12.05.2018

دکتورس زرغونه عبیدی

بارداری امتحان بزرگ برای تن و روان زن

این نوشتار به صورت فشرده به تغیرات فزیولوژیک و پتالوژیک اعضای وجود زن در زمان حامله گی و اهمیت پشتیبانی و پرستاری  برای تأمین صحت زن باردار و جنین میپردازد.   

پیشگفتار:

واژۀ القاح ( کانسیپشن) به معنی یکجا شدن تخمۀ زن با سپرم مرد است. از نقطۀ نظر اساسات مورفولوژی و بیولوژی، این یکجا شدن زمانی امکانپذیر و منجر به بارداری زن شده میتواند که از یکسو سپرم داخل شده و از سوی دیگر اناتومی اعضای جنسی تناسلی زن سالم بوده و این اعضا تحت تأثیر سطح لازم هورمون های جنسی در خون وظایف فزیولوژیک خود را به درستی انجام داده بتوانند.

 رحم زن محل آشیانه گزینی نطفۀ القاح شده، نشو نموی جنین، دامان او محل تولد و آغوش او، محل تغذی و پرورش نوزاد است. به این ترتیب زن به حیث مادر وظیفۀ بزرگ و مهم بقای نسل بشر را بر عهده دارد.

به محض آشیانه گزینی نطفۀ القاح شده در رحم زن، مرحلۀ تطابق وجود زن به وظایف بارداری، ولادت و شیردهی آغاز میگردد.

وجود مادر باید از آغاز حمل خود را با افزایش انتظارات و فشار های پیشروندۀ میکانیکی وزن رحم و نیازمندی های لازم برای جنین در حال نشو نمو عیار بسازد. هماهنگی وجود برای قبول این تحولات توسط هورمون های بیتا - هومانیز کوریوگونادوتروپین، هومانیز پلاسنتا لکتوژن، جستاژن و ایستروجن تنظیم میگردد. این هورمون ها همزمان میتوانند باعث یکتعداد امراض مانند دیابت زمان حامله گی و افزایش افرازات هورمونی یکتعداد دیگر غدوات اندوکرین را باعث  شده و بالای فعالیت های سایر اعضای وجود زن حامله تغیرات منفی را وارد کنند که بعدتر در مورد صحبت خواهد شد.

زن با تولد اولین فرزندش مادر میگردد. بعد از ازدواج باردار شدن  آرزوی یک زن، بارداری و ولادت یک امتحان بزرگ حیاتی برای جسم و روان زن  و مادر شدن در کنار شادمانی، لذت و افتخار، یک وظیفۀ مهم برای زن در تمام مراحل زنده گی بعدی وی باقی میماند.

هیجان، آرزو و امید، انتظار و همزمان ترس و تشویش زن در بارداری اول متفاوت از بارداری های بعدی است. به هر اندازه یی که بارداری ها  برنامه ریزی شده و با فاصله ها رخ بدهد، به همان اندازه زن و همچنان مرد که در موقف شوهر و پدر آیندۀ طفل نه تنها از نقطۀ نظر عاطفی، ‌بل همچنان  از نقطۀ نظر تربیت و پرورش طفل سهم و مسؤولیت خاص دارد، میتوانند خود را بهتر آمادۀ روبه رو شدن به منتظره های خوب و غیر منتظره های ناخوش در زمان بارداری بسازند.

هرگاه وجود زن  قبل از بارداری در موقف توازن حالت صحی جسمی و روانی قرار داشته باشد، امکان تشوشات جریان بارداری و ولادت به حد اقل خواهد رسید. برخلاف، ازدواج ها و حمل های زود هنگام، حمل های متعدد و پیهم، سؤتغذی، کم خونی، امراض تداوی نشدۀ قبل از بارداری و عدم دسترسی به مراقبت های طبی باعث شکستن سیستم مقاومت و معافیت زن باردار شده، منجر به خطرات حیاتی برای مادر و جنین در زمان بارداری و یا بعد از ولادت میگردد. 

آگاهی در مورد این که وجود زن از آغاز تا انجام بارداری و ولادت با چه تغیرات و تحولات، با چه فشار ها و با چه خطرات روبه رو میگردد، باعث میشود تا آن طوری  که باید، به اهمیت صحتمندی جسم و آسایش روان زن جهت موفق برآمدن از این وظیفۀ مهم و تولد نوزاد صحتمند پی ببریم.

