اسناد، مقالات ، تحلیل ها و تبصره ها- 2013

رسیدن:  28.12.2013  ؛ نشر :  30.12.2013

یعقوب ابراهیمی

تهاجم شوروی به افغانستان و رویای رسیدن به آبهای گرم:

 دو پدیدۀ بی‌ربط

دربارۀ تهاجم ارتش سرخ به افغانستان زیاد نوشته شده و کلیت نوشته ها- چه توسط افغانها و چه اکثریت نویسنده های غربی- نیز از تکرارِ استناد به یک نتیجه گیری مشابه رنج میبرند: تهاجم صریحا به آرمان و برنامۀ دیرینۀ روسیه برای رسیدن به آبهای گرم و بویژه بحر هند رابطه داشت. یا به عبارت دیگر، تهاجم شوروی به افغانستان دامنۀ برنامه امپراتوری تزار برای دسترسی به آبهای گرم بود. البته این انگاشت در بین نویسنده‌گان و حتی در ذهنیت عامه افغانستان به حدی ریشه دوانده که بررسی این موضوع بدون پذیرفتن پیش‍‌‍فرضِ یادشده موضوعیت خود را ظاهرا از دست میدهد. هرچند در تحلیل این حرکت نظامی تزهای بیشماری ارایه شده اند: شماری از کارشناسان جنگ سرد مانند "جیری والینتا" این حمله را ...ادامه...

 رسیدن:  28.12.2013  ؛ نشر :  30.12.2013

س.ح. روغ

 13 پاسخ به 13 ادعای جناب هاشمیان

جناب هاشمیان در«لاطایلات» به آدرس نوشتهء اینقلم «روایات قومی افغانستان به رویت نشانه شناسی فرهنگی» درتحت شماره های مشخص 13 ایراد گرفته اند؛ اینک در پاسخ به هر ایراد قید می شود ...ادامه...

از همین قلم :

- جناب هاشمیان کمی هم خوددار باشند

رسیدن:  14.12.2013  ؛ نشر :  23.12.2013

دکتور سیدخلیل الله هاشمیان

مروری بر لاطایلات ناشی از روایات آقای روغ

این نوشته تبصره ی مختصری است پیرامون مقالات آقای داکتر سید حمیدالله روغ که بخش ها ی اول، دوم  و سوم آن به مسایل زبانشناسی تماس غیرعلمی گرفته و در 41 صفحه در پورتالهای افغان – جرمن آنلاین و آسمایی نشرشده اند. از آنجایی که متصدیان محترم این پورتالها به علم زبانشناسی دسترس مسلکی ندارندُ صفحات پر قیمت پورتال خود را به تیوریهای شخصی آقای روغ و روایات و اساطیر پر ساخته اند، زیرا عنوان مقالات آقای روغ  روایتهای قومی افغانستان به روایت نشانه شناسی فرهنگیة میباشد. انتقاد من بر این عنوان نباید چنین تعبیر شود که روایات و اساطیر بیکاره و بی اهمیت میباشند، اما در...ادامه...

رسیدن:  14.12.2013  ؛ نشر :  23.12.2013

شیما غفوری

آب بازی زنان در شهر ماربورگ پانزده ساله شد

یک قدم به پیش و یا یک گام به عقب؟

درسهایی از دموکراسی


در سالهای قبل از ۱۹۹۸ م. متوجه شدم که زنان افغان و سایر خارجی ها در شهر ماربورگ آلمان به تکالیف صحی متعددی به خصوص درد عضلات، مفاصل و استخوان مبتلا میباشند. در حالی که دکتوران برای شان آب بازی را سفارش میکردند، ولی چون اکثریت خانم های ممالکی چون افغانستان در حوض های مشترک مردانه و زنانه نمیخواهند شنا نمایند، لهذا
...ادامه...

رسیدن:  09.12.2013  ؛ نشر :  09.12.2013

س.ح. روغ 

روایت های قومی افغانستان به رویت نشانه شناسی فرهنگی

پنج - "اویغور" ها

اویغورها نخستین اقوام مغول بودند که از مسقط خود در ارخون علیا بطرف جنوبغرب یعنی بطرف نهرتاریم و نهرتورفان (خُتَن) فرود آمدند؛ به اهمیت راه ابریشم واقف شدند و صحرانوردی را ترک گفتند و برسر راه ابریشم مسکون و شهرنشین شدند؛ طوری که آوردیم آب فراوان وزمین حاصلخیز این ناحیه نیز از انگیزه هایی بودند که اویغورها درین جا مقیم گردند و با تخار ها بیامیزند؛ اویغورها شهرهای تورفان وبیش بالیغ وبرقول وقره شهررا درینجا به تدریج تابع خود کردند و به ادامهء آن درقرن7 م. «امپراطوری اویغور» را بنیان کردند و خاقان اویغور شهر قره بلقاسون را پایتخت خویش قرار داد.
درباره ی این که اویغورها چه وقت به این نواحی رسیده اند، آورده های محققین متفاوت هستند؛ ما یک شاخص مستند را اساس قرار می دهیم؛ آشتیانی می آورد که مطابق به سنگ نبشته های تورفان ثابت است که خاقان اویغور در قرن دوم م. کیش مانی را پذیرفته است...
پس ما سابقهء ورود اویغورها به ترکستان شرقی را حداقل تا نیمه ی قرن2 م. بایدعقب ببریم. و اما نشانه شناسی فرهنگی حوزهء تمدنی ما به دقت بیشترهدایت می دهد.
میدانیم که هجوم های هیپتال ها که بالاخره جاگزین تمدن هندو- سکایی کوشانیان بزرگ شدند از آغاز قرن 3 م. شروع می شوند و هیپتال ها درنیمه ی قرن سوم م. به تدریج جاگزین کوشانی های بزرگ میشوند؛ وبنا بر شواهد تاریخی می دانیم که آمیزش تخارها با اویغورها مقدمه ی ضروری تأسیس تمدن هندو- سکایی کوشانی بوده است؛ پس
...ادامه...

