18.07.2018
داکتر زرغونه عبیدی
کومک های اولیه در واقعات عاجل*
کومک های اولیه به معنای انجام دادن یک سلسله اقدامات عاجل جهت نجات شخص مریض و یا مجروح از خطرات حیاتی صحی ناگهانی میباشد. این اقدامات میتواند از بدتر شدن حالت صحی مریض و یا مجروح جلوگیری کرده و حتا او را از مرگ حتمی نجات بدهد. کومک های اولیه از لحظۀ روبرو شدن با چنین اشخاص در محل حادثه شروع و با رسیدن افراد مسلکی طبی به محل حادثه و انتقال شخص به شفاخانه خاتمه میابد.
برای انجام دادن کومک های اولیه در چنین موارد شخص کومک کننده نیاز به آگاهی های لازم یک داکتر و یا پرستار را نداشته بلکه هر شخص میتواند با آموختن این کومک ها در صورت روبرو شدن با واقعات عاجل صحی چه در داخل و یا بیرون از خانه مؤثر واقع گردد.
ما هر یک ممکن کم و بیش با نام یکتعداد واقعات عاجل صحی که میتواند شخص را به خطرات حیاتی جدی و ناگهانی روبرو کند، طور مثال سکتۀ دماغی، سکتۀ قلبی، سقوط از ارتفاع، سوخته گی- مسمومیت ، حوادث ترافیکی و حوادث طبیعی ( زلزله – سیل ) و به خصوص خطرات ناشی از حوادث انتحاری آشنا و یکتعداد ما ممکن تجربۀ روبرو شدن با چنین موارد را در خانه و یا در بیرون از خانه داشته باشیم.
در کشور های درگیر جنگ مانند افغانستان که از یک سو متأسفانه به تکرار مورد آماج حملات انتحاری قرار گرفته و بروز آفات طبیعی نیز جز نادرات نیست و از سوی دیگر امکانات رسیدن کومک های سریع و مجهز ممکن در بعضی حوادث ناگهانی با تأخیر و در بعضی ساحات دورافتیده ممکن همچون تدابیر و تجهیزات دولتی امکانپذیر نباشد، آگاهی هر فرد جامعه با چنین کومک ها خواهد توانست شخص مریض و مجروح را از خطر مرگ حتمی نجات بدهد. ناگفته نباید گذاشت که صدمات وارده در نوع شکسته گی و سوخته گی و سایر انواع جراحات باز و بسته در صورت حوادث انفجاری، به دلیل شدت و خصوصیت مواد انفجاریه میتواند عمق و ابعاد گسترده تر و عواقب متفاوتر و وخیمتر از سایر انواع واقعات عاجل را داشته باشد.
این بحث نکات مهم ذیل را در مورد کومک های اولیه در فشرده ترین و ساده ترین شکل بیان مطرح بحث قرار داده است:
۱- مهمترین اهداف کومک های اولیه
۲- چه گونه گی برخورد شخص کومک کننده
۳- کنترول بیدار بودن شخص مریض و یا زخمی و تفاوت میان حالت بیهوشی و کوما
۴- چه گونگی احیای مجدد = برقرار کردن دوباره) تنفس و ضربان قلب ( در ضمیمه با ویدیو)
۵- موقعیت دادن درست شخص مصاب ( همراه با تصاویر و ویدیو )
۶-کومک های اولیه در واقعات علایم سکتۀ قلبی
۷- کومک های اولیه در واقعات سکتۀ دماغی
۸- کومک های اولیه در واقعات شکسته گی های اعضای حرکی ( دست و پا )
۹- کومک های اولیه در واقعات شکسته گی سر و ستون فقرات
۱۰- چه گونه گی انتقال شخص زخمی در هر یک از این حالات
۱۱- کومک های اولیه در واقعات خونریزی
۱۲ کومک های اولیه طبی انواع سوخته گی ها
۱۳- کومک های اولیه در موارد مسمومیت
۱۴- ضرورت تدابیر و تجهیزات کومک های اولیه طبی دولتی و غیر دولتی
۱۵- اهمیت امنیت شخص کومک کننده
۱۶- بکسِ کومک های اولیه
۱- مهمترین اهداف کومک های اولیه
مهمترین اهداف کومک های اولیه اقدامات عاجل برقرار کردن و محفوظ نگهداشتن علایم حیاتی مریض و یا مجروح ( حرکات تنفسی، فعالیت قلب، جلوگیری از افتیدن شخص به حالت بیهوشی، قرار دادن شخص مریض و یا مجروح به موقعیت مطمین و گرم نگهداشتن مریض و یا مجروح ) الی رسیدن کومک های مسلکی طبی میباشد. حق تقدم دادن سلسلۀ مراتب این مهمترین اقدامات به هنگام روبرو شدن به حوادث مختلف و عاجل همسان است. در مقایسه، چه گونه گی موقعیت دادن و انتقال دادن شخص از محل حادثه که جز کومک های اولیه است حاوی نکاتی اند که از حادثه تا حادثه کم و بیش متفاوت و درک این تفاوت حایز دقت و اهمیت است ( این تفاوت و نوع برخورد طور جداگانه با تصاویر مرتبط در بحث جا داده شده است. )
۲- چه گونه گی برخورد شخص کومک کننده
در هنگام ضرورت به کومک های اولیه، هر ثانیه مهم و هر حرکت باید سنجیده و سریع انجام داده شود. این دقت و سرعت عمل در صورتی امکانپذیر است که:
-شخص کومک کننده باید آموخته های لازم برای چنین کومک آشنا و آماده گی روانی روبرو شدن به چنین موارد را داشته باشد. در کنار این آگاهی هرگاه شخص کومک کننده در ذهن خود به تکرار بعضی حوادث را تصور و طرز العمل را با اشخاص همکار و سالم جهت آماده گی عملی تمرین کند ( کورس های کومک های اولیه )- در آنصورت به هنگام روبرو شدن به واقعیت چنین حوادث کمتر وارخطا خواهد شد.