 

 

 

تغیرات فزیولوژیک و پتالوژیک اعضای وجود زن در زمان حامله گی

- فزیولوژی تغیرات وظایف اعضای وجود زن در زمان بارداری

- تغیرات در اجزای سازندۀ خون( تغیرات هیمتولوژیک  )

- تغیرات وزن در زمان حمل و خطرات وزن زیاد و وزن کم

- تغیرات در اعضای جنسی تناسلی و پستان ها

- امراضی که دوران بارداری را به خطر دچار میکنند

- اهمیت توصیه ها و مراقبت های طبی در زمان بارداری

- اهمیت تغذی و انتخاب مواد غذایی در زمان بارداری

- چند گزارش در مورد مرگ و میر مادران و اطفال در افغانستان

- گزارش سازمان صحی جهان در مورد مرگ مادران و اطفال

 

۱- فزیولوژی تغیرات وظایف اعضای وجود زن در زمان بارداری

-  تغیرات در وظایف قلب و جریان خون:

موقف قلب زن باردار در قفس سینه  در ختم سه ماه اخیر بارداری به  دلیل بلند رفتن تدریجی حجاب حاجز به تغیر دچار میشود. افزایش ضربان قلب از 65 به حدود 80 ضربه فی  دقیقه افزایش میابد. ظرفیت ساعت تخلیۀ قلب از 4 به 6 لیتر فی دقیقه تا به هفتۀ 20 حامله گی بیشتر میگردد. فشار سیستم  وریدهای مرکزی افزایش میابد. صدای سیستول قلب به دلیل تغیرات در سرعت جریان خون تغیر میکند. افزایش وظیفۀ قلب باعث افزایش حجم عضلات و بزرگ شدن قلب میشود ( هایپرتروفی میوکارد ). پایین آمدن مقاومت شرایین محیطی ( به دلایل مختلف به شمول  دلیل جریان قوی خون در رحم ) باعث فعال شدن میکانیزم های مختلف فشار خون میشود. کم شدن جریان خون درگرده ها ، باعث فعال شدن سیستم حلقوی رینین – انجیوتینسین - الدوستیرون میگردد. در نتیجه جذب دوباره سودیم کلوراید از گرده ها بیشتر شده و منجر به بلند رفتن رکودت و بلند رفتن حجم خون میگردد.

 این تغیرات دلیل بر آن است  که چرا بسیاری  زنان باردار دچار بی نظمی فشار خون به هنگام برخاستن از بستر و ایستاده شدن میگردند و از سرعت حرکت قلب شان به شکل پرش های سریع همراه با مشکل تنفسی ، شکایت میکنند. یک قلب سالم میتواند بدون مداخلۀ کدام حادثۀ مرضی از درون و بیرون از بارداری آن را تحمل کند. هرگاه قلب قبل از بارداری سالم نباشد، تحمل همسان نخواهد بود.

- تغیرات هیمتولوژیک ( تغیرات در اجزای سازندۀ خون ):

- افزایش حجم پلازمای خون در زمان حامله گی(افزایش 40-50 فیصد)، باعث کم شدن نسبی تعداد  کرویات سرخ خون و پایین امدن اندازۀ هیموگلوبین در خون میگردد. از لحاظ فزیولوژی کمخونی زمان حامله گی حتا در شرایط بسیار خوب با وجود گرفتن دوای آهن، اندازۀ هیموگلوبین به حد نورمال زمان قبل از حمل نمیرسد. کمخونی زمان حامله گی با علایم خسته گی و بی حالی زن ظاهر میگردد. ضرورت بیشتر زن حامله به آهن روزانه در حدود 1000 میلیگرام است. این ضرورت نمیتواند از طریق منابع ذخیرۀ آهن در جگر، طحال و مغز استخوان برآورده گردد. هرگاه مقدار هیموگلوبین خون کمتر از 11 گرام فی دیسی لیتر خون باشد، باید تطبیق دوای آهن از طریق دهن توصیه گردد. این تداوی به موقع باعث میگردد تا احصاییۀ تطبیق خون بعد از ولادت کمتر گردد.

- در زمان بارداری اندازۀ بلند کرویات سفید خون ( لوکوسیت ) در حدود 10000-15000 نورمال است. هرگاه این تعداد بلندتر گردد، در این صورت به معنی آنست که یک حادثۀ میکروبی حاد به وجود آمده است.

- تعداد ترومبوسیت ها ( فکتور نشان دهندۀ غلظت خون ) در ختم حمل نزد در حدود 8 فیصد تمام  زنان حامله – اندازۀ کمتر از 150000  ترمبوسیت ها ( ترومبوسایتوپینی ) دیده میشود. هرگاه تعدا ترومبوسیت ها کمتر گردد ، باید تشخیص تفریقی با سندروم هیلپ (HELLP Syndrom) صورت بگیرد.

سندورم هیلپ شکل مشکل پری اکلمپسیا است که در آن در کنار علایم پری اکلمپسیا  ( فشار خون بلند،  افراز زیاد پروتین در ادرار ، پندیده گی به دلیل تجمع آب در وجود )، تشوشات شدید وظیفۀ جگر و غلظت خون  علاوه میگردد.

برای جلوگیری از بیشتر شدن غلظت فکتور های علقۀ خون، توصیه میگردد تا زنان حامله به نوشیدن مقدار کافی مایعات توصیه شوند. در تمام مراحل حمل، خطر به وجود آمدن ترمبوز باید مد نظر گرفته شود.