 

دستگير روشنيالی

نلسون مانديلا   

...مانديلا په ميړانه د انسانانو ترمنځ د ويش، کرکي او دوښمني جوړولو په پولو ورتير شو. هغه د انسانانو تر منځ د باداري او غلامي د برتري او کهتري پولې ماتي کړي.  په جنوبي افريقا کي  د مانديلا ځواک او ميړانه په دي کي وه چي په ټولنه کي د انساني ارزښتونو په واکمن کولو سره  نه يوازي په اپارتايد ولاړ يو ويرونکی، وژونکی او توهين کونکي سيستم  دړي وړي کړ، بلکي هغه تفکر اوهغه ايديولوژي چي د انسانانو...بشپړ متن...

 

 رسیدن:  08.12.2013  ؛ نشر :  08.12.2013


عبدالله وطندار

ما و ماندیلاهای ما !

 

ماندیلا چشم از جهان فرو بست. هر کس چیزی برای گفتن در مورد ماندیلا دارد. یکی از کسانی که از نزدیک ماندیلا را می شناخته است می گوید که وی کیفیت های متناقضی در شخصیت خود داشت.

طرفداران ماندیلا را هم افراد و گروههای متناقض تشکیل می دهند. ماندیلای هر کدام متفاوت است. ماندیلای یکی مبارز است. ماندیلای دیگری، مهربان است. ماندیلای آن یکی دموکرات است. ماندیلای این یکی استبداد ستیز است. و ...

... من اما چنین فکر می کنم که اکثر ما یا ماندیلا را از روی غوغای مطبوعات دوست داریم و صرفاً در موج محبوبیت او گیر کرده ایم و یا کیفیت های خاص شخصیتی او را برجسته می کنیم و به ستایش اش می نشینیم. در پایان کار، ماندیلا و کار و فکرش هیچ تاثیری بر ما ندارد.

برای من قابل درک نیست که چگونه کسی می تواند هم ماندیلا را دوست داشته باشد و هم یکی از
...ادامه...

 رسیدن:  05.12.2013  ؛ نشر :  05.12.2013

دستگير روشنيالی

طالبان به خوب و بد تقسيم نمی شوند. طالبان افغانی و پاکستانی خصوصيات و روابط مشترک دارند: هر دو سرحدات جغرافيای را نمی شناسند؛ با هم به ويژه در افغانستان يک جا  عمليات می کنند لسان وقوميت شان عمدتاً یکسان است؛ روابط نيرومند ايديولوژيکيی که از ديوبند ريشه ميگيرند طالبان دو طرف خط ديورند را با هم بيشتر نزديک می سازند. طالبان افغانستان در صورت انتخاب بين حکومت پاکستان و طالبان پاکستان، طالبان پاکستان را انتخاب خواهند کرد. طالبان هم در افغانستان و هم در پاکستان برنامه های فرهنگی و ايديولوژيکی يکسان دارند و با ايديولوژی نمی توان مصالحه کرد. ايديولوژی خطا ناپذیر و سازش ناپذير است.  ايديولوژي در سياست و سياست کردن لزومی ندارد و يک چيز تحميلی بر سياست و بيگانه از سياست می باشد.  

متاسفانه دولت های افغانستان و پاکستان نتوانستند ...ادامه...

رسیدن:  03.12.2013  ؛ نشر :  04.12.2013

پرتونادری

زبانت بریده باد، دشنام‌سالار دموکراسی


جایی شنیده بودم یا خوانده بودم که شیخ جنید بغدادی با شماری از مریدان و هواخواهان روزی از بازار بغداد می گذشت، چون به چهارراه بازار رسید، آن‌جا دزد و جنایت‌کار نام آوری را بردار کرده بودند تا دیگران پند پذیر شوند. شیخ جنید تا آن دزد را آویخته بر دار دید، راهش را از مریدان جدا کرد و رفت پاهای آن دزد را بوسید و بی آن که به پشت سر خود نگاهی کند به راه خود ادامه داد.
شیخ فاصله‌یی را راه زد و آن گاه روی برگشتاند ودید که از آن همه مریدان دل‌سوخته، تنها یک تن با او مانده و دیگران برگشته اند. شیخ پرسید که
...ادامه...

 

جنرال طاقت از تمام مردم افغانستان معذرت خواست

نشر :  02.12.2013

پوهاند دكتور محمد احسان روستامل چشم از جهان بست

 

با تاسف اطلاع حاصل نمودیم که پوهاند دکتور احسان روستامل یکی از شخصیت های نامور علمی و سیاسی کشور ،  امروز در فرانسه چشم از جهان بست . ما این ضایعه را به خانواده ، اقارب آن مرحوم و جامعه ی فرهنگی افغانستان تسلیت گفته و برای آن مرحوم آسایش ابدی استدعا مینماییم.

پوهاند دكتور محمد احسان روستامل  وزير عدليه در كابينه ی مرحوم محمد هاشم ميوندوال،  رييس ديپارتمنت علوم سياسي و حقوق عامه و استاد پوهنځي حقوق و علوم سياسي ، پس از مهاجرت به فرانسه  نیز به حیث  استاد در پوهنتون اورليان  در رشته هاي موسسات اروپايي، روابط بين المللي و مسايل عمده ی سياسي بين المللي ایفای وظیفه می نمود.

پوهاند روستامل در سالیان اخیر به نسبت مریضیی که داشت از کار و فعالیت اجتماعی و فرهنگی کنار رفت.

از پوهاند دكتور روستامل آثار و مقالات زيادي در مطبوعات به نشر رسيده است. او یکی از همکاران قلمی مجله ی آسمایی بود.

