رسیدن:  01.04.2013 ؛ نشر :  02.04.2013

اردوی افغانستان هر ماه بیش از هشت هزار سرباز ضایعات دارد

هر سال، در حدود شش صد میلیون دالر از هزینه ی آموزش نیروهای افغان، مصرف کسانی می شود که در اردو حضور دراز مدت ندارند!

تحقیقی از هفته نامه ی 2014

گزارشگر: تمیم حمید

*

- از پنج سال زیاد اینجه جنگ کدیم؛ آرامش ساختیم؛ اعتبار کو که د همیقه وقت، نتانستم سیر پیش فامیلم باشم.

- چرا؟

- عدالت نیست دیگه، یکی ره رخصتی زیاد میتن، یکی ما واری میشه؛ بسیاری نفرای ما از همی خاطر رفتن.

- یعنی ایلا کدن عسکری ره؟

- ها دیگه.

- فقط به همی خاطر؟

- نی، دیگه ایقه گپ هاست که...

- مثلن چی گپ ها؟

- ...

...

- چقدر از عسکر های خود شما ترک کردن وظیفه ره؟

- ... هه هه هه، پشتش نگرد تمیم جان، تو خو راپورته جور می کنی، دلت است که ماره از همی جای هم به یک طرف خطرناک دیگه روان کنن و روی خوبی و خیره نبینیم...

بخشی از گفت و گوی من با یکی از فرماندهان اردو در ولایت هلمند؛ کسی که سال ها را در این ولایت بوده و به گفته خودش، اکنون او و همسنگرانش به هلمند "آرامش" بخشیده اند.

این نظامیان روحیه ی خوبی دارند؛ بیشتر شانبدین باورند که با بیرون شدن بخش بزرگی از نیروهای خارجی از افغانستان، سربازان افغان می توانند مسوولیت های امنیتی را در کشور خودشان، به خوبی به پیش ببرند؛ اما آنچه که وابسته گی آنان به نظامیان خارجی دانسته می شود، تا چه اندازه می تواند برای این نیروها چالش زا باشد؟ آیا به راستی آنان خواهند توانست بدون پشتیبانی خارجی ها،بر همه اوضاع تسلط کامل داشته باشند؟

این تحقیق می رساند که بیشتر صاحب نظران در افغانستان و حتی شماری از مقام های ارشد نظامی در این کشور، بر نیاز به حضور بیست تا بیست و پنج هزار نظامی امریکایی در افغانستان، پس از سال دوهزار و چارده تأکید دارند.

این آگاهان به ویژه حضور این شمار از سربازان امریکا را در افغانستان، در جلوگیری از دخالت همسایه ها در این کشور و نیز آنچه که برهم شکنی اردو افغانستان دانسته می شود، لازم می گویند.

یکی از این مقام های افغان، در هنگام تهیه ی این گزارش به من گفت:

" نگرانی زیاد است؛ نبود حضور نظامی خارجی یعنی (توقع) خطر تروریزم، توسعه ی سلاح کشتار جمعی، افزایش قاچاق مواد مخدر و جنایات، مداخله به سطح وسیع در کشور، احتمال کودتا و جنگ بر سر قدرت که نهایت زیاد است."

اما در ابراز نظر های رسمی، نهاد های امنیتی افغانستان در باره ی چگونه گی حضور نیروهای خارجی، پس از سال دوهزار و چارده در این کشور، چی می گویند؟

وزارت دفاع ملی:

""ما در حدی نیستیم که بگیم که باشه یا نباشه

وزارت امور داخله:

"ما هنوز هم نیاز به همکاری های جدی متحدین ما، به خصوص  در سازمان ناتو، در بخش آموزش و تمویل نیروهای افغانستان تا دوهزار و چهارده و بعد از دوهزار و چارده خواهیم داشت."  

چهار اعشاریه یک میلیارد دالر، پولی است که جهان برای مصرف سالانه ی آموزش و تجهیز نظامیان افغان، پس از سال دوهزار و چارده در نظر گرفته است.

همزمان با این، بخش هایی چون انتقالات زمینی، در اردو به گونه ی کامل فعال خواهد شد و نیز در بخش نیروی هوایی، کومک هایی صورت خواهد گرفت.

با اینهم آیا این کومک بیش از چهار میلیارد دالری، با پنجصد میلیون دالری که خود کابل در این راستا به مصرف خواهد رسانید، در کار تجهیز و آموزش نظامیان افغان، بسنده خواهد بود؟

صدیق صدیقی سخنگوی وزارت امور داخله:

"تقاضای ما همین بوده همیشه و خواست ما اینست که اول باید چالش ها بررسی شوند، یک برداشت قوی از این پیدا شود و براساس این چالش ها و برداشت ها، کومک مالی با نیروهای افغانستان صورت بگیرد."

جنرال ظاهر عظیمی سخنگوی وزارت دفاع ملی:

"در قسمت مسایل مالی کافیه؛ اما در قسمت تجهیزات باید کار بیشتری صورت بگیرد، به تجهیزات بیشتری نیاز داریم."

در این میان تحقیق 2014 نشان می دهد کههر ماه، در حدود پنجاه میلیون دالر و هر سال، در حدود شش صد میلیون دالر از پول آموزش نیروهای افغان، مصرف کسانی در اردو می شود که در کار های شان، حضوری کوتاه مدت دارند.