- تغیرات در وظایف شش ها:

افزایش حجم فعالیت قلب در هنگام بارداری باعث افزایش حجم تنفس در حدود 40 فیصد ( هایپروینتیلیشن )  و تنفس  دو چندان کاربن دای اوکساید میگردد. دو سوم تمام زنان حامله از مشکلات تنفسی در حالت استراحت و فعالیت شکایت دارند (دیسپونی). این نفس تنگی در هفتۀ ۳۶ حمل که رحم به طرف پایین حرکت میکند، باعث رها شدن حجاب حاجز از زیر فشار شده و اندک بهبود میابد.

- تغیرات در وظایف گرده ها و مجرای ادرار:

افزایش حجم ساعت قلب باعث افزایش جریان خون در گرده ها شده و فتر گلومیرول های گرده در حدود 40 فیصد بیشتر میگردد. برای جلوگیری از ضیاع مایعات، اندازۀ جذب دوباره توسط تیوبیول های گرده بلند میرود.  این تغیرات نزد بعضی زنان باعث افرازات مواد غیر نورمال در ادار یعنی گلوکوز و پروتین میگردد. برای کشف به موقع و دقیق پری اکلمپسیا توصیه میگردد تا ادرار 42 ساعته جمعآوری و معاینه گردد.

- تغیرات وظایف در سیستم هاضمه ( دهن، معده، روده، جگر):

- در کنار کم شدن افرازات دهن، در زمان حمل التهاب گوشت حوالی دندان ها ( گینگیفیتز )  و خونریزی این نواحی رخ میدهد. استفراغ ناشی از حمل باعث بیشتر شدن خطر تولید سنگ دندان میگردد. از این رو توصیه میگردد تا به نظافت جوف دهن دقت بیشتر صورت بگیرد.

- یکی از علایم خاص دوران بارداری کم شدن حرکات روده ها است. این تغیر در روده های باریک  باعث کم شدن جذب  و در روده های بزرگ باعث قبضیت میگردد.

جگر زن حامله به دلیل تبادل مواد تولیدی توسط جنین دو چندان زیر فشار قرار میگیرد. به دلیل افزایش حجم مایع در خون، معاینات لابراتواری جگر تغیرات زیاد را به شکل زیاد شدن و کم شدن بعضی مواد نشان میدهد. از این میان تنها سویۀ  ترانس امینازها در خون ثابت میمانند .

- تغیرات در جلد:

تغیرات جلدی خاص دوران بارداری به دلیل زیاد شدن تولید  هورمون ادرینو کورتیکوتروپین  و هورمون های تحرک کنندۀ میلانوسیت های به شکل لکه های جلدی پدیدار میشود. تغیر رنگ زیادتر در صورت، سر پستان ها، قسمت خارجی جهاز تناسلی و لکه های خراش مانند به رنگ سرخ بر روی شکم دیده میشود. تغیرات هورمونی میتواند باعث ریزش مو گردد.

- تغیرات در میتابولیزم، کتابولیزم  و انابولیزم ( تغیرات فزیکی در مسیر  تعاملات کیمیایی مواد غذایی و آکسیجن در وجود و تولیدات نهایی شان):

ضرورت وجود زنان در زمان بارداری به مواد غذایی ، ویتامین ها و منرال ها بیشتر میگردد. تغذی سالم و متوازن از جملۀ شرایط اساسی برای نشو و نموی سالم جنین است. ترکیب مواد غذایی روزمرۀ زنان حامله باید حاوی 15 فیصد پروتین، 55 فیصد کاربوهایدرات، 30 فیصد غذای حاوی چربی و به خصوص روغن نباتی باشد. با وجود داشتن زمینه های فراهم کردن همچون یک ترکیب تازه و کامل غذایی، وجود زن حامله به گرفتن بعضی ویتامین ها و منرال ها از طریق دوایی ضرورت دارد در این مورد بعدتر در بخش تغذی در زمان بارداری صحبت خواهد شد.

- تغیرات وزن بدن در زمان بارداری:

ازدیاد وزن در زمان حمل:

از لحاظ فزیولوژی ازدیاد وزن در زمان حمل، حد وسط  ازدیاد وزن نزد زنان لاغر باید از حدود 11-12 کیلو گرام و نزد زنان چاق 7-11 کیلوگرام اضافه نگردد. در سه مال اول افزایش قابل توجۀ وزن دیده نمیشود. در سه ماۀ دوم ازدیاد وزن هفتۀ 250 گرام و در سه ماۀ سوم در حدود 400 گرام در هفته میباشد.  کنترول وزن زن حامله دارای اهمیت تشخیصی است. وزن کم مادر در آغاز حمل میتواند با خطر ولادت قبل از وقت و وزن زیاد میتواند خطر بلند رفتن فشار خون و دیابت را خاطر نشان کند. بدین ارتباط در بخش امراضی که صحتمندی  زن باردار را تهدید کرده میتواند، بیشتر صحبت خواهد شد

 

۳- تغیرات در اعضای جنسی تناسلی و پستان ها

تغیرات در غدوات پستان ها:

- یکی از تغیرات خاص زمان حامله گی آماده شدن پستان ها برای زمان شیردهی ( لکتیشن) است. حجم پستان ها تحت تأثیر هورمون لوتیال و ستروییدهای جنسی پلاسنتا بیشتر میگردد.