لینک چند اثر  پوهاند دكتور محمد احسان روستامل در آسمایی:

آيا  موضعگيری 10 سال پيش ما درست بود؟

از تجارب گذشته باید عبرت گرفت- دموکراسی و فرهنگ آن را باید آموخت

گفت و شنود در مورد لویه جرگه ی اضطراری

فرهنگ و سیاست -1

فرهنگ و سیاست- 2

رسیدن:  27.11.2013 ؛ نشر :  01.12.2013

دکتور احمدسیر مهجور

آیا افغانستان دارای یک «دولت ورشکسته» است؟ پیشنهادی برای یک بحث

در دو دهه گذشته مقوله« دولت ورشکسته» در ادبیات بین المللی برای خود جایگاه مهم و ارزنده ای پیدا نموده است. دانشمندان و پژوهشگران در عرصه های حقوق، علوم سیاسی و جامعه شناسی سیاسی روی این موضوع مطالعات ارزشمندی انجام داده اند. از نظر آنان دولتی که از عهده تامین امینت برای اکثر شهروندان خویش بر آمده نتواند و وظایف اساسی خویش را در امر حاکمیت قانون، خدمات عمومی انجام داده نتواند ، آن را دولت ورشکسته  گویند.

دولت ورشکسته، شامل...ادامه...

رسیدن:  25.11.2013 ؛ نشر :  25.11.2013

باز محمد عابد

د خیریه کارنو یو کیسه

نشر :  23.11.2013

تبصره ها در کانون مباحثاتی آسمایی در فیسبوک

در رابطه به قرارداد امنیتی با امریکا...

رسیدن:  21.11.2013 ؛ نشر :  22.11.2013

گروه تحلیل و آگاهی افغانستان

نامه ی سرگشاده به اعضای لویه جرگه مشورتی و شورای ملی

سخن روز

نشر :  21.11.2013

قرارداد امنیتی با امریکا  -

خیانت و یا خدمت به منافع ملی!؟

رسیدن:  21.11.2013 ؛ نشر :  21.11.2013

پروین پژواک

در حاشیه ی تجاوز دسته جمعی بر دختری در بغلان

س.ح.روغ

روایت های قومی افغانستان به رویت نشانه شناسی فرهنگی

یک- "افغان" و "اوغان"

دو- در باره ی برخی کلمات و نام ها

سه- پشتون  و  پشتو

چهار- عرب - عجم؛ تازی- دهقان ؛ تاژیک/تاجیک - تُرک؛  تُرک - تازیک

 

نشر :  09.11.2013

دستگير روشنيالی

د سولې او که د جگړي مولانا* 

ما په بي بي سي کي د مولانا فضل الرحمن ليکنه ولوستله.  د مولانا په دي ليکنه کي نه نوي خبري شته دی او نه هم کوم نوی سياسي ابتکار شته دی چي د سولې په لور د ډيرو کمو هيلو د منځ ته راتگ سبب شي. دا ليکنه د افغانی واقعيت د لوې برخي او يا برخو په نفي کولو سره  يوازي د هغه يو لوری ويني او په هغه ټينگار کوي او دا په خپله د سولې په ځای د جگړي تگلاره ده.  دا ليکنه د افغانستان په هکله د پاکستان د اوربلونکو او وژونکو سياستونو تکرار دی.  د ښاغلی مولانا په ليکنه کي دا لاندي خبري د پاملرني وړ دي ...بشپړ متن...

رسیدن:  02.10.2013 ؛ نشر :  02.10.2013

پرتونادری

کشتند بشر را که سیاست این است!‏

 

...افغانستان با دریغ هنوز فهرست ‏کامل کشته شده گان خود را در دست ندارد. در آن سال ها ‏افزون بر دولت، تا مجاهدین هر کارمند دولت را و هر معلمی را در ‏هر جایی که می یافتند به نام کمونست می کشتند. مکتب ها ‏آتش زده می شد و معلمی که گرفتار می آمد کشته می شد. ‏مجاهدین چون به کابل رسیدند ، فکر می کردند که کافرستانی ‏را فتح کرده اند و درنخستین روز ها چنان به جان هم افتادند که ‏کوچه کوچه ی کابل به گذرگاه خون و مرگ بدل شد- تا بودند ‏جنگیدند و جنگیدند و در این میان مردمان بودند که کششته ‏می شدند یا کوله بار زنده‌گی بر دوش می رفتند تا در زیر اسمان ‏غربت بخت خود را بیازمایند! همه جا خون بود و گوشت پاره های ‏پراگنده ی مردم.

طالب به شیوه های دیگر می کشت، آن ها ...ادامه...

نشر :  23.09.2013

حمید عبیدی

رسیدن:  29.09.2013 ؛ نشر :  29.09.2013

دستگير روشنيالی

 

مصالحه یی که نه ممکن است و نه عملی

 

نشر :  19.09.2013
 

سخن روز

چند نکته  در مورد  فهرست قربانیان جنایات

رسیدن:  05.09.2013 ؛ نشر :  05.09.2013

محمد سرور


جنگ در درون جنگ افغانستان

بخش هایی از یک کتاب تازه در مورد جنگ افغانستان

راجيو چندراس کرن ، روزنامه نگار برجسته ی واشنگتن پست، اخيراً کتابی را تحت عنوان «امريکاي کوچک، جنگ ‏در درون جنگ برای افغانستان » در ۱۸ فصل و۳۸۵ صفحه به چاپ رسانيد. اينک قسمتهای جالب کتاب ارایه ‏ميگردد.‏

قدرتهای غربی از تصميم ريس جمهور اوباما در اوايل سال ۲۰۰۹ مبنی بر استقرار قوای بيشتر در ‏افغانستان حمايت نمودند. اوباما معتقد بود که بايد در منازعه ی افغانستان که پس از حوادث سپتامبر ۲۰۰۱ به راه افتيد ،به ‏پيروزی دست يافت.

حکومت شاهی افغانستان در  سال ۱۹۴۶ پروژه ی
...ادامه...

