رسیدن به آسمایی : 16.08.2007 ؛ نشر : 16.08.2007

ملک ستیز،کارشناس مرکز مطالعات جهانی و حقوق بشر

مستعمره یی که قدرت جهانی گشت
(به مناسبت شصتمین سالگرد استقلال هندوستان)

فیلهای هندی، که شانه های سنگین شانرا درجاده های پرخم و پیچ اقتصاد هندوستان هموار کرده اند، به شیرهای اقتصادی مبدل می گردند. امروز بزرگترین دموکراسی جهان، با وجود مقاومتهای دهشت افگنان و ریزش خون بیگناهان درین سرزمین پهناور، به سوی پیروزیهای جدید گام می گذارد.
واقعیتهای امروز هندوستان، شباهتهای زیادی با فلمهای بالیوود دارند. حوادث امروز این کشور با احساسات، عواطف، اشک، خون، غربت، رقص و شادی و تحولات و مناقشات همراه است. زندگی روزانۀ این سرزمین زیبا، از تراژیدی و کمیدی و تغییرات جالب و دیدنی در صحنه های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی، پُر است. بالیوود به پهنای جهان گسترده است، جالبتر شده است و پُربیننده تر. هندوستان نیز چنین شده است. جالب، پُربیننده و پُر از حوادث. ملت هندوستان هیچگاهی، مانند امروز، مورد توجه جهانیان قرار نداشته است. اقتصاد رو به شگوفایی است، وجدان ملی شکل گرفته است و استقلالیت اقتصادی و سیاسی در ذهن هر هندوستانی جا گرفته است.
هندوستان سرزمین ادیان، احزاب، جهانبینی ها، تفکرات، فرهنگها، رنگها و پوستها است. ادارۀ این سرزمین را سه میلیون انسان می چرخاند، که توسط هفتصد میلیون انسان انتخاب می گردند. در میدان سیاست هندوستان هیچگاهی خاموشی به ملاحظه نمی رسد. رسانه های این سرزمین پهناور را هرروز ماجراهای سیاسی دربر می گیرد. مقاله ها و گزینشهای ادبی، تحلیلی و خبری دست به دست می شوند و ذهن و فکر هر هندوستانی را به شور می آورد.
هندوستان از لحاظ تعدد گروهای اتنیکی- قومی، در جهان بی نظیر است. نمایندگان این گروهها در هر جایی دیده می شوند؛ بدون آن که چه کمیتی را نمایندگی می کنند، جایگاهی برای خود درمی یابند و ملت را نمایندگی می نمایند. هرچند فقط دو فیصد مردم را سکهـ ها می سازند، ولی رهبری حکومت این کشور را، داکتر منموهن سنگ، یک شهروند سکهـ به عهده دارد و رییس جمهور را تا جولای سال 2007 مسلمانی به عهده دارد ، این در حالی است که مسلمانان فقط 14 فیصد نفوس این کشور را می سازند. رییس جمهور فعلی هندوستان خانم پراتیبا بها از سیاستمداران کارکشتۀ عرصۀ اقتصاد و پلانگذاری است.
هندوستان در نوامبر سال 1949 مجمع عمومی قانونگذاری خودرا دعوت نمود و قانون اساسی این کشور را پس از حصول استقلال به تصویب رسانید و در 26 جنوری سال 1950 رسمأ به عنوان عالیترین سند حقوقی (مادر قوانین) به اجرأ حقوقی درآمد. ازهمین جاست که سالیانه 26 جنوری بنام روز جمهوریت جشن گرفته میشود. قانون اساسی، دولت هندوستان را چنین تعریف کرده است:" قانون اساسی، دولت هندوستان را مستقل، دموکراتیک و اجتماعی اعلام میدارد که مسوولیت تأمین عدالت، همسانی و برابری و آزادیهای شهروندان را به عهدۀ خویش میگیرد".
نظام دولتی هندوستان، جمهوری پارلمانی است. پارلمان هندوستان که بنام سنساد نامیده میشود، عالیترین ارگان قانونگذاری این کشور را تشکیل میدهد. سنساد متشکل از دو اطاق پارلمانیست؛ لک سبها و راجیا سبها. لک سبها بنام خانۀ ملت مسمی است و متشکل از 552 نماینده از سراسر هندوستان میباشد. اعضای لک سبها برای پنج سال توسط انتخابات مستقیم و سری تمام شهروندان واجد شرایط رأی انتخاب میگردند. راجیا سبها بنام شورای دولتی مسمی میباشد ودرآن 250 تن عضویت دارند که 12 عضو توسط رییس جمهور هندوستان برگزیده میشود. اغلبأ، آنها چهره های سرشناس هندوستان هستند که این کشور را در جهان و در ایالات ملی نمایندگی می نمایند. بقیه اعضای راجیا سببها را نمایندگان حکومتهای محلی میسازند که نظر به جمعیت حکومات محلی برگزیده میشوند. به گونه مثال ایالات هندهارا پردیش 18، گورجات 11 و گوا 1 ، نماینده درین مجلس دارند. اعضای این مجلس برای شش سال برگزیده میشوند. مطابق قانون اساسی هندوستان هیچ طرح و پیش نویسی بدون تایید سنساد، قانون نامیده نمیشود.