- شخص کومک کننده از لحظۀ داخل شدن به محل حادثه الی ختم وظیفه باید خونسردی خود را حفظ کرده، به مریض به صدای آرامشبخش خاطرجمعی بدهد که او در کنار وی است، او را کومک کرده و کومک های دیگر در راه است. ، توضیح دادن هر قدم و مرحلۀ کومک به شخص زخمی نه تنها باعث اطمینان خاطر، آرامش روانی و همکاری ممکنۀ زخمی میگردد و اما هم باعث بیدار نگهداشتن شخص و افتیدن وی به بیهوشی میشود.
- علایم حیاتی مریض را کنترول کند ( تنفس، نبض، ضربان قلب؛ بیداری ) و در صورت ضرورت به سرعت در صدد برقرار کردن آن بیافتد
- شخص مجروع را از محل حادثه تنها در صورتی دور ببرد که محل با بروز خطرات بیشتر روبرو باشد ( به شرایط انتقال مجروح توجه گردد )
- نوع حادثه را به سرعت حدس بزند ، به شمارۀ کومک های عاجل تیلیفون کرده، آدرس محل، دریافت خود را از حالت مریض، زخمی و یا تعداد زخمیان طور مختصر شرح بدهد
- در صورت واقعات ترافیکی محل حادثه را با گذاشتن علامۀ مثلثی در کنار جاده حدود 200 تا 300 متر دور تر از محل حادثه ( تصویر و یا ارسال نفر دومی جهت جلب توجۀ ترافیک در حال جریان ) نشانی کند
- در صورت ممکن یک ساحه و سرحد محافظوی را جهت جلوگیری از هجوم اشخاص کنجکاو میسر بسازد
- جیب های مریض را جستجو کند تا هرگاه طور مثال سندی مبنی به دیابت و یا مریضی قلبی و امثال آن وجود داشته باشد، از آن آگاه شود.
۳- کنترول بیدار بودن، حالت خواب و یا بیهوشی و کوما
در زمان خواب که وجود برای استراحت به آن ضرورت دارد، دماغ در حالت آماده باش جهت بیدار شدن، یکتعداد از وظایف لازم را حفظ میکند. در حالت خواب نظر به عمق آن شخص را میتوان با صدا کردن و تکان دادن شانه های وی بیدار کرد.
در واقعاتی که ناگهان با یک شخصی بی حرکت افتیده بر روی زمین روبرو میشویم ( تصویر شماره ۱) - طور مثال در واقعات سکتۀ قلبی، سکتۀ دماغی و یا واقعات زخمی شدن ناگهانی در داخل و یا بیرون از خانه، باید کوشش کرد تا تفاوت میان بیهوشی و کوما در حد ممکن تعین گردد .
تصویر شماره ۱
حالت بیهوشی واقعی دماغ نظر به شدت آن به مراحل سوپور و یا ستوپور ( بهت که در اصطلاع عوام گنسی خوانده میشود : درهم و برهم بودن؛ موجودیت تا هنوز یک تعداد عکس العمل ها در جواب به یک تعداد تنبهات خارجی مانند صدای بلند، ضربه های آرام سیلی بر روی صورت، کش کردن لالۀ گوش و امثال آن ) و کوما (بیهوشی واقعی و عمیق ) درجه بندی میگردد.
فعالیت دماغی به دلیل مریضی شدید و یا جراحات عمیق، به شکل محافظوی و مرتبه یی عقب نشینی میکند و بدین ترتیب میکوشد تا ضربات شدیدتر بیرونی را نپذیرد. این حالت خطرناک بوده و به نام کوما یاد میگردد.
- برای تعین تنفس شخص باید گوش را به نزدیک دهن وی خم کرده تنفس، نوع صدای تنفسی و حرکت قفس سینه را کنترول کرد.
- هرگاه شخص بیهوش باشد، الی رسیدن کومک عاجل برای تأمین تنفس مریض، سر و گردن وی را قرار تصویر شماره ۲ به عقب حرکت داده و کوشش گردد تا جسم خارجی قابل دید ( منجمله دندان های مصنوعی – آزاد کردن زبان از میان دندان ها ) و فشار از بیرون و درون مجرای تنفس ( گلو و گردن و سینه ) وی دور گردد.
تصویر شماره ۲
4- موقعیت دادن درست شخص مصاب ( همراه با تصاویر ۳-۶ )
- هرگاه شخص تنفس نورمال داشته باشد، باید به ترتیب نشان داده شده در تصاویر شماره ۳-۶ به موقعیت ثابت و مطمین کومک گردد. این موقف در کنار کم کردن فشار از بالای قلب، مانع خطر داخل شدن افراز دهن به داخل مجرای تنفسی ( منجمله استفراغ ) میگردد ( به استثناهات در مورد نوع موقعیت دادن شخص طور مثال به جراحات ستون فقرات و سکتۀ دماغی توجه گردد ).
تصویر شماره۳
تصویر شماره ۴
تصویر شماره ۵
تصویر شماره ۶
ویدیوی موقعیت ثابت و مطمین
https://www.youtube.com/watch?v=pf_a2tUy-y4
5- احیای مجدد ( برقرار کردن دوباره ) تنفس و ضربان قلب:
بر اساس خط مشی جدید احیای مجدد اتحادیۀ کشور های اروپایی (ERC) European Resuscitation Council در صورتیکه نزد شخص حرکات تنفس و ضربان قلب را احساس نگردد در آنصورت باید قرار ذیل عمل کرد:
شخص باید بروی تختۀ پشت روی زمین قرار داده شود. شخص کومک کننده در کنار راست او زانو زده، کف هر دو دست را بروی هم قرار داده و با فشار هر دو دست در قسمت دلک دست بالای قفس سینه در موقعیت قلب، قفس سینه را در حدود 5-6 سانتیمتر به طرف پائین حرکت بدهد
به حیث پرنسیپ و هم به تعقیب خط مشی جدید باید با حرکت هر دو کف دست بروی هم با وقفه ها برای داشتن فرصت جهت احیای تنفس از طریق تنفس دهن به دهن - 30 بار فشار بر قفس سینه ( در هر ثانیه دو مراتبه = 100 که معادل200 بار فشار در یک دقیقه است ) وارد گردد.