رسیدن:  30.08.2013 ؛ نشر :  31.08.2013

 پرتو نادری

جایگاه حزب‌های‌سیاسی و نهادهای مدنی در دموکراسی‏

فلسفه ی وجودي دموکراسي به موجوديت حزب‌های سياسي و نهادهاي مدني وابسته است. براي آن که دموکراسي بدون ‏حزب‌های سياسي و نهادهاي مدني، یک مفهوم ناقص است. آن‌جا که حزب‌های سياسي و نهادهاي مدني وجود ندارد، اين خود ‏بيان‌گرآن است که در آن جامعه، دموکراسي وجود ندارد. هر دولتي که بدون حزب‌های سياسي و نهاد هاي مدني ادعا کند که ‏دولت متکی بر نظام دموکراسی است، بدون تردید دروغ می گوید!‏
‏ ‏
باري شهيد محمد هاشم ميوندوال که خود یکی از قربانیان...ادامه...

رسیدن:  28.08.2013 ؛ نشر :  29.08.2013

پرتو نادری

 و  این تندیس‌های ذهنی ما
 

چگونه‌گی بینش ساده اندیشان و ساده باوران را می توان با چگونه‌گی بینش انسان‌های ابتدایی مقایسه ‏کرد. گویی ساده اندیشان روزگار در سرزمین ما به همان پیمانه بت ذهنی می سازند که انسان نخستین ‏در آن سوی سده های دور. این ساده انگاران که به هر پدیده ی بغرنج اجتماعی و طبیعی به ساده‌گی پاسخ ‏ارایه می کنند، گویی همان انسان‌های اند که هنوز به وسیله ی غریزه در تلاش شناخت هستی اند. یا ‏انسان‌های اند که در مرز ...ادامه...

رسیدن:  27.08.2013 ؛ نشر :  27.08.2013

بیانیه ی مطبوعاتی نهادهای جامعه ی مدنی افغانستان در اعتراض به

روند غیرقانونی محاکمه ی متهمان قتل «شکیل» و سایر قربانیان خشونت

رسیدن:  18.08.2013 ؛ نشر :  19.08.2013

کاندید اکادمیسین سیستانی ‏‎

وحدت ملى به خاطرحفظ استقلال کشور‏

آرمان ستُرگ شاه امان اﷲ بود!‏

...شاه امان اﷲ که به خوبی به اهميت وحدت ملى و اتفاق ملت پى برده بود ، هرگز نمى توانست ‏بدون هيجان در باره آن سخن بگويد. در سفر قندهار درسال ١٣٠٤ خورشيدى پس از خطبه نماز ‏روز جمعه هفتم عقرب، که به امامت خودش بر گزار شده بود، در مسجد خرقه مبارکه حين ايراد ‏خطبه نماز، در باره اتفاق ملت به تفصيل سخن زد و در يکجا گفت...ادامه...

رسیدن:  18.08.2013 ؛ نشر :  19.08.2013

دستگير روشنيالی

“ موږ”   او “ دوي” 

شلمه برخه

نلسون مانديلا   

...مانديلا په ميړانه د انسانانو ترمنځ د ويش، کرکي او دوښمني جوړولو په پولو ورتير شو. هغه د انسانانو تر منځ د باداري او غلامي د برتري او کهتري پولې ماتي کړي.  په جنوبي افريقا کي  د مانديلا ځواک او ميړانه په دي کي وه چي په ټولنه کي د انساني ارزښتونو په واکمن کولو سره  نه يوازي په اپارتايد ولاړ يو ويرونکی، وژونکی او توهين کونکي سيستم  دړي وړي کړ، بلکي هغه تفکر اوهغه ايديولوژي چي د انسانانو...بشپړ متن...

رسیدن:  13.08.2013 ؛ نشر :  14.08.2013

دکتورسیدخلیل الله هاشمیان                                                

پیرامون نوشته ی آقای فرید افغانیار

به تاریخ 30 جولای 2013 نوشته یی به قلم آقای «فریدافغانیار» تحت عنوان " این هم نظرمن، دیگران  چه میگویند؟" در پورتال وزین «افغان – جرمن آنلاین» نشرشد که بالای طرح اینجانب برای نجات افغانستان...ادامه...

رسیدن:  31.07.2013 ؛ نشر :  01.08.2013

آلن بدیو: عشق هردم باز آفریدن خود است؛ شعله اش را نگهدار تا پایدار بماند

نویسنده- استوارت جفریس/منبع- گاردین/برگردان- خالد خسرو 

بزرگترین فیلسوف زندۀ فرانسه می گوید که " عشق عبارت از تفاهم و قرارداد دو آدم خودخواه نیست. عشق فرآیند بازساختن و باز آفریدن است که آنها را مجبور  به فراتر رفتن از خودخواهی می نماید. برای این که عشق پایدار بماند، باید روی آن کار کرد و خود را هردم باز آفرید."

آلن بدیو، فیلسوف چپ ۷۲ ساله، از فعالین جنبش های دانشجویی و کارگری، منتقد سرسخت سارکوزی و اولاند، چنان چهرۀ جنجال برانگیز در فرانسه به حساب می آید  که...ادامه...

نشر :  31.07.2013
سخن روز

ما و هموطنان هندو و سکهـ  ما -

 از  یک سرافرازی تاریخی تا سرافگنده گی  کنونی پارلمانی 

رسیدن:  27.07.2013 ؛ نشر :  28.07.2013

پرتو نادری

والی جهادی- دموکرات پروان‏

و نصرت اقبال برگشته!!!‏

این خبر‎ ‎که بصیرخان سالنگی، والی پروان خبرنگار ارجمند، نصرت الله اقبال را با مشت های جهادی و مبارک خود ‏چنان کوبیده که خونش را ریخته است، هر چند برای من بسیار درد ناک بود؛ اما آن قدر شگفتی انگیزی نبود که کتاب ‏نوشتن جناب سالنگی!‏

همه روزه یکی چند تن از خبر نگاران این جا و‎ ‎آن جا ...ادامه...

