رسیدن به آسمایی:
20.06.2010 ؛ نشر در آسمایی:
20.06.2010
دکتور احمدسیر مهجور
مفهوم در خدمت اندیشه
نظریات
آقای سخیداد هاتف و آقای رزاق مأمون مرا واداشت تا چند نکته را سریعاً به طور
فشرده به عرض برسانم.
آقای هاتف بر نکات اساسی گفته های آقای مأمون انگشت نهاده است، که همانا تناقض و
ناهماهنگی در طرح و استفاده از اصطلاحات سه گانه - عدالت؛ فاشیزم ؛ قانون- و
برداشت از آن ها است.
اول این که مفهوم عدالت از دیدگاه مکتب ها و عقاید مختلف منحصر به حوزه قضایی
نیست، بلکه عدالت یک ارزش بسیار متعالی و آرمانی است که هر مکتب فکری الزاماً از
آن تعریف خاص خود را برای تحقق اهداف خویش بیان میدارد.
بدون این که تضادی با مبادی عقیدتی مردم ایجاد گردد، بهتر است عدالت را بر اساس
ارزش های والای انسانی تعریف نمود که شامل همه عرصه های زنده گی
فردی و اجتماعی هر انسان میگردد. این همان مفهومی است که فلاسفه مسلمان از آن به
عنوان «حکمت» نام میبرند، و به معنای نهادن هر شیء به مکان مناسب خودش است.
دانشمندان غرب چون «مارکس وبر» نیز این مفهوم را از لابلای نظریات فلاسفه مسلمان
چون ابن رشد و الکندی به عاریت گرفته اند.
عدالت در حقیقت یگانه گمشده ی انسان در رهگذر تاریخ
است که تا پایان جهان در جهت نیل به آن دست و پنچه نرم خواهد کرد و انسان هرگز بر
اوج قله ی شامخ عدالت دسترسی نخواهد یافت ؛ اما حرکت به سوی تحقق آن، مسیر
خوشبختی هر انسان تلقی میشود. استبداد وعدالت مثل آب و آتش اند که به هیچ وجه
نمیتواند با هم کنار بیایند. قانون از اراده انسان سرچشمه میگیرد و زنده گی
افراد را در جامعه تنظیم نموده و مصداقیت پیدا میکند؛ درحالی که استبداد به هر
نوع و شکلی که باشد بر اساس ظلم و تجاوز به حقوق دیگران استوار است- این استبداد
(دیسپوتیسم) ممکن است در ساختار قانون، رژیم (فاشیزم) و یا مذهب نیز بازتاب و
تبلور پیدا کند. و اما بهتر است «فاشیزم» را با در نظر داشت بستر تاریخی اش
درغرب مبتنی بر مفهوم « نژداد پرستی» تعریف نمود، ورنه مفاهیم در ورطه مغالطه می
افتند که نجات دادن آن ها بسیار دشوار است.
پاریس-20 جون 2010
***
مطالب مرتبطه به این نوشتار در آسمایی :
- سخنی در مورد سلسله ی «از این زاویه»
- گفت و شنود با رزاق مامون ؛ بخش نخست
- گفت و شنود با رزاق مامون؛ بخش دوم