- هرگاه تنفس شخص نورمال نباشد به معاینۀ سریع کنترولی وجود پرداخته و کومک های اولیه احیای مجدد قلب و شش را بکار انداخته شود
ویدیوی احیای مجدد تنفس و قلب:
https://www.youtube.com/watch?v=pf_a2tUy-y4
برای احیای مجدد تنفس ( تصویر شماره ۷ ) شخص کومک کننده با دست راست بینی شخص مصاب را بسته و با دست چپ زنخ را جهت باز کردن دهن بسوی پائین کشانیده، با نفس کشیدن عمیق هوا را در سینه ذخیره و با گذاشتن دهن بروی دهن مریض هوای را در دهن او تخلیه میکند ) و بعد بار دیگر به مساژ دادن قلب ادامه میدهد.
تصویر شماره ۷
در کشورهای مدرن باید با رسیدن امبولانس در ظرف 12 دقیقه حساب کرد. این فاصلۀ زمانی در حقیقت زمان استفادۀ اعظمی برای جلوگیری از بدتر شدن حالت صحب شخص مصاب توسط بکاربرد کومک های اولیه میباشد. کومک های اولیه میتواند توقف قلب و تنفس شخص را برطرف و فعالیت انرا برقرار بسازد و اما نباید انتظار داشت که این اقدام دلیل توقف این حرکت حیاتی ( مشکل و مرض اصلی ) را از بین ببرد.
مطالعات اخیر مجموع دوکتوران امریکایی بدین ارتباط نشان داده است که در بیشتر کومک های اولیه مساژ قلبی بیشتر از تنفس دهن به دهن (به دلیل ترس شخص کومک کننده از چنین عمل ) اجرا میگردد. در حالیکه این دو کومک در شکل گفته شده جز تکمیل کنندۀ همدیگر استند و گاهی به همین دلیل شخصی کومک کننده نمیتواند کومک های اولیه را موفقانه انجام بدهد.
۶- کومک های اولیه در واقعات سکتۀ قلبی:
سکتۀ قلبی یکی از جملۀ مروجترین امراض قلبی است. دلیل سکته بسته شدن ناگهانی یکی از شرائین قلب ( به اثر تجمع تدریجی چربی خون و منرال ها ) و در نتیجه نرسیدن خون به عضلات یک بخش قلب ( خون وسیلۀ انتقال آکسیجن به عضلات قلب است ) میباشد. شدت سکتۀ قلبی و با آن شدت علایم آن متفاوت است. در بدترین شکل منجر به توقف جریان قلبی تنفسی میگردد. بندش شریان نتیجۀ دوام چندین سالۀ عواملی خطرآفرین طور مثال وزن زیاد، فشار خون بلند، سگرت کشیدن، کم حرکت بودن، سطح بلند کولسترین در خون ( چربی خون ) میباشد. علایم عمدۀ سکتۀ قلبی قرار ذیل است:
درد ناگهانی در زیر استخوان وسطی قفس سینه با ساحۀ انتشار به شانه و بازوی چپ و گاهی هم قسمت بالایی شکم ( بطن )، ناآرامی شدید مریض ( گاهی هم شخص برعکس بسیار آرام میماند )، عرق و شکایت از حس دلبدی و گاهی هم استفراغ و سقوط فشار خون.
برای چه گونه گی برخورد و کومک های اولیه در مورد سکتۀ قلبی به توضیحات شماره های ۳-۶، تصاویر ۳- ۶ و ویدیوهای مرتبط توجه کنید
* در آلمان شمارۀ کومک های عاجل 112 و جهت مشوره برای چنین واقعات شمارۀ مجانی 08000 365 000 در 24 ساعت وقفه ناپذیر از جانب آدرس احلال احمر آلمان آمادۀ خدمت قرار داده شده است
ویدیوی کومک های اولیه (مساژ قلب، تنفس دهن به دهن، موقعیت مطمین)
https://www.youtube.com/watch?v=OCFZzFlGWvE
:Leitstellensymposium 2018 - Reanimation
https://www.youtube.com/watch?v=soh9s4LD4Gc
۷- کومک های اولیه در واقعات سکتۀ دماغی:
دلیل سکتۀ دماغی تغیرات در شرائین دماغی و بندش ناگهانی یک و یا دیگر شریان دماغی میباشد. فشار خون بلند یکی از بیشترین دلیل زمینه ساز برای سکتۀ دماغی شناخته شده است. فشار خون بلند میتواند باعث پاره شدن شریان دماغی و یا تجمع خون و بندش آن شده، در نتیجه انساج دماغی در محل بدون جریان خون و رسیدن آکسیجن مانده و از بین میرود. با این صدمه فعالیت عضوی که توسط این ساحۀ دماغ کنترول میگردد نیز به تشوش دچار شده و از بین میرود.
علایم عمدۀ سکتۀ دماغی قرار ذیل است:
فلج شدن اعضای حرکی طور مثال دست و پا، فلج نیم صورت با علامۀ پائین افتیدن یک کنج دهن و بی حرکت ماندن آن و یا بسته شدن یک چشم، مشکل در صحبت کردن و قورت کردن غذا و آب ( با خطر بندش مجرای تنفسی )، در بدترین شکل بیهوش شدن کامل مریض و توقف تنفس و قلب میباشد. در تمام این حالت فشار خون مریض بسیار بلند میباشد. کومک های اولیه در این مورد مانند سکتۀ قلبی بوده و اما سکتۀ دماغی یکی از مواردی است که در بخش کومک های اولیه ( چه گونه گی قرار دادن مریض ) متفاوت بوده و در این حالت نیم تنۀ مریض در صورت باهوش بودن وی باید در موقعیت بلندتر از نیم تنۀ پائینی در حالت راحت و گرم قرار داده شده و تا رسیدن کومک های طبی شخص تحت مراقب قرار دادهش ده و کوشش گردد تا آرام بماند
Erste-Hilfe-Kurzfilm: Herzinfarkt und Schlaganfall
https://www.youtube.com/watch?v=bFx-M-DTcsQ
۸- کومک های اولیه در واقعات شکسته گی اعضای حرکی ( دست و پا )
صدمات ناگهانی در سیستم حرکی وجود ( دست و پا و ستون فقرات ) میتواند مربوط به بخش استخوانی این سیستم به شمول مفاصل، عضلات و انساج ارتباطی و استوار نگهدارندۀ ارتباطات مفصلی و یا هر دو بخش پیش بیاید. در بخش عضلات و انساج صدمات میتواند باعث تورم ( پندیده گی ) و در موارد صدمات شدید به دلیل حرکات ناگهانی حتا باعث گسسستن انساج گردد. علایم آن با درد شدید، تورم و محدود گردیدن حرکت نمایان میگردد.