نشر :  24.07.2013
سخن روز

نکات و پرسش های عمده  در مورد

استیضاح و سلب صلاحیت از وزیر داخله

استیضاح و رد صلاحیت وزیر داخله ، پرسش هایی مهمی را در مورد فرهنگ و وضعیت دولتمداری  و میزان مسوولیت پذیری و چی گونه گی برخورد ارگان ها و مقامات مسوول با قانون ، مطرح کرده است که نه باید از کنار آن ها بی تفاوت گذشت ...ادامه...

رسیدن:  14.07.2013 ؛ نشر :  15.07.2013

پرتو نادری

نگاهی به زنده‌گی اخگر

رسیدن:  11.07.2013 ؛ نشر :  11.07.2013

پرتونادری

قسیم اخگر و خاکستر  روزگار

بیماری دنباله دار، آرام آرام قسیم اخگر را زمین‌گیر کرد! او حالا تخت به پشت خوابیده است، چشم بر آسمانه‌یی دارد که تنها ستاره‌گان فقر در آن می تابند. در چشمان او که دیگر به چراغ کم فروغی هماننده شده اند، چه تصویری رنگ می گیرد! ما چیزی نمی دانیم. او خود میل به سخن گفتن ندارد، شاید نمی خواهد سخنی بگوید. شاید هم نمی تواند سخنی گوید! شاید با این سکوت دردناک می خواهد بگوید: عمری سخن گفتم در هوای داد و داد گستری؛ اما نا سزا شنیدم، عمری سخن گفتم؛ اما سوگمندانه...ادامه...

رسیدن:  09.07.2013 ؛ نشر :  11.07.2013

گزارش از برگزاری اجلاس همایش اروپایی زنان افغانستان

رسیدن:  07.07.2013 ؛ نشر :  08.07.2013

غرزى لايق

آيا نداى تجزيه گزينه ی افغانى است؟


هر گام به سوى سال ٢٠١٤ و نزديكى به دور تازه ی انتخابات احتمالی رياست جمهورى به چالشهاى چقرتر در لايه ى سياستهاى كشور زمينه ساخته و بيهوده گی و ناكاره گی برنامه ها و راه كردهاى گروه حاكمه ی پس از بن نخست و حمايتگران جهانى شان را به نمايش ميگذارد. آنچه امروز ما در داد و ستد پيچيده ی سياسى كشور گواه آنيم، نتيجه ی رو در روى سياستهاى چندين شكلى و "نادرست" سياست سازان جهانى در پيوند تنگ با منافع راهبردى خودشان شان و نيز شركاى منطقه يى شان بوده كه افغانستان، يگانه گی و منافع ذاتى آن را به بازار ليلام تيكه داران منطقه يى و دزدان درونى كشانده است.

امروز، زماني كه كشور به جايگاهى رسيده تا گويا
...ادامه...

 

نشر :  04.07.2013
سخن روز

کودتای مصر- آغاز نو  و یا تکرار دور باطل؟!

رسیدن:  03.07.2013 ؛ نشر :  04.07.2013
 

دستگير روشنيالی

ميړني خلک او د هغوي ميړنی پوځ

تاريخ د دولتونو په جوړولو او د ټولني په لارښوونه کي د ايديولوژي د مصرف سند لاسليک کړی دی...

“ دا پوځي کودتا نه دی، دا د خلکو کودتا دی” ؛ “ دا کودتا نه دی دا د انقلاب دوهمه مرحله دی”

به وروستيو ورځو کي د مصر وضعیت په ډراماتيکه توگه په بدليدو دی. هلته بدلون د ورځي ساعتونو او دقيقو کار دی. هر دقيقه او هر ساعت د يو څه کيدو انتظار کيږي. په سلگونو زره خلک کوڅو ته راوتلي او پوځ «مرسی» له خپلي دندی گوښه کړ او اساسي قانون وځنډول شو. په حقيقت کي د مصر پوځ د سمي لحظي په درک کولو او د سياسي هوشياري په درلودلو سره د سياست میدان ته په ورداخيلدلو سره د کورنۍ جگړي مخه ونيوله...ادامه...

رسیدن:  03.07.2013 ؛ نشر :  04.07.2013
‎ ‎
پوهندوی شیما غفوری‏

دین، روشنفکری و مساله ی زن در کشور‏‎ ‎

من نوشته خواهر ما صالحه وهاب واصل را...خیلی عالی و مفید یافته و به حیث یک ضرورت جامعه ی ‏افغانی ارزیابی ‏می نمایم. زیرا ایشان از روی آیات قرآن با کمال فصاحت کلام ثابت نمودند که موارد ‏تحت بحث قانون، ضد اسلام و ‏مخالف آیات پاک قرآنی نبوده، بلکه در همگونی با آن میباشد‎. ‎
‏‎ ‎
در ارتباط با مساله ی زن در افغانستان این موضوع را بسیار مهم میدانم که
...ادامه...

 نشر :  28.06.2013

سخن روز

«ای اس آی» توپ مذاکرات قطر را

در میدان  «ایتلاف سابق شمال» انداخت

 

رسیدن:  27.06.2013 ؛ نشر :  28.06.2013

ناصر تیموری

صلح عادلانه

تأمین امنیت و برقراری صلح عادلانہ نیاز مردم افغانستان است مردمی کہ حیات و دار و ندار خویش را بہ خاطر جاہ طلبی ھا و خودخواھی ھای تعدادی از فرزندان این کشور از دست دادند .

ھمہ بلا استثناء سخن از تأمین صلح در کشور بہ میان می آورند ، دولت افغانستان بہ گونہ یی ، جناح ھای سیاسی مخالف دولت بہ شکل دیگر و گروہ ھای مخالف مسلح با دیدگاہی متفاوت تر خواھان گفتگو و مفاھمہ با یکدیگر بر سر چگونه گی برقراری صلح و امنیت گردیدہ اند .

تجارب خونبار و تلخ در گذشتہ ھا از ھمچو مفاھمات و توافقات میان...ادامه...