حکومت هندوستان از 28 ایالت و هفت اتحادیۀ مساحتی ساخته شده است. حکومت هندوستان بنام حکومت متحد، شهرت دارد. حکومت دارای شاخه های محلی میباشند که بنام حکومات ایالتی نامیده شده و در واقع نظام کوچک هندوستان در محلات میسازند. نظامهای محلات دارای ارگانهای تقنینی، اجرایی و قضایی هستند که توسط شهروندان انتخاب میگردند. حکومت متحد هندوستان توسط نخست وزیر رهبری میگردد و شامل 50 وزارتخانه میباشد. حکومت زمام اجرایی سیاست داخلی و خارجی هندوستان را عهده مند میباشد. در پهلوی وزارتخانه ها، دوازده کمیتۀ اجرایی که معادل وزارتخانه ها میباشند، نظربه نیازمندهای پلانگذاری و اجرایی، تأسیس گردیده اند که توسط حکومت اداره میگردند.
نظام قضایی هندوستان در زمان مستعمرۀ بریتانیا شکل گرفته است و پس از حصول استقلال به نظام ناظر ِعدالت بردولت مسقل مبدل گشت. نظام قضایی متشکل است از نظام ملی قضایی، نظام ایالتی و محلی. عالیترین ارگان قضایی هندوستان را دادگاه عالی این کشور میسازد که متشکل است از قاضی القضات و 25 قاضی عالی . آنها توسط رییس جمهور و تأیید پارلمان گزیده میشوند.
هندوستان بزرگترین رقم متخصصین را به جهان ارایه می دارد، اما امروز درین کشور سیصد میلیون انسان در زیر خط فقر به سر می برند. اصلاحات جدی اقتصادی درجریان است و سطح اقتصادی در حال رشد است. ریفرمهای داکتر سنگهـ جای مثبتی را درجامعه پیدا کرده است. داکتر سنگهـ در سال 1990، به عنوان وزیر اقتصاد و مالیه در حکومتهای ائتلافی، نقش مهمی را در این اصلاحات به عهده داشته است. در سال 2004، داکتر سنگهـ با حمایت سونیا گاندی، رهبری حکومت را به عهده گرفت و به یکی از موفق ترین اقتصادانان و سیاستمداران هندوستان معاصر، مبدل گشت. این حکومت توانست اصلاحات زراعتی را به یک برنامۀ موفق مبدل گرداند و توجه حزب ملی هندوها، تحت رهبری بهاراتیا و جهانتا و کمونیستها و چپگراها را به خود جلب نمود.
هندوستان، در صحنۀ دیپلومالسی جهانی، یک کشور باثبات و دارای مواضع تخصصی به شمار می رود. هندوستان، یکی از نهادهای فعال جامعۀ جهانی است. عضویت فعال در سازمان ملل متحد و سایر نهادهای مهم یبن المللی، بر اعتبار این کشور افزوده است. دیپلوماسی هندوستان، از دیدگاه تخصصی و هم از دید اجرایی، یکی از خوشنام ترین نوع دیپلوماسی به شمار می رود.
نقش هندوستان در منطقه نیز از اهمیت زیادی برخوردار است. سیاست محتاطانه و سازنده با کشور چین، رابطۀ نزدیک با روسیۀ فدراتیف، نزدیکی اقتصادی و سیاسی با آسیای میانه و شرق نزدیک و دور، بر جهانی شدن کالای هندوستانی نقش بارزی داشته است.
هندوستان، از بدو حصول استقلال سیاسی خویش و از زمان ایجاد همسایه اش پاکستان، در مناقشات فزاینده با این کشور، زیسته است. جنگهای کشمیر و مناقشات دیپلماتیک میان این دو کشور از دردسرهای مهم امروز هندوستان به شمار می رود. هند، پاکستان و پاکستان، هند را، به مداخله و دهشت افگنی متهم می نمایند. در پهلوی آن، جنگ فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی، به گسترگی این معضل افزوده است و این قضیه را به یکی از چالشهای بزرگ فراروی این دو همسایه قرار داده است. واقعیت اینست که هردو کشور به گفتمان بیشتر و سازنده تری نیازدارند.
هندوستان، از زمان استرداد استقلال خویش رابطۀ نیک و دوستانه با افغانستان داشته و به عنوان یک همسایۀ خوب در تأمین رابطه های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی، در کنار افغانستان قرار داشته است. هندوستان، یکی از مهمترین کشورهای شامل در بازسازی افغانستان است. مردمان هردو کشور، از رابطۀ نیک و دوستانۀ همدیگر استقبال نموده اند.