شکستن استخوان و یا استخوان ها میتواند در شکل بسته و باز صورت بگیرد.
- در شکل بسته شکسته گی میتواند ساده بدون بیجا شدن نهایات استخوان شکسته باشد. گاهی شکل مغلق چند کسری با بیجا شدن نهایت استخوان شکسته به همراه میباشد. در نامناسبترین شکل این نوع شگسته گی، خطر صدمه به شرائین، اعصاب و سیستم لمفاوی حوالی وجود میداشته باشد.
- شکل شکسته گی های باز در مجموع از نوع مغلق اند زیرا شکستن استخوان باعث پاره شدن عضله و تمام طبقات جلد شده و تماس این اجزا با هوای آزاد میتواند بسرعت باعث میکروبی شدن ناحیه، مغلق شدن پروسۀ شفایابی و آزاد شدن مالیکول های شحم در مجرای خون گردد ( خطر امبولی ). شدت ضربه میتواند باعث افتیدن شخص به حالت شاک گردد. از این رو بسیار مهم است تا شخص در حالت بیداری نگهداشته شود. این نوع شکسته گی ها همراه با تغیرات فشار خون ( پائین آمدن فشار خون ) و حس سرما به همراه میباشد.
در چنین موارد الی رسیدن کومک های طبی به محل و یا رسانیدن زخمی به شفاخانه نکات ذیل باید در نظر گرفته شود:
- کوشش گردد تا زخمی بیدار بماند ( صحبت با شخص زخمی، آرام کردن او با گفتن اینکه شما در کنار او استید و کومک در راه است، توضیح دادن مراحل کومک هایی که برای او انجام میدهید )
- کنترول تنفس و قلب ( در صورت لزوم احیای مجدد این دو فعالیت )
- تثبیت کردن دست و یا پای شکسته با ابتدایی ترین لوازم در دست داشته ( پوشانیدن تختۀ چوپ با تکه پارچه های تا حد ممکن پاک و قرار دادن عضو شکسته بر آن - پیچانیدن و تثبیت عضو شکسته با بنداژ های خاص و یا تکه پارچه های لباسی در دست داشته و تکه پیچ کردن ان به هدف جلوگیری از حرکت و بی جا شدن بیشتر عضو شکسته
ترجمۀ نوشتۀ روی تصویر: با لوله کردن یک لحاف و یا قرار دادن بکس دستی میتوان مفصل استخوان شکسته را در حالت تسکین نسبی کومک کرد
- پوشانیدن زخم باز با پاکترین پارچۀ در دست داشته " در صورت ممکن پارچه های خاص و تعقیم شده "
- قرار دادن سر و تنۀ زخمی بروی زمین و قرار دادن هر دو پا بر سر شانه های شخص کومک کننده ( به هدف بلند بردن جریان برگشت خون به قلب و دماغ ) - جلوگیری و برطرف کردن شاک ناشی از سقوط فشار خون.
- گرم نگهداشتن مریض.
بدون کومک های اولیۀ ذکر شده، در صورت حرکت دادن زخمی به وسیلۀ خودش و کومک به وی به شکل تکیه گاه شدن ( چنانکه در محل حوادث انتحاری دیده شده است )، باید با بیجا شدن و حتا به بیرون جهیدن نهایات شکسته گی استخوان، صدمات بیشتر اعضای مجاور در ناحیۀ شکسته گی و در نتیجه بدتر شدن و مغلق شدن بیشتر حالت عمومی زخمی حساب کرد. از این رو در صورت عدم دسترسی به کومک های طبی عاجل و ضرورت به انتقال مریض از محل و به شفاخانه، هرگاه وسیلۀ انتقال مریض توسط تسکره و یا تخت روان برای چنین واقعات، در دسترس نباشد، در اینصورت باید کوشش صورت بگیرد تا از نزدیکترین محل رهایشی با آوردن تشک و یا لحاف و یا حتا کمپل و یا پارچۀ دسترخوان و یا تکۀ محکم دیگر را تهیه و مریض را بروی آن قرار و به کومک چند نفر انتقال داد ( تحت شمارۀ ۱۰ – و تصاویر شماره ۱۱-۱۳ به چه گونه گی انتقال مریض – زخمی توجه کنید ). حفظ آرامش شخص کومک کننده در تمام واقعات کومک های اولیه باعث میگردد تا دماغ شخص به سلسلۀ مراتب چنین کومک ها اندیشیده و انرا در حد ممکن عملی بسازد.
017B Erste Hilfe Knochen- und Gelenksverletzungen
https://www.youtube.com/watch?v=Oyk4-yXlIHQ
۹- کومک های اولیه در واقعات صدمات استخوان سر و ستون فقرات:
- صدمات استخوان سر
شدت ضربه در سر از هر نوعی که باشد باعت تکان در دماغ میگردد. در صورت شکستن استخوان سر خطر عبور صدمه به انساج دماغی تحت آن وجود دارد. در واقعات صدمۀ استخوان سر به هر دلیلی که باشد در ارتباط به کومک های اولیه تغیر زیاد وجود نداشته و در قدم اول اهتمامات ذکر شده در مورد فعال نگهداشتن علایم حیاتی ، بیداری، تنفس و قلب مهم است. در چنین موارد، مراعات نکات ذیل شامل کومک های اولیه است: " آرام ساختن زخمی – متوجه بودن به خطر بروز استفراغ – بالاتر قرار دادن نیم تنۀ بالایی در حدود 30 درجه باعث کمتر شدن فشار بالای دماغ میگردد – مراقبت زخم با گذاشتن بنداژ پاک و اما بدون فشار و گرم نگهداشتن و بیحرکت نگهداشتن مریض الی رسیدن کومک های طبی مسلکی ".