دیدگاه-دفتر طالبان در قطر و موضع افغانستان

رسیدن:  27.06.2013 ؛ نشر :  27.06.2013

مذاکرات دوحه ترتیباتی برای دوباره به قدرت رساندن ‏طالبان

نویسنده: بهادراکمار
مترجم: رسول رحیم
منبع: ایشیاتایمزآنلاین 21جون 2013‏
...ادامه...

 نشر :  19.06.2013

سخن روز

آیا هدف اعاده ی «امارت طالبی» است ؟!...

گشایش دفتر سیاسی طالبان در قطر تحت نام « دفتر امارت اسلامی طالبان» با همان نام و بیرق رژیم طالبان هنگام تسلط شان بر افغانستان و اظهارت دیروزی نماینده ی طالبان، هنگام گشایش این دفتر، پرسش ها و نگرانی های جدیی را برانگیخته است...ادامه...

رسیدن:  18.06.2013 ؛ نشر :  18.06.2013

گزارش از تمیم حمید

هر روز  بیش از ده میلیون دالر مصارف نفتی در جنگ!

رسیدن:  09.06.2013 ؛ نشر :  13.06.2013

دستگير روشنيالی


“ موږ” او “ دوي” -
نولسمه برخه-   فرد او بدلون

صف مشترک  برای دفاع از «قانون منع خشونت علیه زنان» 

رسیدن:  28.05.2013 ؛ نشر :  29.05.2013

شیما غفوری

پیام عاجل  برای اقدام دستجمعی در دفاع از حقوق زنان

دیورند و مسایل موجود در مناسبات افغانستان و پاکستان

رسیدن:  09.06.2013 ؛ نشر :  09.06.2013

اعلامیه جبهه ی نجات از بحران در مورد رویدادهای جاری در پوهنتون کابل

رسیدن:  04.06.2013 ؛ نشر :  09.06.2013

تمیم حمید

نظر سنجی 2014

خوشبینی و اراده ی افغان ها افزایش یافته است

نظر سنجی 2014: حمایت شهروندان افغانستان از نظامیان کشور شان و علاقه مندی به سهم گیری در انتخابات افزایش یافته!

رسیدن:  2.06.2013 ؛ نشر :  06.06.2013

"سوم عقرب"‏ را دگر‏باره بنگریم

چکیده ها و درس هایی از رویداد 3 عقرب

قسمت هشتم ‏و پایانی

صف مشترک  برای دفاع از «قانون منع خشونت علیه زنان» 

 26.05.2013

صدای محصلان معترض باید شنیده شود

رسیدن:  22.05.2013 ؛ نشر :  24.05.2013

دکتور سید خلیل الله هاشمیان

اتهام های پوچ "ذکریا یوسفزی" توطیه ی دشمنان من است!

 

رسیدن:  21.05.2013 ؛ نشر :  21.05.2013

خان عبدالغفار خان: در اثر سازش کانگرس با بریتانیا

ما غلام غلامان شدیم

از كتاب خان عبدالغفار خان "زما ژوند از جد و جهد"
انگليسها به ما ميگفتند كه دوستى با كانگرس را رها كنيد و چيزى را كه ما براى هندوستان در نظر داريم، براى شما بيشتر از آن را واگذار ميكنيم. ولى ما كانگرس را رها نه كرديم، بلكه آنها ما را رها كردند. اين جاى افسوس است كه ما با آنها چه كرديم و آنها با ما چه كردند؟

من از سردار پتيل و راجه گوپال اچارى گلايه نه دارم، بلكه از جواهر لعل نهرو و گاندى جى گلايه دارم كه...ادامه...

رسیدن:  20.05.2013 ؛ نشر :  20.05.2013

موقعیت حقوقی قبایل آزاد در توافقات میان بریتانیا و افغانستان

برگرفته از فصل دوازدهم جلد سوم كتاب "پاچا خان و خدايى خدمتگارى"

در این بخش خان عبدالولیخان توضیح میدهد  که چرا و چی گونه پاکستان معاهده ی گندمک و موافقتنامه ی دیورند را زیر پا کرده است ...ادامه...

رسیدن:  19.05.2013 ؛ نشر :  19.05.2013

نقش خان عبدالولیخان در ملاقات های داوودخان و جنرال ضیالحق

برگرفته از فصل دوازدهم جلد سوم كتاب "پاچا خان و خدايى خدمتگارى"

جنرال ضيا الحق  برای بهبود روابط با افغانستان تصميم داشت تا سفر رسمى به افغانستان انجام دهد. ضمن صحبت با من در اين باب، برايش گفتم كه بهتو صاحب با افغانستان و به ويژه با سردار داوود خان پيش آمد خيلى غير اخلاقى پيشه نموده بود. اثرات اظهاراتى از قبيل...ادامه...

رسیدن:  14.05.2013 ؛ نشر :  14.05.2013

تمیم حمید

"شکار افغانان" از سوی برخی از کشور ها

ماموران پیشین استخباراتی افغاستان، همراه با سرمایه گزاران و نخبه گان کشور  شکار میشوند

یک گزارش تحقیقی 2014 نشان می دهد که در شمار افغانانی که تابعیت کشورهای خارجی را می گیرند، در مقایسه با سال های پیش، هشت برابر افزایش رونما شده است.

وزارت عدلیۀ افغانستان هم این گزارش را تأیید می کند!...ادامه...

رسیدن:  12.05.2013 ؛ نشر :  13.05.2013

گفتگوی خان عبدالولی خان  با روان فرهادى

رسیدن:  12.05.2013 ؛ نشر :  13.05.2013

شیما غفوری

هر عمل در مجموع جامعه تاثیر گذار است

فراخوان در مورد یک دادنامه در دفاع از حقوق زنان

نشر :  08.05.2013

دو رخ سکه ی فریبکاری در مورد دیورند

رسیدن:  03.05.2013 ؛ نشر :  03.05.2013

کاندید اکادمیسین سیستانی

خطاب به نویسنده گان،

شخصیت های ملی،

احزاب سیاسی و میدیای افغانی!