- در هفتۀ 5-6 حس کشش و تنش در پستان ها حس میشود. تناسب میان غدوات و نسج شحمی به نفع غدوات تغیر میکند.

- در آغاز سه ماه دوم بارداری، حجرات اپیتل غدوات شیری کلستروم ( افرازات غدوات شیری به شکل بسیار آبگینتر از شیر اصلی  مادر است که به ساعات و روز اول تولد طفل از پستان مادر برا ی تغذی طفل خارج میشود. این شکل شیر دارای مواد قوی و خاص معافیتی برای تغذی نوزاد است و در ظرف 4 روز بعد به غلظت و رنگ شیر نورمال مادر مبدل میگردد)

- توسعۀ ورید های تحت الجلدی افزایش یافته و نسج سر پستان تیره رنگ میشود.

تغیرات در اعضای جنسی تناسلی

 ( جهاز تناسلی خارجی زن): Vulva-

ازدیاد جریان خون، کم شدن ارتجاعیت ( کشش – الاستیک بودن )  و یا قوت، تیره رنگتر شدن به شکل خفیف بنفش رنگ، زیاد شدن و تیره رنگ شدن حجرات جلدی و برجسته شدن ورید های تحت جلد در این ناحیه.

 ( قسمت درونی جهاز تناسلی خارجی زن ):Vagina-

 قوی شدن جریان خوی و سست گردیدن انساج، پندیده گی – بنفش رنگ گردیدن غشای مخاطی، برجسته شدن ورید ها، تغیرات سایتولوژیک، طولانیتر شدن و ازدیاد قابل کشش انساج در ناحیه.

   ( دهن رحم ): Cervix-  

ازدیاد جریان خون و خطر تولید خونریزی بعد از مقاربت جنسی که باید از سایر انواع و دلایل  خونریزی تشخیص تفریقی گردد.

 ( رحم ):Uterus-  

-تحت تأثیر هورمون های ستیرویید ازدیاد وزن رحم در حدود 50-150 گرام به دلیل افزایش حجم عضلات درونی ( میومتر ) و بیرونی و الیاف الاستیکی رحم

- جریان خون در رحم قبل از حامله گی 50 میلیتر فی دقیقه است. در ختم دورۀ حمل افزایش جریان خون به 800 میلیتر در دقیقه میرسد. از این رو میتوان حدس زد که پاره شدن رحم با چه خطرات حیاتی  به همراه است . صدمه دیدن رحم در جریان عملیات نیز با عواقب ناگوار به همراه خواهد بود.

- رحم بدون حمل به شکل ناک مانند و رحم باردار به شکل تخم مانند خود را تغیر میدهد. گردن رحم نیز طولانیتر میگردد. با آغاز دردهای ولادت فاصله بین مجرای خارجی و داخلی گردن رحم کوتاهتر و در هنگام ولادت این فاصله از بین رفته و دارای اهمیت تشخیص کننده برای لحظۀ نزدیک شدن ولادت طفل است.

۴- امراضی که دوران بارداری را با خطر دچار میکنند

امراضی که دوران بارداری را به خطر دچار میکنند هرچند که به دو گروپ عمده امراض عمومی که مربوط به بارداری نیست و امراضی که بارداری میتواند باعث پیدا شدن شان گردد، تقسیم میشود. و اما این تقسیمات تا حدی از هم جدا نشدنی اند؛ زیرا طور مثال مشکل فشار خون بلند قبل از حمل، میتواند  بعد از حمل به یک واقعۀ پری ایکلمپسیا مبدل گردد. و یا یک عدم تحمل خفیف در مقابل گلوگوز، باعث تولید دیابت در زمان بارداری شود. بر اساس تقسیمات فوق الذکر، این دو گروپ امراض قرار ذیل اند:

الف - امراض عمومی که مربوط به بارداری نیستند:

بر اساس تحقیقات  بانک ریسرچ انجمن ملی دکتوران نسایی و ولادی آلمان و دیدگاۀ کانگرس بین المللی دکتوران نسایی و ولادی که طی سال های 2006 – 2016  "  در انتشارات طبی ( پوب مید) به نشر رسیده است" – از میان امراض عمومی  پنج مرض نزد زنان حامله مشاهده شده  که تداوی آن باعث تشویش و عدم اطمینان نزد داکتران به هنگام انتخاب تداوی میگردد: "استما برانشیل  (نفس تنگی )؛ افراط و تفریط فعالیت غدۀ درقیه  (خورد شدن و بزرگ شدن جاغور)؛ میگرین (سردردی در شکل نیم سری)؛ و واریکوزیز  (برجسته شدن خریطه مانند، کج و معوج شدن ورید های سطحی تحت جلد به خصوص در قسمت پا ها). دلیل تشویش اینست که اکثریت دواهای مؤثر برای تداوی این امراض نزد مادر، از طریق پلاسنتا عبور و برای جنین سمی اند. با آنهم توصیه میگردد که مریضان با مشاهده اولین علایم مرض نزد داکتر مراجعه کرده و از میان دواهایی موجود کم ضررترین آن انتخاب و مریض تحت مراقبت دایمی قرار داده شود.

در بخشی از گزارش به نشر رسیده در مجلۀ اتحادیه اروپایی دکتوران امراض قلبی آمده است که:

در زمان حمل فعالیت قلب 50 فیصد افزایش میابد. بارداری نزد  زنانی که قبل از حمل قلب شان طور کامل سالم نباشد، ظرفیت نهایی تحمل قلب شان را مورد امتحان بزرگ قرار میدهد. در صورت موجودیت عدم کفایۀ قلب نزد زن، صحت مادر و جنین با خطر جدی  روبه رو میگردد. خطر مرگ زنان حامله مصاب به تکلیف قلبی  در کشور های رو به انکشاف  3.9 فیصد و در کشورهای صنعتی 0.6 فیصد است. خطر مرگ جنین مادران مصاب امراض قلبی 1.7 فیصد ( 5 بار بلندتر از حالت نورمال) و خطر مرگ نوزادان چنین مادران بعد از ماۀ اول تولد 0.64 ارزیابی شده است.  از این رو بسیار مهم است تا مادران مصاب امراض قلبی قبل از حمل به این خطر بزرگ  متوجه گردانیده شوند.

der European Society of Cardiology im European Heart Journal (2012; doi: 10.1093/eurheartj/ehs270

متن کامل:

• Pressemitteilung der European Society of Cardiology

- بر اساس خبرگزاری کولمبیا یونیورستی نیویارک، زنان جوان باردار بیشتر با خطر سکتۀ دماغی روبه رو اند. براساس گزارش مجلۀ یامانیورال در سال 2016 از میان 10.000 زن جوان باردار 14 تن شان مصاب به سکته دماغی شده اند:

هنگامی که در یک حمل نورمال بدون اختلاطات فشار خون و غلظت فکتور های علقۀ خود بلند میرود. با بروز اختلاطات زمان حمل مانند فشار خون بلند، پری ایکلمپسیا و دیابت خطر سکتۀ دماغی افزایش میابد . تقلصات ناشی از درد میتواند باعث رهایی ترمبوز و تشکل امبولی و رسیدن آن به دماغ ، بندش و پاره شدن جدار شریان در دماغ گردد.

 Pressemitteilung der Columbia Universität

Pressemitteilung von JAMA

www.aerzteblatt-international.de

 

ب - امراضی که مربوط به بارداری و محدودیت های نسایی ولادی  اند:

- فزیولوژی دلبدی و استفراغ که از جملۀ اولین و بیشترین شکایات زنان در  دو سه ماۀ اول بارداری است ممکن به بلند رفتن آیینه هورمون بیتا هومانیز کوریون گونادو تروپین و دلایلی روانی ارتباط داشته باشد. هرگاه دلبدی با استفراغ به همراه گردد، باعث کم شدن وزن شده و باید تداوی گردد. برای کم کردن مشکل سوزش معده و عاروق ترشی که دلیل آن افزایش اسید معده است، یکی از توصیه ها برای بهبود برگرفته از تحقیقات  به نشر رسیده در مجلۀ طبی " یاما "  اینست که  غذا های حاوی کاربوهایدرات که انرژی بیشتر را به جنین وسیله میگردد مورد توجه قرار داده شود و همزمان صرف غذا به مقدار های کم و اما تعدد در دفعات 5- 6 بار در روز تقسیم گردد.

Kohortenstudie in JAMA Internal Medicine (2016; doi: 10.1001/jamainternmed.2016.5641) ein deutlich

National Institute of Child Health and Human Development

- کم خونی زمان حامله گی، دیابیت زمان حامله گی دیابت میلیتوس، عدم کفایۀ مزمن گرده ها، فشار خون بلند ( پری ایکلمپسیا)، امراض میکروبی،  موجودیت تومور ( میوم ) در رحم - عدم تطابق فکتور ( هار اچ – جز مربوط به  نوعیت گروپ خون مادر و طفل )، ولادت های متعدد، سن بارداری کمتر از 18 و بیشتر از 35 ساله گی، استفاده از نیکوتین، الکول و سایر انواع مواد مخدره، سوو تغذی ناشی از کمبود مواد پروتین دار.

