رسیدن: 27.06.2013 ؛ نشر : 28.06.2013
ناصر تیموری
صلح عادلانہ
تأمین امنیت و برقراری صلح عادلانہ نیاز مردم افغانستان است مردمی کہ حیات و دار و ندار خویش را بہ خاطر جاہ طلبی ھا و خودخواھی ھای تعدادی از فرزندان این کشور از دست دادند .
ھمہ بلا استثناء سخن از تأمین صلح در کشور بہ میان می آورند ، دولت افغانستان بہ گونہ یی ، جناح ھای سیاسی مخالف دولت بہ شکل دیگر و گروہ ھای مخالف مسلح با دیدگاہی متفاوت تر خواھان گفتگو و مفاھمہ با یکدیگر بر سر چگونه گی برقراری صلح و امنیت گردیدہ اند .تجارب خونبار و تلخ در گذشتہ ھا از ھمچو مفاھمات و توافقات میان جناح ھا و گروہ ھا بر سر تصاحب و تقسیم قدرت دولتی بیانگر و نمایانگر نا پایداری ھا و شکننده گی ھا در تعھدات برای تأمین صلح بودہ بنا براین بر آوردہ گردیدن خواست ھای جاہ طلبانہ ی سیاسی چند جناح و گروہ ھرگز نمی تواند منجر بہ تأمین صلح ھمہ جانبہ و عادلانہ گردد .
تحقق صلح و آنھم بہ نحوہ ی عادلانہ ی آن وابستہ بہ انتظارات و برداشت مردم افغانستان از پدیدہ یی بہ نام صلح است و این کہ برقراری صلح تنھا جھت تأمین نیاز امنیت جانی است یا صلح می تواند جوابگوی ھمہ نیازمندی ھای انسانی باشد !
جھت شناختن بھتر نیاز ھای انسانی آقای مسلو " A. Maslow” دانشمند روانشناسی این نیاز ھا را بہ پنج طبقہ تقسیم کردہ کہ به نام ھرم نیازھای انسانی شھرت علمی دارد ، ھرم نیازھای انسانی قرار آتی طبقہ بندی گردیدہ :
اول - نیازھای اولیہ مانند خوراک ، پوشاک ، سرپناہ و غیرہ .
دوم - نیاز امنیتی ” حفاظت از جان و زندگی” .
سوم - نیاز ھای اجتماعی مثلاً داشتن دوستان ، کار و غیرہ .
چھارم - نیاز بہ احترام و پذیرفتہ شدن مانند آزاد زیستن ، منزلت داشتن و . . .
پنجم - خود شکوفا شدن بطور مثال شکوفائی استعدادھا و مستفید شدن بھتر از توانمندی ھا و . . .
در روشنایی ھرم نیازھا می توان تفاوت را میان صلح عادلانہ کہ صلح مثبت نیز نامیدہ می شود و تحقق دھندہ ی نیازھای انسانی است و صلح منفی کہ تنھا و تنھا بہ نیاز امنیت جواب می دھد ، بہ شکل بھتر تشخیص داد .
چون سعی و تلاش ھمہ انسان ھا در جھت رفع نیازھا صورت می گیرد بناً لازم و ضروری است کہ در برطرف کردن موانع فراراہ یک زنده گی بھتر و عادلانہ تر تشریک مساعی داشت تا یک فضای باز و سالم برای شکوفا شدن استعدادھا و توانمندی ھا ایجاد گردد .
دستیابی بہ امنیت و صلح پایدار و ایجاد فضای اعتماد و اطمینان ارتباط مستقیم با طرز بہ کارگیری ابزارھا و امکانات دست داشتہ دارد و واضح و مبرھن است کہ نقش و تأثیرگزاری دولت بر روند تأمین صلح با اھمیت و سازندہ است و در صورت داشتن اراده ی سیاسی، مسؤول دولتی می تواند از ابزارھا و امکانات قانونی ، امنیتی ، اجتماعی - فرھنگی و اقتصادی - اداری با بہ کارگیری روش ھای مؤثر علمی آن ھا در برطرف کردن بسیاری از نابسامانی ھا مانند ناامنی و بی ثباتی فایق گردد .
مؤثریت و سازندہ گی اقدامات مسؤول سیاسی زمانی متحقق و متبارز می گردد کہ دولت مشروع با تمام اقتدار قوانین نافذ ہ را بالای اتباع بدون استثناء تطبیق کردہ و واضح سازد کہ انحصار بہ کارگیری قوه ی قھریہ تنھا در اختیار دولت منتخب مردم است و دولت با تمام اقتدار قانونی از تعرض و بی حرمتی بہ کرامت و حرمت انسانی اتباع دفاع می نماید.