در صورت مشکل به دلیل عدم دسترسی به چنین کومک ها، باید شیوۀ ذکر شده در بحث شکسته گی اعضای حرکی را با احتیاط بیشتر به هنگام حرکت به کار برد.
برگرفته از بخش کومک های اولیۀ اتحادیۀ آتش نشانی آلمان
http://www.feuerwehrverband.de/erste-hilfe-kompakt.html
- صدمات ستون فقرات
صدمات نخاع شوکی به هر دلیلی که باشد ( حرکت ثقیل و بی توازن، حوادث ترافیکی، افتادن از بالایی، حوادث طبیعی، انواع سپورت های خطرناک، حوادث انتحاری، انفجار مین های زمینی و سایر انواع بکاربرد وسایل جنگ میتوانند با درد شدید ، شکستن فقرات، ، فشرده گی های اعصاب نخاع شوکی و خطر برور علایم فلج مؤقتی به دلیل فشار بالای عصب و یا قطع شدن بخشی تا تمام رشته های نخاع شوکی به همراه گردد. اینکه کدام قسمت اعضای حرکی وجود دچار فلج خواهد گردید مربوط به محل صدمه در ستون فقرات و فشار بر عصب آن ناحیه است. هرقدر صدمه نزدیکتر به گردن و یا در فقرات گردن باشد به همان اندازه خطر فلج تمام اعضای حرکی وجود خواهد داشت. یک از پنج واقعۀ چنین صدمات میتواند با فلج کامل به همراه گردد. همچون یک صدمه ممکنۀ را با متوجه شدن به بی حرکت بودن یک و یا دیگر عضو شخص زخمی میتوان حدس زد. در واقعاتی که صدمۀ ستون فقرات حدس زده شود، توصیۀ اول همانا اهتمامات اولیه یعنی بیدار نگهداشتن مریض، دادن حس آرامش، تأمین تنفس و حرکات قلب و تنظیم فشار خون است. توصیۀ بعدی حرکت ندادن زخمی است زیرا هرگاه هم به اثر ضربه ستون فقرات صدمه دیده باشد، عصب نخاع شوکی که در کانال ستون فقرات قرار دارد ممکن هنوز سالم باشد. از این لحاظ باید الی رسیدن کومک های طبی مسلکی منتظر ماند.
در صورت عدم امیدواری به دسترسی کومک طبی به دلیل دور افتیده بودن ناحیۀ حادثه و یا خطر تکرار حمله در محل حادثه، باید منتظر ماند تا در حدود یک و یا بیشتر شخص کومک کننده به محل برسند. برای حرکت دادن زخمی بروی وسایل انتقالی مانند تسکره، پارچۀ مستحکم، لحاف و امثال آن زخمی نهایت احتیاط و دقت صورت بگیرد
تصویر شماره ۸
تصویر شماره ۹
C1-C6 ستون فقرات گردن=
T1-T1ستون فقرات تختۀ پشت=
L1-L5 ستون فقرات کمر=
S1-S4 ستون فقرات نهایی (نشیمنگاه)=
- در واقعاتی که شخص موترسیکل سوار دچار تصادم ترافیکی شود، آگاهی از چه گونه کشیدن کلاۀ خاص موتر سایکل سواران از اهمیت حیاتی جهت رفع خطرات اضافی بر ستون فقرات گردن او را ایجاب میکند
تصویر شماره ۱۰
۱۰- چه گونه گی انتقال مریض – زخمی:
در تمام واقعات کومک های اولیه الی رسیدن کومک های مسلکی، انتقال زخمی از محل حادثه تنها در صورتی باید انجام داده شود که در محل حادثه خطرات بیشتر شخص زخمی و شخص کومک کننده را تهدید کند. در تمام چنین وقایع در صورتی که به دلایلی خطر بروز و تکرار حوادث و امکان دیر رسیدن و حتا نرسیدن کومک های مسلکی طبی قابل پیشبینی باشد، تهیه و داشتن ساده ترین نوع تسکره خواهد توانست کومک کننده واقع شده و مانع بدتر شدن صدمات ناشی از شکسته گی ها بسته و باز استخوان ها به دلیل کش و گیر زخمی به هنگام کومک جهت دور بردن از محل حادثه گردد. برای تهیۀ همچون یک وسیلۀ نقلیه باید به مقاومت تکه، تار و چوب های آن اطمینان کامل وجود داشته باشد.
تصویر شماره ۱۱
تصویر شماره ۱۲
ساده ترین تا مدرنترین وسیلۀ انتقال دادن مریض - مجروح
تصویر شماره ۱۳
چګونه ګی انتقال زخمی در واقعات صدمه به ستون فقرات
۱۱- کومک های اولیه در واقعات خونریزی:
خونریزی میتواند در شکل زخم های باز و بسته بوجود بیاید. خونریزی های باز به دلیل نفوذ خون به بیرون توجه را اولتر جلب میکند. زخم های باز میتوانند سطحی و عمیق در شکل منظم و یا غیر منظم بوجود بیایند ( خراشیده گی، زخم های شگافدار و بریده گی، زخم ها با پاره گی ها و قطع شدن بخشی و یا تمام عضو از بدن ). این زخم ها میتوانند با درجات مختلف باعث صدمات جلدی، تحت جلد، عضلات، اعصاب و شرائین خون گردند. در بعضی مواقع پاره شدن و جدا شدن یک عضو و یک قسمت از بدن شخص مصاب را به خطرات حیاتی جدی یعنی شوک به دلیل کم شدن حجم خون و سقوط فشار خون روبرو میکند. چنین خونریزی ها باید طور عاجل توسط کومک های عملیه متوقف گردند.