هندوستان، در پانزدهم اگست سال 1947، استقلال سیاسی خویش را از بریتانیای کبیر به دست آورد. در سال 1948، رهبری ملت را مهاتما گاندی به عهده گرفت و در همان سال، نخستین جنگ هندوستان مستقل با پاکستان تازه ایجاد، در گرفت. نخستین جنگ هندوستان و پاکستان، بالای کشمیر بود. در سال 1962، جنگ کوتاهی، میان هند و چین در گرفت، که به نام جنگ سرحدی شهرت پیدا کرد. درین جنگ، هندوستان، بازنده گردید. در سال 1965، دومین جنگ میان هند و پاکستان آغازگردید. این جنگ نیز، مثل جنگ نخستین، بدون نتیجۀ قابل ملاحظه به پایان رسید. در سال 1971، سومین جنگ با پاکستان در گرفت. محصول این جنگ زایش کشور بنگله دیش بود. بنگله دیش، قبل از ایجادش، به نام پاکستان شرقی شهرت داشت. در سال 1971، کشور هندوستان، قرارداد بیست سالۀ همکاریهایش را با اتحاد شوروی، به امضا رسانید. درین مدت، دو کشور بزرگ توانستند از همکاریهای اقتصادی همدیگر استفادۀ شایانی نمایند. از سال 1975، در زمان رهبری رییس جمهور فخرالدین علی احمد، خانم اندراگاندی، به عنوان چهرۀ سازنده در حیات سیاسی این کشور، نقش بازی کرد. در سال 1984، تلاش برای نابودی معبود مقدس سکهـ ها صورت گرفت و مشکل بزرگی را در برابر ثبات اجتماعی بار آورد. در سال 1948، خانم اندراگاندی، توسط محافظش، به قتل رسید و پسرش، راجیف گاندی، به رهبری حزب کانگرس و رهبری حکومت رسید، که بعد به سرنوشت مادرش گرفتار شد. در سال 1998 ، هندوستان، نخستین آزمایش اتومی خود را موفقانه به انجام رسانید؛ اما مورد انتقاد جامعۀ جهانی قرار گرفت. در سال 2000میلادی، نفوس کشور هندوستان، از بک میلیارد تجاوز کرد. در سال 2003، مذاکرات میان هند و پاکستان، پیرامون کشمیر، آغاز گردید. در همین سال، هندوستان، نخستین عقب نشینی (تقلیل قوا در مرزها) را به عهده گرفت. در سال 2007، با وساطت جامعۀ جهانی، قرارداد منع استفاده از سلاحهای اتومی، میان دو همسایۀ اتومی، به امضا رسید.