- خارش جلدی نزد بعضی زنان  به دلیل نامعلوم پیدا شده میتواند که بعد از ولادت از بین میرود و باید با خارش جلدی ناشی از مشکل صحی در کیسۀ صفرا و تکلیف جگر تشخیص تفریقی گردد.

- بارداری میتواند زنان باردار را به افسرده گی روانی شدید (دیپریشن) دچار کند. علایم دیپریش با بی نظمی خواب، بی حالی و بی علاقه گی، میل به اعتراض، مشکل شدن فضای مناسبات بین زن و شوهر ( تطابق زن و شوهر به حالت جدید ) ظاهر میگردد.

 زنانی که در سه ماه اول یا سه ماه دوم دچار حالت دیپریشن (افسرده گی روانی ) باشند، زمینه های مساعد به مبتلا شدن به دیابت نوع دوم زمان حامله گی را دارند ( تحقیقات نزد 2500 زن باردار در جریان سال های2009 - 2013  نشان داده است که ظهور  افسرده گی روانی  (دیپریشن) در سه ماه دوم حمل  میتواند برای بروز دیابت نوع دوم زمینه ساز گردد).

Kohortenstudie in Diabetologia (2016; doi: 10.1007/s00125-016-4086-1(

Pressemitteilung des NICHD

 

۵- اهمیت مراقبت های طبی در زمان بارداری

هرگاه وجود یک زن قبل از باردار شدن یک وجود صحتمند با سیستم معافیت سالم و قوی باشد، در آن صورت تطابق وجود به تغیرات فزیولوژیک وظایف  اعضا در زمان بارداری بیشتر قابل تحمل میباشد. در چنین موارد معافیت وجود در مقابل امراض عمومی بلند رفته، امکان بروز امراضی که متعلق به زمان بارداری است کمتر شده و علایم ناشی از وقوع هر چندگاه چنین امراض در دوران بارداری بهتر قابل کنترول و تداوی میباشد. آگاهی زن و شوهر وی  در مورد تغیرات فزیولوژیک اعضای بدن زن و علایم شان و تعین سرحد برای  شناخت تغیرات مرضی دارای  اهمیت زیاد است.

گرچه هر حمل میتواند سیر متفاوتتر از حمل قبلی داشته باشد، باآنهم در حمل اول زن باردار هرگاه هم از لحاظ نظری در مورد مطالعه کرده و آماده گی گرفته باشد، باآنهم فاقد تجربۀ عملی از دوران بارداری بوده و نیاز به آگاهی های مسلکی و توصیه های طبی را دارد. در مراجعۀ زن باردار نزد داکتر،  داکتر میخواهد تا با جزییات سابقۀ زنده گی صحی زن باردار در مجموع و به خصوص در مورد آنچه مربوط به رشتۀ نسایی و ولادی میگردد، طور خاص آشنا شود-  طور مثال سن و سال، چه گونه گی زمان عادت ماهوار از لحاظ نظم، شدت خونریزی، امراض میکروبی، تعداد حمل های قبلی، ولادت های موفق، سقط ها و دلایل آنان، عملیات های جراحی، شرایط تغذی، حالت روانی و امثال آن. همچو اطلاعات برای داکتر معالج از اهمیت زیاد برخوردار است زیرا بعد از چنین آگاهی، داکتر میتواند با معاینات لابرتواری خون و ادرار یک تصویر عمومی از حالت صحی زن باردار را  حاصل و در صورت لازم دست به معاینات بیشتر بزند. در چنین صحبت ها داکتر توصیه های لازم را جهت چه گونگی برخورد زن باردار را با مصروفیت های فزیکی و روانی زنده گی شخصی و شغلی با او شریک کرده، معاینات و تداوی های لازم و تاریخ دیدار های بعدی را تعین کند.

۶- اهمیت تغذی و انتخاب مواد غذایی در زمان بارداری

تغذی زن حامله به معنی آن نیست که باید غذا  را برای  دو نفر صرف کند. در این زمان از پرخوری به اندازۀ کم خوری باید جلوگیری گردد.

مطالعات تحقیقاتی نزد 3000 زن باردار که توسط  دانشمندان شفاخانۀ یونیورستی ورژن دی لاس نیفیز کانادا  در مجلۀ طبی مادر – جنین و نوزاد به نشر رسیده خاطر نشان میکند که زیاد شدن و یا کم شدن بیش از حد وزن در زمان بارداری باعث افزایش خطر برای مادر و طفل میگردد. زنان حامله با وزن زیاد بیشتر با خطر بلند رفتن فشار خون، دیابت زمان حمل، ولادت قبل از وقت، ولادت از روی بطن (سزارین) و تولد اطفال چاق و مرگ قبل از تولد جنین روبه رو میشوند.