هرچند که شناخت خونریزی با مشاهدۀ لباس خون آلود و یا دیدن جریان خون از یک ناحیۀ بدن به بیرون کار مشکل نیست و اما اکثرًاً افتیدن شخص مصاب به حالت شوک و سرد شدن وی توجه را به خطر ممکنۀ ضیایع خون به دلیل خونریزی جلب میکند.
- اقدامات عاجل اولیه در زخم های باز
- در صورت در دسترس داشتن از دستکش ( دسکش های برای استفادۀ یکبار ) جهت جلوگیری از میکروبی شدن زخم و حفظ خودتان استفاده و زخم را با با مایع معقم شسته و با پارچۀ پانسمان پاک بپوشانید.
- هرگاه در محل زخم جسم خارجی مانند چاقو، شیشه و امثال آن داخل شده باشد ( به خصوص در قفس سینه و شکم ) و یا لختۀ خون قرار داشته باشد، از کشیدن ان صرفنظر کنید زیرا این حرکت میتواند باعث تخریبات بیشتر شرائین مجاور و خونریزی بیشتر گردد
- زخمی را بروی یک فرش پاک ( در صورت دسترسی جا به جا کنید) - به او خاطر جمعی داده و بگوئید که به همرایش استید و با صحبت کردن با او کوشش کنید تا او را بیدار نگهدارید
- در سمت جراحت شخص زانو بزنید
- برای توقف خونریزی از بنداژهای مخصوص آورندۀ فشار بر زخم و یا فشار دادن وسیلۀ در دست داشته (در حد ممکن پاک) بر زخم استفاده کنید
- عضو مصاب به خونریزی را در موقعیت بلندتر توسط خود شخص و یا به کومک دیگری قرار داده و چنین نگهدارید
- با پیچیدن و بستن یک پارچه از لباس در محل بالاتر از زخم ( به هدف تنگتر ساختن نهایت بالایی شریان باز خوندهنده طور مثال در نهایات حرکی مانند دست و پا) میتوان دوام و شدت خونریزی را کمتر ساخت.
- در خونریزی اعضایی مانند گردن و شکم که تحمل فشار را ندارند، باید تا رسیدن کومک طبی ، با گذاشتن پوشش الی رسیدن کومک استفاده کنید.
- پوشانیدن محل زخم در تمام موارد برای جلوگیری از نفوس بیشتر میکروب ها در هوای آزاد
- پاهای زخمی بروی شانه هایتان و یا کدام وسیلۀ دیگر بالا بگذارید تا باعث برگشت جریان خون بسوی قلب و دماغ را سریعتر بسازید
- در صورت خارج شدن خون از گلو بگذارید تا خون خارج گردد در غیر ان باعث تجمع و خفه شدن زخمی خواهد گردید
- در صورت قطع شدن اعضا کوشش کنید تا عضو قطع شده را در یک پارچه و یا خریطۀ معقم تا حد ممکن سرد نگهداشته و به محض رسیدن کومک های طبی تسلیم نمائید
- با در نظرداشت آنکه خطر مصاب شدن به میکروب تیتانوس در زخم های باز وجود دارد ( میکروب تیتانوس باعث تولید مواد سمی میگرددو این سم تاثیر تشنجی فلج کننده را بالای سیتسم عصبی به خصوص عضلات تنفسی دارد )، تکرار واکسین ضد تیتانوس را هر ده سال بعد بیاد به خاطر سپرد
- اقدامات عاجل اولیه در خونریزی های بسته:
ضربات غیر بُرنده نظر به درجۀ شدت شان میتوانند درجات مختلف خونریزی را در طبقات مختلف جلد الی رسیدن شدت ضربه به اعضای داخلی باعث شده، درجات مختلف خونریزی و صدمۀ عضو را باعث گردند. تجمع خون در تحت جلد را میتوان با بروز علایم سرخی، کبودی و تورم متوجه گردید. علایم زخم های بسته و عمیق ضایعات داخلی خون و سقوط فشار خون و بروز علایم سرد شدن و رنگ پریده گی، ضعف عمومی و حالت شوک است. در مورد زخم های بسته، گذشته از اهتمامات اولیه توجه به برقرار نگهداشتن تنفس، ضربان قلب و فشار خون گذشته از دقت در بررسی بدن مریض و تشخیص نقاط کوفته گی، نمیتوان کدام کومک خاص اولیه را انجام داد. زخمی باید بسرعت به شفاخانه انتقال داده شود.
تصویر شماره ۱۴
۱۲- کومک های اولیه به هنگام انواع سوخته گی ها
برای تعین نوع کومک های اولیه در مورد سوخته گی ها مهم است تا دلیل، درجه و شدت سوخته گی شناخته شود.
دلیل سوخته گی میتواند تماس با وسایل مؤلد حرارت مانند آتش، بخار مایعات داغ، آفتاب سوخته گی ها ، مواد کیمیاوی، شعاعی و برقی باشد.
صدمات ناشی از سوخته گی مربوط به درجات مختلف ( محل، وسعت و عمق سوخته گی ) به سه درجه تقسیم میگردد.
سوخته گی درجه اول: صدمۀ طبقۀ سطحی با علایم آن سرخی، سوزش و تورم
سوخته گی درجه دوم:صدمۀ طبقۀ عمیقتر جلد با علایم درد، سرخی و تشکل آبله های جلدی
سوخته گی درجه سوم: تحت تأثیر شدت و دوام حرارت طبقات عمیقتر جلد با اجزای موجود بر آن ( مو و ناخون ها ) صدمه دیده و ناحیه به شکل سفید و یا سیاه و سوخته معلوم شده،شخص مصاب به دلیل از بین رفتن رشته های عصبی در ناحیه درد را احساس نمیکند. یک سوخته گی درجه سوم همیشه در نواحی خود با سوخته گی درجۀ اول و دوم نیز به همراه میباشد.