کشورهندوستان، دارای 3.287.590 کیلومتر مربع مساحت بوده و نفوس این کشور را یک میلیارد و یکصد میلیون نفر می سازد. پایتخت این کشور زیبا، شهر دهلی و بزرگترین شهر آن، شهر موبایی (بمبیی) است. نفوس هندوستان، سالانه، یک عشاریه چهار در صد، در حال رشد است. هم اکنون، بیکاری در هند، 8.8 در صد است، که نسبت به سالهای قبل، کاهش قابل ملاحظه یی را نشان می دهد. میزان رشد اقتصادی هندوستان 9.5 در صد را نشان می دهد، که موفقیت مهمی برای حکومت آقای سنگهـ به حساب می آید. هندی و انگلیسی، زبانهای ملی و رسمی هندوستان اند. در عین حال، 14 زبان رسمی دیگر نیز در این کشور قابل استفاده می باشتد. هشتاد در صد باشندگان هندوستان به دین هندویزم معتقدند. اسلام، دومین دین بزرگ در این کشور است، که 14 در صد مردم به آن معتقدند(هندوستان، پس از اندونیزیا، بیشترین جمعیت مسلمانان را در خود جا داده است. تعداد مسلمانان این کشور به 150 میلیون می رسد). بدین ترتیب شهروندان مسیحی، به 3 در صد، سکهـ ها، 2 در صد و بودیستها، یک در صدِ نفوس این کشور را می سازند). در هندوستان، حد اوسط طول عمر را، برای زنان 62 و برای مردان 65 سال، تخمین زده اند.

حزب کنگرس ملی و حزب ملی هندوها (BJP)، از بزرگترین احزاب سیاسی هندوستان، به شمار می روند. حزب کمونیست هندوستان، به نام CPI و حزب مائویست نیز، از فعالین مهم سیاسی این کشور خوانده می شوند، که در ائتلافهای حکومت بعضاً نقش سرنوشت سازی پیدا می کنند. احزاب دموکرات و غربگرا نیز، درین اواخر، رونق بیشتری داشته اند. در هندوستان، شاخه های گروههای تندرو هندوها و مسلمانها نیز فعال اند. قرار معلومات مرکز بین المللی پژوهشی هندوستان، گروههای تندرو اسلامی و هندو دارای ده هزار نیروی جنگی هستند. درین اواخر، حزب کنگرس ملی، چهرۀ جدیدی را در رهبری خویش مطرح کرده است. این چهرۀ جدید، راول گاندی، پسر راجیف گاندی فقید و سونیا گاندیست. راول گاندی، که جوان خوش قیافه و خوش صحبتی است، با طرح برنامه های جالب، شباهتهای زیادی به یک رهبر محبوب و اصلاح طلب دارد. راول گاندی، گاه گاهی، در رسانه ها ظاهر می شود و خاطرات جالبی از خود، در ذهن مردم به جا می گذارد.

همین چندی پیش زمانی که از لعل قلعه، جایی که شاه جهان در آن حکمرانی می کرد، دیدن می کردم، گوشم را توضیحات رهنمای جهانگردان، که توضیحاتی به جهانگردان جاپانی ارایه می کرد، جلب نمود. وی، به کرسی بزرگی، که در آن شاه جهان می نشست، اشاره کرده می گفت: «در مقابل این کرسی، به این درگاه بزرگ نگاه کنید، بر روی این درگاه، نمادهای هندویزم، اسلام و دهها ادیان دیگر این سرزمین حک شده اند. این را به خاطری چنین بزرگ در برابر سلطان قلبها گذشته اند که وی هیچگاهی فراموش نکند که هندوستان به همه تعلق دارد. این سرزمین همۀ ماست و از آن روز به بعد همۀ حکام سرزمین پهناور ما، ازین درگاه می گذرند و به این پرولریزم ملی احترام می گذارند».