 

رسیدن:  02.05.2013 ؛ نشر :  02.05.2013

دستگير روشنيالی

موږ” او “ دوي”- اتلسمه برخه

نه سياست دريږي او نه فکرونه چوکات کيږي

د افغان تر ټولو بد دوښمن افغان دی

د افغانستان د راتلونکي په هکله په ځانگړي توگه هم د هيلو او اميدونو او هم د تشويشونو او ناهيلو په هکله ليکني، وړاندوينې، تحليلونه ... کيږي او يو شمير 2014 کال د “ عطف نقطه” بولې او د دي معني دا دي چي په همدی کال کي به...بشپړ متن...

رسیدن:  30.04.2013 ؛ نشر :  01.05.2013

تمیم حمید

گریزی به آتش

دختران و زنان هرات؛ هنوز هم سالانه هفتاد تن خودشان را می سوزانند!

بارها از رسانه ها دیده و شنیده بودم که دخترها و زنان در هرات، بیشتر از هر بخشی در افغانستان، با خشونت هایی گونه گون دست و پنجه نرم می کنند.

شاید از همین رو، ماه ها را در تهیۀ این گزارش سپری کرده ام تا دست کم، سرنوشت چند تن از این دختران و زنان را، از اوانی که مورد خشونت قرار گرفته اند تا زمانی که کسی به دادشان رسیده یا نه، پیگیری کنم. و حالا در هراتم...ادامه...

رسیدن:  27.04.2013 ؛ نشر :  28.04.2013

محمد سرور

پاکستان در پرتگاه

احمد رشيد ، ژورناليست پاکستانی ، در اين اواخر کتابی را تحت عنوان « پاکستان در پرتگاه، آينده امريکا ، افغانستان و پاکستان »  به چاب رسانيده است که در آن اوضاع داخلی پاکستان ، سیاست پاکستان در قبال افغانستان و مناسبات پاکستان با امریکا را مورد تحلیل قرارداده است. اینک فشرده ی نکات مهم این اثر به خدمت خواننده گان ارایه میشود...متن کامل...

رسیدن:  27.04.2013 ؛ نشر :  28.04.2013

دکتور سید خلیل الله هاشمیان

یک توضیح از زاویۀ معیارهای علم زبانشناسی

(در رابطه به مدعیات جدید آقای داکتر سید حمیدالله روغ)

 

رسیدن:  23.04.2013 ؛ نشر :  23.04.2013

س ح روغ

«تاریخ چیست؟»

...نوشته ی «تاریخ چیست؟» استاد سیستانی نشان داد که ما ، در عرصه ی تاریخنویسی، صرفاً مصروف گردآوری اخبار و روایات و مذکورات نیستیم، بل عقبدار کار و تلاش های تحقیقی ما، اندیشه ها و نگرش های جدی تر، هم استند؛ معنای این که تلاش های ما، در تاریخنویسی، اهداف گسترده تر دارد و ما با اتکا به این اندیشه ها و نگرش های جدی تر، تلاش داریم به...ادامه...

رسیدن:  22.04.2013 ؛ نشر :  22.04.2013

کاندید اکادمیسین سیستانی

تاریخ چیست؟

هدف، موضوع، روش وارزش تاریخ

 

رسیدن:  16.04.2013 ؛ نشر :  16.04.2013

گزارش تحقیقی از تمیم حمید

2014؛ خطر بی کاری یا کاهش درآمد صد ها هزار  نفر !

رسیدن:  14.04.2013 ؛ نشر :  14.04.2013

س . ح . روغ

«افغان» معادل «اوغان» نیست

«افغانستان» معادل «اوغانستان» نیست

[پاسخ به استاد هاشمیان و کاندید اکادیمسین سیستانی]

رسیدن:  11.04.2013 ؛ نشر :  12.04.2013

سهیلا حسرت نظیمی

مولوی صدیق الله فدایی

له جهاد نه تر جرمنی پوری

د افغانستان د خلق دیموکراتیک ګوند له حکومت نه لا ډیره موده نه وه تیره چې د جلال آباد د «بسم الله» د جامع جومات، لوی خطیب او د «نادرشاهی دارالحفاظ» ریس «قاری روح الله فدایی»، له نور محمد تره کی سره د لیدنې غوښتنه وکړه. د نظام الدین تهذیب لخوا ده ته پنځه دقیقې د خبرو وخت ورکړ شو. دغه پنځه دقیقې که څه هم د ده د هرکلي په چکچکو تیرې شوې، خو ده وکولای شول د افغانستان د وخت رهبر ته خپله خبر وکړی: «که زما په سپین لباس کې افغانستان امریکې ته سپارو هم خلکو او وطن ته لوی خیانت دی او که ستاسو په دریشي کې یې روسانو ته سپارو هم...».

دې خبرې قاری روح الله فدایی، راساً داسې د ...بشپړ متن...

رسیدن:  11.04.2013 ؛ نشر :  12.04.2013

سهیلا حسرت نظیمی

مولوی صدیق الله فدایی له جهاد نه تر جرمنی پوری

رسیدن:  11.04.2013 ؛ نشر :  12.04.2013

دستګیر روشنیالی

زه او د خواتي صاحب ښې ليکنې

بحث در مورد تاریخ :

- س . ح . روغ: «افغان» معادل «اوغان» نیست«افغانستان» معادل «اوغانستان» نیست[پاسخ به استاد هاشمیان و کاندید اکادیمسین سیستانی]

- سید خلیل الله هاشمیان : تأریخ علم و مؤرخ عالم است

- کاندید اکادمیسین سیستانی : آیا «اوغان» معادل «افغان» نیست؟

- س. ح. روغ: «افغان» معادل «اوغان» نیست

رسیدن:  01.04.2013 ؛ نشر :  02.04.2013

اردوی افغانستان هر ماه بیش از هشت هزار سرباز ضایعات دارد

نشر : 30.03.2013

سخن روز

شطرنج سیاسی کرزی و سفر به قطر

رسیدن:  09.03.2013 ؛ نشر :  10.03.2013

س. ح. روغ

«افغان» معادل «اوغان» نیست

رسیدن:  09.03.2013 ؛ نشر :  10.03.2013

پرتو نادری

یک سبد گل سپاس

برای پاسداران آزادی بیان!