اقدامات عاجل:
- در واقعات سوخته گی های درجه اول که تنها طبقۀ بیرونی جلد صدمه دیده باشد( سرخی، سوزش و تورم ) -قرار دادن ناحیۀ سوخته گی در زیر جریان و یا در داخل آب "سرد" برای حدود 20 دقیقه داخل گردد. شستن ناحیۀ سوخته گی با آب سرد و پاک میتواند از شدت درد و غلظت موادی را که باعث سوخته گی شده است بکاهد. یکی از توصیه های جدید در سوخته گی ساحات کوچک طور مثال ناشی از سوخته گی با اطو در دست و یا انگشت گذاشتن ساحۀ سوخته گی زیر جریان آب نیمه گرم میباشد و گفته میشود که این نوع حرارت به دلایلی تعاملات کیمیاوی مانع تخیرب پرویت عضلات و جلد در نواحی سوخته گی میگردد.
- از بکاربرد بعضی مواد خانه گی مانند، آرد ، پودر و کریم های سوخته گی که میتوانند زمینه برای نشو و نموی میکروب گردند، بهتر است که جلوگیری گردد
- زخم با یک پوشش پاک ( پانسمان های جلدی به اندازۀ سطح سوخته گی ) پوشانیده شود.
- هرگاه پارچۀ لباس بروی محل سوخته گی چسپیده باشد، کوشش نکنید تا پارچه را از روی زخم بردارید بلکه پارچه را زا حوالی زخم قیچی کنید.
در نوع سوخته گی اول در صورتیکه وسعت بزرگ جلد مصاب شده باشد و در تمام اشکال سوخته گی های درجه دوم و سوم که طبقات عمیقتر جلد صدمه دیده باشد، مراجعۀ عاجل به داکتر توصیه میگردد. این نوع سوخته گی ها نظر به اندازۀ وسعت سوخته گی میتوانند به دلیل شدت درد، ضایع شدن مایعات وجود ( صدمه رسیدن به فعالیت گرده ها ) باعث خطرات حیاتی در نوع سقوط فشار خون و شوک گردد. در کنار کوشش در جلوگیری از مداخلۀ میکروب، در موارد شوک اهتمامات ذکر شده در مورد کومک های عاجل باید الی رسانیدن زخمی به شفاخانه باید اجرا گردد.
۱۳- کومک های اولیه در موارد مسمومیت:
خطر نیش های سمی در مناطق حاره، جزایر و جنگلات و حتا در مناطق رهایشی مواردی اند که ضرورت مراجعه به داکتر و تطبیق دوای ضد زهر را ایجاب میکند. از لحاظ طبی، اقدام مروج کوشش برای کشیدن نیش و مکیدن ناحیۀ نیش نه تنها مفید نه و اما خطرناک است. به مانند سایر واقعات عاجل الی رسیدن داکتر ، کومک های اولیه جهت احیای مجدد تنفس، ضربان قلب و سقوط فشار خون باید عملی
گردد.
۱۴- ضرورت تدابیر و تجهیزات کومک های اولیه اماکن دولتی و غیر دولتی
کومک های اولیه در شکل مؤثر توسط اشخاص غیر مسلکی طبی تنها در صورتی امکانپذیر است که شخص قبلاً با اقدام آگاهانه و داوطلبانه طرزالعمل این کومک ها را آموخته و در صورت ممکن با سناریوی همچون کومک ها تمرینات لازم را انجام داده باشد.
در کشورهای مدرن، در اکثریت اماکن دولتی به شمول و به خصوص کودکستان ها و مکاتب ودر اماکن غیر دولتی تجهیزات و آگاهی های لازم برای کومک های اولیه جز حتمی چنین خدمات اجتماعی دولتی و شخصی است. آماده گی برای آموزش کومک های اولیه در بعضی موارد جز حتمی و در بعضی موارد داوطلبانه است. طور مثال در مکاتب اطاقی به نام اطاق کومک های اولیه وجود دارد که تحت سرپرستی داوطلبانۀ یک شخص مسؤول قرار داشته و شاگردان علاقمند داوطلبانه این کومک ها را آموخته و طی تقسیم اوقات تعین شده آمادۀ کومک میباشند. در آلمان برای داشتن جواز راننده گی داشتن سند شامل شدن و اموختن چنین کومک ها جز حتمی است.
تصویر ۱۵
کورس های آموزش کومک های اولیه تحت رهنمایی معلمین همچون خدمات به زبان ساده با مهمترین اقدامات نجات دهنده و تمرین مستقیم با ساختمان وجود انسان در شکل مدل، مشاهدۀ فیلم ها و ویدیو ها از صحنه های واقعی ( اسناد کومک های اولیۀ آتش نشانی ها در محل چنین حوادث )، چه گونه گی داخل شدن به صحنۀ حادثه، برخورد زبانی با شخص مجروح و اجرای کومک عملی آشنا میشوند.
در کشورهای درگیر جنگ تهیۀ همچون برنامه های آموزشی برای تمام افراد جامعه از طریق کورس های آموزش کومک های اولیه از اهمیت زیاد برخوردار است.
انجام دادن کومک های اولیه یکی از بزرگترین خدمات انسانی جهت نجات شخص مصاب از خطر مرگ حتمی است. احتمال آن وجود دارد که شخص کومک کننده در محل حادثه با همه کوشش های انسانی، نتواند به دلیل شدت صدمه بر مجروح از یکسو و نرسیدن به موقع کومک های عاجل طبی مسلکی شخص مصاب را به طور نجات دهنده کومک نماید. در چنین موارد روان شخص کومک کننده خود تحت فشار قرار میگیرد. چنین اشخاص خود نیاز به دست نوازش و سخن تسکین دهنده دارند. شخص کومک کننده باید از لحاظ روانی آمادۀ همچون یک عدم موفقیت باشد و در صورت بروز آن خود را ملامت نداند. مهم آنست که حتا در صورت تأخیر در رسیدن کومک های مسلکی، کومک های اولیۀ طبی ادامه داده شود.