تردیدی نیست کہ نقش و تأثیر قوای امنیتی در تأمین امنیت و پاسداری از جان و مال اتباع حایز اھمیت است، بناً آموزش مسلکی ، انگیزہ دادن و بر آوردہ گردیدن خواست ھای نیروھای امنیتی مستلزم توجہ ی بیشتر است و اولویت ھا در راستای ارایه خدمات امنیتی بایست بر حفظ جان نیروی امنیتی، بر اقدامات پیشگیری کنندہ از وقوع حادثات ، بر ھماھنگی میان قوت ھای سہ گانہ و بر ایجاد فضای اعتماد و ھمکاری میان قوت ھای امنیتی و اتباع کشور استوار باشند .
چون ھدف اساسی دولت جلب رضایت اتباع است بناً دولت می تواند با ایجاد فضای اعتماد اجتماعی ، با گسترش بنیادھای اجتماعی و با اتکاء بر ارزش ھای فرھنگی و با ارائہء خدمات مؤثر و به جا در این زمینہ ھا برای اتباع موجبات رضایت واطمینان اتباع را نسبت بہ دولت فراھم نماید .
مبارزہ با بیکاری ، ارتقای سطح تولیدات داخلی ، مرفوع نمودن نیازمندی ھا بہ کالاھای مصرفی ، ارایه ی خدمات سریع و مؤثر اداری و قضایی ، شفافیت و مؤثریت در ادارات قضایی و مالی و اداری ، و توجہ و مراقبت بیشتر بالای طرق و طرز پیش برد کارھا اقتدار و توانایی دولت را در نزد اتباع و دول جھان بلند بردہ و دولت بہ ھدف اصلی اش کہ جلب رضایت و وفاداری اتباع است دست میابد .
بنابراین صلح عادلانہ آوانی برقرار می گردد کہ زمینہ ھای برآوردہ شدن نیازھای فردی مردم مساعد و فراھم گردیدہ و دولت بہ نوبه ی خود قادر بہ کسب وفاداری و رضایت اتباع گردیدہ باشد . در این روزھا با گشایش دفتر طالب ھا در قطر بحث ھا در بارہ ی چگونه گی برقراری آشتی و صلح زیادتر و داغ تر گردیدہ و این تحول تعدادی را خوشبین تر و عدہ یی دیگر را بدبین تر بہ آیندہ ساختہ ، برافراشتن بیرق طالب ھا در آن مکان باعث بروز عکس العمل ھا از جانب جناب رییس جمہور و دیگر مسؤولین دولتی و شورای عالی صلح گردید کہ اینطور عکس العمل ھا بہ نوبه ی خود نمایانگر آشفته گی ، غافلگیری و درمانده گی این مقامات بودہ .
بہ جای سہیم ساختن اتباع کشورش در پروسہ ی صلح ، آقای کرزی با تعدادی از روسای تنظیم ھا و دیگرھا در مورد این پروسہ صحبت و مشورہ می کند ، جناب ایشان با این طرز برخورد و روش آنھم با چنان مشکل حیاتی و ملی خواھی نخواھی نزد اتباع شک و تردیدھا را قوت میبخشد کہ مبادا بار دیگر کشور بہ مصیبت کلانتر و ”دور باطل” دیگر گرفتار شود .
بہ اعتقاد شخص من در مقابل دولت افغانستان و در رأس شخص رییس جمہور دو گزینہ جھت اعادہ و تأمین امنیت و صلح پایدار قرار دارد کہ گزینہ ی نخست رجوع بہ آرای اتباع از طریق برگزاری یک ټولپوښتنه یا ھمہ پرسی یا ”ریفرندم” است و گزینہ دوم فراخواندن لویہ جرگہ عنعنوی مردم افغانستان است کہ در آن نمایندہ ھای منتخب بہ شمول نمایندہ ھای طالب ھا اشتراک داشتہ باشند .