هزینه ی آموزش هر سرباز اردو، در مراحل نخستین به دوهزار دالر و در مراحل بعدی، به پنج تا شش هزار دالر می رسد.

بر بنیاد این یافته ها، اردو افغانستان در هرماه بیش از چهار درصد ( بیش از هشت هزار نفر و در هر روز بیش از دوصد و پنجاه نفر) ضایعات دارد؛ این ضایعات فرار از کار، تلفات، جراحت های خطرناک، معلولیت ها و مسایلی دگر را در بر می گیرد.

در حقیقت این ضایعات که بیشتر با فرار ها و غیرحاضری های طولانی به میان می آید، باعث می شود که هر سال، در حدود صد هزار نفر در اردو افغانستان، جاهای شان را به افرادی تازه بدهند.

نظامیان و آگاهانی که دراین تحقیق با آنان گفت و گو شده است؛ ضایعات در اردو را، بزرگترین تهدیدی می دانند که در نهایت، به فروپاشی اردو خواهد انجامید.

به گفته ی آنان، اعتماد نداشتن به آینده، عدم رهبری خوب، برخورد های منطقه یی و زبانی، مرخصی های نامنصفانه و عدم رسیده گی به مشکلاتی چون حقوق، بهداشت و همانند این ها، باعث می شود که هر ماه، هزاران سرباز کار های شان را ترک گویند.

تحقیق 2014 حاکیست که تاکنون، بیشتر سربازانی که از کار فرار کرده اند، مورد پیگرد قرار نگرفته اند و نیز بررسی نشده است که چه کسانی هنگام داخل شدن آنان به اردو، ضمانت این سربازان را کرده بودند تا با فراخوان یتضمین کننده گان، سربازان فراری هم ردیابی شوند.

چند نفر از سربازانی که کار های شان را ترک گفته بودند، در پایتخت و ولایت هایی چون هلمند، هرات و پروان، به من گفتند که تنها دو یا سه ماه پس از داخل شدن به اردو، کار شان را ترک کردند و کسی هم دنبال شان نیامد.

وقتی در این باره از سخنگوی وزارت دفاع ملی پرسیدم، او نیز وجود چنین مشکلات را به گونه یی تأیید کرد:

"خوب یکی از چالش ها است؛ تلاشی که وزارت دفاع فعلن داره، بر این مبنا استواره که چگونه بتواند از این جلوگیری کند؛ از این پروسه جلوگیری کند و ما کار می کنیم؛ در قسمت مسایل رهبریت کار می کنیم که سطح قابلیت های رهبری را بالا ببریم، چون این یکی از عناصره؛ اگر از ناحیه فضای اعتماد است، او ره تاثیرشه کم کنیم و همچنین در قسمت برخورد های روزمره یی که اگر احیانن باعث می شود، تاثیر گذار باشه اونا ره یک بررسی کاملی انجام بدیم و در قسمت جلب و جذب، دقت بیشتری صورت بگیره؛ یک تمرکز و یک کار بسیار فشرده یی روی موضوع جریان داره."

اما وزارت امور داخله می گوید که در این باره نگرانی جدی ندارد؛ هرچند سخنگوی این وزارت تأیید می کند که در کل، هنوز هم در حدود دوازده درصد (نزدیک به هژده هزار نفر) از نظامیان پولیس کار های شان را ترک می گویند:

"یکی از مشکلات بوده واقعن، در گذشته هم در پولیس ملی افغانستان، فیصدی از افراد که ده الی بیست فیصد، بیست و پنج فیصد می رسید، ترک وظایف بوده، یا رخصتی های طولانی بوده یا ترک وظایف بوده؛ اما خوشبختانه امروز فیصدی بسیار پایین آمده، دوازده فیصد و حتی بعضی اوقات ده فیصد است."

در میان نگرانی ها از اوضاع افغانستان، پس از سال دوهزار و چهارده میلادی، این تحقیق می رساند که مقام های افغان به حضور دراز مدت خارجی ها در این کشور و نیز پشتیبانی جهان از نیروهای افغان، باورمندی کامل دارند.

شاید از همین رو وزارت دفاع ملی هم تأکید می ورزد که اردو در سال های آینده، در وضعیت خیلی بهتر از امروز قرار خواهد داشت:

"چنین تصوری در حال حاضر وجود نداره که دفعتن کومک ها قطع شود؛ جامعه ی جهانی نسبت به افغانستان تعهداتی دارند؛ به خاطر به وجود آمدن وضعیتی که ما و شما فعلن داریم، هزاران نفر ره جامعه ی جهانی قربانی داده؛ تنها دو هزار ایالات متحده امریکا به افغانستان کشته داده؛ ده ها میلیارد دالر مصرف شده؛ جامعه ی جهانی این مصارف و این قربانی ها و این تلاش هایی که صورت گرفته از یک طرف و از یک طرف، حیثیت و اعتباری که از لحاظ پرستیژ سیاسی جامعه ی جهانی به قضیه داره، اینطور یک تصوری بعیده و اصلن نباید فکر منفی داشته باشیم."

اما در صورتی که کومک های جهان با نظامیان افغان ادامه نیابند؟

اینهم پاسخ یکنظامی ارشد افغان به این پرسش:

"همه چیز بسته به کومک خارجی هاست؛ اگر کومک قطع شود، همین فردا وسایط ما تیل نخواهد داشت."