https://www.lifeline.de/therapien/erste-hilfe/
۱۵- اهمیت امنیت شخص کومک کننده
در تمام واقعات کومک های اولیه حفظ امنیت شخص کومک کننده طور مثال در واقعات ترافیکی در جاده های به خصوص سریع السیر داخل و خارج از شهر، زلزله و محل حوادث انفجاری و امثال آن از اهمیت حیاتی برخوردار است. در واقعات ترافیکی با گذاشتن علامۀ مثلثی سرخرنگ در فاصله در حدود صد تا سه صد متر دورتر از محل حادثه و یا کومک شخص دومی با داشتن پارچۀ تکه در روز و یا چراغ در شب و علامه دادن به ترافیک جاری میتوان محل حادثه را خاطرنشان کرد. . اقدام به انجام دادن کومک های اولیۀ طبی، داخل شدن به صحنه و حفظ آرامش کار ساده نیست. این کومک از یکسو آماده گی و از سوی دیگر جرئت لازم را به کار دارد. گاهی اشخاصی که کومک های اولیه را انجام میدهند، با وجود آماده گی ذهنی زیر فشار شدید روانی قرار میگیرند. ترس از اینکه مبادا اشتباه کنند، ترس از اینکه مبادا خود به مشکل صحی دچار شوند ( برقرار کردن دوبارۀ تنفس شخص مریض و مجروح از طریق تنفس دهن به دهن )
و امثال آن مواردی اند که شخص به ناگهان آموخته ها را فراموش و جرئت خود را از دست میدهد. چنین موارد به تکرار پیش آمده است. این ترس و تشویش قابل درک بوده و نمیتوان آن را غیر انسانی خواند. واقعاتی وجود داشته است که شخص با وجود اقدام نتوانسته است شخص مصاب را الی رسیدن کومک های طبی نجات بدهد. بسیار مهم است تا شخص کومک کننده بداند که او مسوؤل چنین عواقب نافرجام نیست. شخص کومک کننده فقط در صورت اقدام موفق میتواند از شدت عواقب خراب واقعات عاجل بکاهد و اما او نمیتواند عامل حادثه را در واقعات مریضی و یا عامل حادثه را در سایر واقعات عاجل تغیر بدهد.
نجات زنده گی یک انسان موردی نیرو آفرین و خاطرۀ فراموش ناشدنی است. این عاطفۀ مثبت به مراتب بیشتر از سایر موارد عاطفی باعث شده و باعث خواهد گردید تا تشویش اولیۀ شخص کومک کننده را بسرعت رفع و او را تشویق به آموختن و انجام دادن کومک های اولیه کند.
تصویر شماره ۱۶
۱۶- بسته، بکس ( جعبه ) کومک های اولیه طبی
موجودیت بستۀ کومک های اولیه طبی جز مقررات و تجهیزات اماکن دولتی و غیر دولتی به شمول محتوی لازم در هر موتر نزد هر راننده است. انواع مختلف این بسته نظر به درجۀ بزرگ و نوع محتوی و تجهیزات ( نظر به ضرورت وظیفوی ) وجود دارد. خط مشی عمومی نورم ستاندرد چنین بسته ها ایجاب تجهیزات ذیل را میکند ( محتوی چنین بسته ها تاریخ معین داشته و باید به موقع با محتوی تازه تعویض گردند ).
شکل استاندرد حاوی وسایل ذیل است:
- ۱ بار نوار ( بنداژ ) بسته بندی به درجۀ متوسط
- ۱ بار نوار بسته بندی درجۀ بزرگ
- ۲ بار پارچه ها خاص معقم ( ستریل ) برای پوشش زخم
- ۵ بار بستۀ پارچه های خاص فشار آورنده ( بدون چسپیده گی )
- ۲ بار نوار باریک برای محکم بستن پانسمان بروی زخم
- ۱دستمال سه کنج
- ۱ پلاستر زخم
- ۱ لوله پلاستر
- ۱۰ عدد پارچۀ الکول دار
- ۱ عدد پنسیت ( برای بیرون کشیدن و دور کردن شی از زخم )
-۱ عدد پنس یا انبورک
- ۲عدد دستکش ستریل
- ۱ عدد پارچۀ بزرگ برای انتقال زخمی
در نوع مجهزتر این بسته میتوان وسایلی مانند ۱ ترمومتر ( آلۀ تعین درجۀ حرارت)، ۱پارچه برای تنفس دهن به دهن، ۲پارچه برای بنداژ چشم ، بنداژ برای انگشت، ۲پلاستر خاص برای پوشانید زخم انگشت به شکل کلاه مانند، ۲دستمال مرطوب، ۲ بستۀ سرد جلاتینی برای تولید فوری فشار، ۱ لولۀ بنداژ یک متری، ۸ پلاستر خاص برای چسپانیدن لبه های زخم به همدیگر، ۴ پلاستر برای آبله، ۱برس پاک کنندۀ زخم
داشتن مواد و تجهیزات بیشتر از این مانند آلۀ تعین اندازۀ فشار خون، سیروم فزیولوژیک جهت زرق به رگ، انواع مختلف دواهای تسکین دهندۀ درد ، انواع پیچکاری ها، محلول آمونیاک (محرک تنفسی)، دوا ضد حساسیت، ضد استفراغ، ضد فشار خون بلند، دوای آرامش اعصاب و امثال آن تجهیزاتی اند که نیاز به آگاهی های طبی لازم را میکند. در بکس کومک های اولیه برای سفر محتوی متناسب به یکتعداد پیشآمد های طبیعی صحی جای خود را دارد و اما شکل استاندرد جعبۀ کومک های اولیه برای هدف این بحث از نوع تجیزات استاندرد میباشد.
تصویر ۱۷
یاداشت:
ویدیوهای معرفی شده در این بحث بیشتر به هدف آشنا شدن چشمِ خواننده به حرکات، سرعت عمل و حق تقدم عمل در هنگام کومک های اولیه است است. علاقمندان میتوانند زبان مورد نظر این ویدیو ها را خود در انترنیت در بخش یوتیوب جستجو کرده و انرا با بحث به حیث جز کومک کننده مورد توجه قرار بدهند.
+
* یادداشت آسمایی : متن نوشته بدون ویرایش معیاری آسمایی و مطابق به اصل ارسالی توسط نویسنده منتشر شده است
++
مقالات طبی دیگر از همین نویسنده:
بارداری امتحان بزرگ برای تن و روان زن
پیامدهای ناگوار طبی ازدواج های خوردسال