بہ گمان من برگزاری لویہ جرگہ نسبت بہ ھمہ پرسی کم مصرف تر است و در لویہ جرگہ نمایندہ ھای واقعی و با صلاحیت مردم می توانند بہ شمول بحث و گفتگو بالای چگونه گی تحقق پذیرفتن صلح عادلانہ در کشور ، بالای مسایل و موضوعات حیاتی دیگر نیز بحث و فیصلہ نمایند و این بحث ھا و فیصلہ ھا می توانند بالای مزایای نظام مردم سالار و حاصل نمودن قناعت طالب ھا در این زمینہ متمرکز و استوار باشند و ھمچنان نمایندہ می توانند بر سر جایگاہ ھای اجتماعی طالب ھا بحث نمودہ و آن ھا را قناعت دھند کہ جای طلاب مدرسہ ھا و مساجد است و در پھلوی ایفای وظیفہ ی دینی انجام دادن کار ھای خیریہ و عام المنفعہ نیز شامل مسؤولیت ھای طالب ھا و ملا صاحب ھا بہ صفت اتباع صالح بودہ می تواند .
در صورت دایر نکردن لویہ جرگہ صلح و در صورت مشروعیت بخشیدن بہ یک گروہ یاغی کہ بہ اصول اسلامی و اخلاقی پابندی ندارد و توسل جستن بہ ھر وسیلہ جھت رسیدن بہ ھدف غیر اسلامی و انسانی را روا و شرعی می پندارد ، خطای بسا بزرگ سیاسی و جفای نھایت ناجوانمردانہ در حق مردم آزادہ و صلح دوست افغانستان است و از جانبی طالبھا یک گروہ نامتجانس بودہ و دور از امکان بودہ نمی تواند کہ تعداد بیشماری از آن ھا خود وسیلہ یی جھت تحقق یافتن اھداف بزرگ تر بیگانہ ھا گردیدہ باشند .
در فرجام این نقل قول از البرت انشتین بی ارتباط با موضوع نخواھد بود : ” ما انسان ھا وضعیتی نامعلومی در این دنیا داریم ، ھمہ ی ما برای سفر کوتاھی بہ دنیا می آییم بی آن کہ بدانیم چرا ، گاھی بہ نظر ما می رسد کہ جھان مقصود الھی دارد . اما از دیدگاہ زنده گی روزمرہ ، یک چیز را می دانیم : زنده گی ما وابستہ بہ دیگر انسان ھا است و بیش از ھمہ وابستہ بہ کسانی کہ سعادت ما در گرو لبخند و بھروزی شان است . ”
بہ اعتقاد من سعادت ھر فرد از اتباع افغانستان در گرو لبخند و بھروزی ھموطنش است .
آیا روزی فرا خواھد رسید کہ طالب ھا و زورگویان زنده گی و سعادت خویش را در گرو لبخند و بھروزی ھموطن شان وابستہ بدانند !27.06.2013 - آلمان
*
لینک های مرتبط با موضوع:
از موضع رسمی :
شورای صلح- حذف عنوان و برداشتن پرچم طالبان از دفتر قطر کافی نیست
حامد کرزی- حمله کنندگان به مساجد دشمنان اسلام و بشریت هستند
تا زمانی که پروسه صلح کاملاً افغانی نباشد، شورای عالی صلح در مذاکرات قطر اشتراک نمی کند
اعلامیه شورای امنیت ملی جمهوری اسلامی افغانستان
ولسي جرګې په قطر کې د طالبانو د سیاسي دفتر له جوړیدو سره سخت مخالفت څرګند کړ
*
حامد کرزی- افغانستان نه میخواهد عمق ستراتیژیک پاکستان باشد
متن کامل سند نهایی کنفرانس بن - انگلیسی
بخش هایی از اعلامیه کنفرانس بین المللی افغانستان در بن- دری
کنفرانس بن دوم ديدگاه ها تحليل ها ، اسناد
**
آسمایی:
آیا هدف اعاده ی «امارت طالبی» است ؟!...
***
منابع دیگر:
پاکستان په قطر کې د طالبانو د دفتر د پرانستل کېدو هرکلی وکړ
داوود مرادیان : طرح پاکستانی صلح ناکام خواهد شد
چرا طالبان به این اندازه از صلح گریزان اند؟
سید خلیل الله هاشمیان- اشتباهات طالبان و عکس العمل افغان ها
نگرانیها فراتر از پرچم و لوحه است
گشایش دفتر طالبان در قطر و چند نکته قابل تامل
نقش دولت افغانستان، نقطه مبهم در مذاکرات با طالبان
مصاحبه با آرمیتاژ سیاست مدار کهنه کار امریکایی در مورد افغانستان و پاکستان