زنان باردار با وزن کمتر از حد نورمال را خطر کم بودن مایع منوی، تولد نوزاد با وزن کم و ضعیف تهدید میکند. زنان باردار باید از عواقب گفته شده با خبر بوده  و تداوی به موقع به آنان  توصیه گردد.

Journal of Maternal-Fetal and Neonatal Medicine (doi:10.3109/14767058.2011.575905).

• Abstract der Studie im Journal of Maternal-Fetal and Neonatal Medicine

• Virgen de las Nieves University Hospital

حد وسط ضرورت وجود زن حامله به انرژی در سه ماۀ اول ابتدا روزانه در حدود 2000- 2200 کیلو کالوری است. پس از ماه چهارم  این ضرورت به 2200- 2500 و در زمان بعد از ولادت ( استراحت بستر و شیردهی )این ضرورت به 3000 کیلو کالوری در یک روز میرسد. زنان حاملۀ کمتر جوان 200 کیلو کالوری کمتر را در روز ضرورت دارند. غذا باید به عوض سه بار در روز به مقدار های کوچک تقسیم شده 5 – شش بار در روز صرف گردد ( اندازۀ ضرورت  کالوری روزانۀ برای  وجود هر انسان نظر به بلندی قد، وزن و جنسیت او تعین میگردد.  "بادی ماس اندیکس")

توصیه های طبی  در مورد  ترکیب مفید مواد غذایی روزمرۀ زنان باردار باید حاوی در حدود 15 فیصد پروتین، 55 فیصد کاربن هایدرات، 30 فیصد غذای حاوی چربی و به خصوص روغن نباتی باشد. این نوع توصیه های مقدماتی برای خاطر نشان دادن اهمیت انتخاب غذا است. این فیصدی را  در ترکیب و تناوب مواد غذایی از سبزیجات، میوه جات و غله جات و حبوبات - مانند گندم و محصولات آن، جواری، برنج، دال، لوبیا، کچالو و امثال آن -  شیر و محصولات آن و غذای حیوانی در حد به مراتب کمتر از سایر مواد غذایی ذکر شده میتوان یافت . خوردن ماهی بیشتر از صرف سایر انواع گوشت توصیه میگردد.  و اما، در زمان بارداری وجود به طور پیشرونده به گرفتن ویتامین ها و منرال ها ضرورت دارد و این ضرورت باید طور جداگانه با گرفتن مقدار معین روزانۀ کلسیم (500 میلیگرام) - یود (200 میکروگرام) - فلوریک اسید (400 میکروگرام) - سینک ( 20 میلیگرام ) - پوره گردد.

با در نظرداشت اهمیت فولیک اسید (ویتامین بی 9 که ویتامین منحل در آب بوده و برخلاف ویتامین های منحل در شحم در وجود ذخیره نمیگردد) برای تقسیمات حجروی و نشو نموی آن (به خصوص برای حجرات عصبی)، جهت  جلوگیری از خطرات تشوشات عصبی زمان طفولیت، هر چند که گرفتن 400 میکروگرام فولیک اسید ( ویتامین بی 9 ) روزانه توصیه میگردد و اما مطلوبتر آنست تا  گرفتن این ویتامین قبل از تصمیم به باردار شدن اخذ گردد زیرا در روز 28 بعد از القاح ارتباطات کانال های عصبی نزد جنین برقرار میگردد.

بر اساس مطالعات نیورولوژیک مرکز پژوهش انکشاف دماغ اطفال ( یونیورستی هاوارد امریکا ) ، تهداب اساسی ساختمان دماغی جنین طوری تنظیم شده است که فعالیت آن نزد جنین قبل از تولد وی آغاز میگردد. ارتباط مستقیم و بدون وقفۀ مادر و جنین باعث میشود تا جنین تمام فراز و نشیب های حالت روانی مادر را احساس کند. بدین معنی که تشنجات روانی مادر باعث ناآرامی جنین در شکل شدت یافتن حرکات وی شده میتواند. این حرکات غیر نورمال طفل را مادر با علایم درد های مشابه به دردهای خفیف ولادت احساس میکند. شدت و ادامۀ درد میتواند با خطرات خونریزی و سقط جنین تعقیب گردد.

 تحقیقات جدید حتا افزایش مقدار فولیک اسید را با مقدار 800 میکروگرام در روز توصیه میکنند. در شکل طبیعی فولیک اسید در مواد غذایی وجود دارد. چون این ویتامین در مقابل حرارت حساس است، توصیه میشود تا سبزیجات تازه در هنگام تهیۀ غذا با حرارت شدید و طولانی پخته نگردند.

 مقدار نمک در جریان روز باید در حدود 6 گرام باشد. با در نظرداشت آن که تغیرات هورمونی  در زمان حمل باعث تغیرات در نوع عدم تحمل گلوگوز میگردد، از صرف غذاهای حاوی کاربوهایدرات که به سرعت جذب میگردند، در حد ممکن صرفنظر گردد.