 

سخن روز

شکيب سالک

  زن ها روز تان مبارک باد ،

هزار بار مبارک باد !

زنها چی گونه و با چی رویی به شما مبارک و تهنیت بگویم؟ هر سال بر خجالت های من افزوده میگردد .

 زن ها روز تان مبارک باد ، هزار بار مبارک باد !

اگر قرار است که این مبارکباد گویی ها چیزی را عوض کند بهتر است ذهن متحجر همجنس های مرا عوض کند ، من از آن هموطن ساده و روستایی خود...ادامه...

 رسیدن:  06.03.2013 ؛ نشر :  06.03.2013

دولت افغانستان باید امنیت روزنامه‌نگاران را تامین کند

 رسیدن:  04.03.2013 ؛ نشر :  05.03.2013

دستگير روشنيالی

“موږ”  او “ دوي” - اولسمه برخه  

زه او د مارچ اتمه  

د څه شی تبريکي؟

رسیدن:  27.02.2013 ؛ نشر :  28.02.2013

حکمت مانا

در دفاع از دموکراتیک شدن

این نوشته در ادامه‌ی گفتگویی است بین من و آقای عباس عادلی در مورد خیر و شر دموکراسی. آقای عباس عادلی در دارالشفا قم ِایران، دین و فقه اسلامی خوانده است. ایشان ضمن این که  تحصیل‌کرده اند...ادامه...

رسیدن:  23.02.2013 ؛ نشر :  23.02.2013

ف.هیرمند

نسل کشی هزاره ها در پاکستان  شدیداً قابل تقبیح و محکومیت است

مورخ 22.02.2013 مطابق به 04.12.1391

فراخوان برای ایجاد صف مشترک در برابر فرقه گرایی و تروریزم

 

مورخ 22.02.2013 مطابق به 04.12.1391

د ترهګرۍ او فرقه ایزو شخړو په وړاندې د ګډ دریځ جوړولو بلنه

رسیدن:  18.02.2013 ؛ نشر :  18.02.2013

اعلامیه ی اتحادیه ملی ژورنالیستان افغانستان  

نهاد های امنیتی، جلو تهدید خبرنگاران را بگیرند

از کمپاین دفاع از حق امنیت زنان افغانستان پشتیبانی نمایید

نشر : 14.02.2013

سخن روز

سال 2014 - چالش ها و چانس ها

رسیدن:  11.02.2013 ؛ نشر :  11.02.2013

پرتو نادری

... و این ماجرا را نقطۀ پایانی نیست!!!

فهیم دشتی: وزیر اطلاعات و فرهنگ و فرار از مسوولیت

نشر در آسمایی :  05.02.2013

اعلامیه مشترک اجلاس سران افغانستان ، پاكستان و انگلستان

نشر :  03.02.2013

سخن روز

تلاشی برای رازگشایی از مقاله ی رییس جمهور کرزی؛ هوشدار- چرا و از چی ؟!

رسیدن:  03.02.2013 ؛ نشر :  03.02.2013

دستګیر روشنیالی

 د ښاغلی کرزی د لیکنی په هکله څو ټکۍ

د تدبير او عمل په ځای نصیحت

د بي بي سي پښتو ويب پاڼه کي د افغانستان د ريس جمهور حامد کرزی ليکنه خپره شوي.  کله چي مي دا ليکنه ولوستله را سره پوښتنه پيدا شوه. ر ښتيا دا د يوه ريس جمهور ليکنه ده. د ليکني محتوا تر ډيره د تدبيرونو او عمل په ځای په نصيحت او عامو خبرو ولاړه ده. خو ريس جمهور د نصيحت په ځای د ... بشپړ متن...

رسیدن: 31.01.2013 ؛ نشر : 31.01.2013

 واشنگتن پست: دستآورد یا بلاتکلیفی های جان آلن

در آستانه ی  خروجش از افغانستان

نشر : 30.01.2013

سخیداد هاتف :

«آقای امرالله صالح تصویر مخدوشی ارایه کرده است»

 

 

رسیدن: 19.01.2013 ؛ نشر : 20.01.2013

غرزى لايق

٦ جدى سال ٥٨:

از لشكر كشى شوروی تا کنار رفتن بیشتر پرده از روی رازها...

... سى و سومين سالِ هجوم نيروهاى شوروى سابق ... امسال از بركت برگه هاى فيسبوكى بازتاب گسترده تر يافته و به گفتگو ها و برجسته شدن ديدگاه ها و انديشه هاى باز تر، فراگير تر و گوناگون تر را زمينه سازى نمود. اين گفتگوها در كنار تكرار حرفهاى گفته شده، گوشه هاى ناگفته ی اين ماجرا را نيز برجسته ساخته و سنگر بندى ها و پرخاشها روى اين مساله را يك بار ديگر رنگ تازه بخشيد. كسى آن حادثه را...ادامه...

رسیدن: 17.01.2013 ؛ نشر : 17.01.2013

حبیب الرحمن ابراهیمي

د بګرام په وحشتناک زندان کې د دردوونکو شپو ورځو یاد

...د شپې شاوخوا ۱۲:۳۰  بجې به وي چې نا ببره یو درز شو چې له خوبه رابیدار شوم چې د دروازو او د کړکیو د شیشو شرنګ او شرونګ وو او شيشې ماتي وې او ټولې راتویدلې چې سترګي مي لوڅي کړی کوټه او سراي کې داسې سپینه رڼا وه او په حویلی کې می سترګي په ډیرو امریکاییانو ولګیدلی چې سرې ږیرې سره سره لوی لوی بریتان، شنې سترګې او سره مخونه لری او د ټوپکو شپیلی يې زما خواته نیولې او زه داسې فکر کړم لکه چې خوب وینم ...بشپړ متن...