نوشیدن کافی مایعات 1.5 – 2.5 لیتر در روز توصیه میگردد. از نوشیدن مایعات شیرین مانند کوکالا، لیموناد و امثال آن باید صرفنظر شود.در زمان شیردهی ضرورت به صرف مایعات به 2- 2.5 لیتر در روز افزایش میابد. تمایل زن حامله به قبضیت یک دلیل خوب برای نوشیدن مایعات کافی است. برای جلوگیری از خطرات میکروبی در بعضی مواد غذایی در سلسلۀ توصیه های طبی در برنامۀ غذایی زمان حمل، از صرف گوشت خام ماهی و سایر حیواناتن و محصولات شیر از حیوانات بیمار باید جلوگیری کرد.

۷-یاداشت ها:

- بر اساس مطالعۀ صورت گرفته در سال 2018 گفته میشود که در سراسر جهان تقریباً از هر یک از دو طفل بر اساس حمل برنامه ریزی ناشده، ناخواسته به وجود آمده است. بر اساس این مطالعه سالانه 100 میلیون زن ناخواسته حمل برداشته اند.

Lancet Global Health (2018; doi: 10.1016/S2214-109X(18)30029-9

• Pressemitteilung des Guttmacher Instituts

- بر اساس گزارش مجلۀ طبی دکتوران آلمانی، تعداد ولادت نزد زنان جوان 15-19 ساله در کشور های در حال رشد سه مراتبه بیشتر از تعداد ولادت زنان در این سن در کشور های ثروتمند است. بدین اساس سالانه 98 میلیون حمل در کشور های در حال رشد، بارداری های برنامه ریزی نشده بوده است.

- داکتران باید در مجموع زنان باردار در سن بالاتر از 35 ساله را به خطرات ممکنه در هنگام بارداری و ولادت و بعضی امراض ژنیتیک متوجه بسازند. و اما، نتیجۀ تحقیقات دانشمندان انستیتوت صحت طفل در یونیورستی کالج لندن که در مجلۀ طبی بریتانیا به نشر رسیده است، باعث تعجب خود پژوهشگران شده است. بر اساس این گزارش اطفال مادرانی که در سنین بالاتر از 20 ساله گی باردار میشوند، در پنج سال اول دوران طفولیت نسبت به اطفال مادران جوانسال به مراتب بیشتر از لحاظ صحت جسمی، معافیتی، نشو و نمو، توازن حرکات، مهارت زبانی و تماس با میحط در موقعیت بهتر قرار دارند.

Institutes of Child Health des University College of London im British Medical Journal (doi: 10.1136/bmj.e5116).

۸- چند گزارش در مورد تلفات جانی مادران و نوزادن قبل و بعد از ولادت

- آریانانیوز:

 بر اساس این آمار، اکنون در افغانستان، از هر ۲۵ نوزاد یکی آن جان می‌دهد...
 

آمار تکان دهنده مرگ و میر نوزادان در افغانستان

https://ariananews.co/news/آمار-تکان-دهنده-مرگ-و-میر-نوزادان-در-افغ.html/

- دویچه وله دری / افغانستان:

آمار مرگ و میر مادران درافغانستان احتمالاَ بیشتراز ارقام رسمی است

بر اساس گزارش گاردین، در گزارش حکومت افغانستان از ۸۰۰ تا ۱۲۰۰ مورد مرگ و میر مادران در هر ۱۰۰ هزار ولادت سخن گفته شده است. این رقم بیشتر از دو برابر آماری است که کشور های کمک کننده و منابع رسمی افغانستان تا حال گزارش نموده اند.

http://www.dw.com/fa-af/آمار-مرگ-و-میر-مادران-درافغانستان-احتمالاَ-بیشتراز-ارقام-رسمی-است/a-37350711

- میزان مرگ و میر مادران در افغانستان در «کنفرانس ملی صحت مادر و نوزاد» بررسی گردید

https://www.usaid.gov/dr/afghanistan/news-information/press-releases/afghanistan’s-maternal-mortality-rate-addressed-national

- مسوولان صندوق جمعیت سازمان ملل متحد اعلام کردند که در حال حاضر به دلیل نبود مراکز درمانی زنان در مناطق دوردست و روستاهای ولایات افغانستان میزان مرگ و میر مادران و نوزادان نیز نگران کننده است

http://parstoday.com/dari/news/afghanistan-i71022

- کاهش چشمگیر' مرگ‌و‌میر مادران و نوزدان در افغانستان

هنوز آمار مرگ و میر نوزدان و ماداران در مناطق ناامن و دور افتاده افغانستان بالا است
بانک جهانی اعلام کرده که نرخ مرگ‌و‌میر مادران در افغانستان از سال ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۵ میلادی ۶۴ درصد کاهش یافته است.
 

http://www.bbc.com/persian/afghanistan-43318635

- گزارش سازمان صحی جهان در مورد مرگ مادران حامله و اطفال شان

http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs348/en/