نزهت هروی

دومین کنگره بین المللی بزرگداشت ابوالمعانی میرزا عبدالقادر بیدل « دهلوی »

تهران (30 ــ 29 ) نوامبر2006 مطابق به هشتم ونهم قوس سال 1385.

دومین کنگره بین المللی بزرگداشت ازحضرت ابوالمعانی بیدل ( رح ) به همت کانون ادبیات ایران به روزها ی هشتم ونهم ماه قوس مطابق ( 30 ــ 29 ) نوامبر سال روان درتهران درحالی برگزار گردید که درماه اگست سال پار نیز به همت همین کانون و رادیوی فرهنگ ، عرس بیدل درتهران دایر گردیده بود. باید خاطر نشان ساخت که بیدل این شاعر بزرگ و نامدار بنابرعواملی تقریباً دو قرن در ایران ناشناخته مانده و هیچ گونه اقدامی به خاطر معرفی وی و آثارش صورت نگرفته بود و بیدل دوستا ن و بیدل شناسان همه در حاشیه قرار داشتند. دانشمند گرانمایه مرتضی اخوان کاخی در سخنرانی اش در جریان کار گنگره در مورد چنین گفت : « بیدل دریای عظیم وعجیب است و تقریباً دو قرن است که از حافظه ادبی ایران رفته است و حتی در کتابهای درسی هم اسمی از او نیست. »

خوشبختانه درین اواخر در زمینه اقداماتی بعمل آمده و دانشمندان و ناشران ایرانی بخاطر معرفی شخصیت و آثار بیدل کار های در خور تحسین انجام داده اند که به عنوان مشت نمونه خروار از چاپ کلیات بیدل به همت بنگاه نشراتی « الهام » وبه کوشش دانشمندا ن ارجمند  اکبر بهداروند و پرویز عباسی داکانی ، و تدویرعرس بین المللی بیدل در سال پار و کنگره بین المللی بزرگداشت ابوالمعانی میرزا عبدالقادر بیدل دهلوی در هشتم و نهم ماه قوس سال روان ، میتوان یاد کرد .

کار کنگره بین المللی بیدل روزچهارشنبه با تلاوت آیاتی از کلام الله مجید و پخش سرود ملی جمهوری اسلامی ایرا ن آغاز و پیام ريیس جمهور ایران توسط شاعر و پژوهشگر نامور استاد علی معلم دامغانی دبیر کنگره قرائت گردید.

سخنران بعدی مهندس اسفندیار رحیم مشایی معاون ريیس جمهور و ريیس سازمان میراث فرهنگی ایران بود که در بخشی از سخنانش چنین گفت : « بیدل دهلوی نمایندهء از یک جریان ناب حقیقت جو است، میرزای دهلوی را گرامی میداریم نه از آن جهت که آمده ، مانده ، رفته و بهره يی برده است ، بلکه از آن جهت که آمده ، بهره داده و مانده ، او نرفته است و این که بعد از سده ها از او یاد میکنیم ، بهترین گواه است که بیدل مانده است .»

در محفل افتتاحیه پاندت محمد شفیع ريیس ایالتی جمو و کشمیر هند و دکتر محمد مهدی مظاهری معاون فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی نیز سخنرانی نمودند. محفل افتتاحیه با اجرای موسیقی و غزل خوانی توسط استاد غلام علی پور عطایی خاتمه یافت.

در ادامه دو روز کار کنگره دانشمندان و بیدل شناسان از  کشور های مختلف سخن رانی نمودند که بخاطر اختصار اسم و عنوان سخنرانی شان ذکر میگردد :

ــ دکتربهرام گرامی ازامریکا : ( شکل شناسی شعر بیدل )

ــ دکترمحمد حکیم آذراز دانشگاه شهرکرد : ( کارکرد اسطوره های ایران درشعر بیدل.)

ــ دکتراخلاق احمد انصاری ازدانشگاه جواهر لعل نهروـ هندوستان : ( سهم اقبال درشناخت شعر بیدل.)

ــ محمد کاظم کاظمی از افغانستان : ( مواد کاربردی شعر بیدل.)

ــ دکتر محمد رضا اکرمی ازدانشگاه فسا : ( نگاه استعاری بیدل.)

ــ پروفیسورجوره بیک نذری ازدانشگاه ملی تاجیکستان : ( بیدل درماوراء النهر)

ــ خانم دکترپری کارینا ازدانشگاه مسکو: ( حیرت درشعر بیدل )

ــ دکترابراهیم خدایاراز دانشگاه تهران : ( تاثیربیدل درشعر ازبکی )

ــ دکترچپندر شیکرازهندوستان : ( غزل سرایی بیدل )

ــ دکترمحمود جعفری دهقی از دانشگاه تهران : ( بیدل ازبی نشان چه جوید باز)

در ختم مقالات روز اول کنسرت استاد شریف غزل بود که نوازندگان چیره دست افغان هر یک استاد فرید کلارنت نواز، استاد جاوید محمود، فرزند استاد عارف محمود طبله نواز و محمد حنیف رباب نواز که از کابل آمده بودند ، استاد غزل را همراهی مینمودند . استاد شریف غزل در قالب راگ های پهاری ، بهروی ، پیلو و کلیان و... غزلهايی از بیدل را با آطن مطلع ها اجرا کرد:

به عجزکوش ز نشو و نما چه میجویی

به خاک ریشه تست از هوا چه میجویی

*******

جمعی که پا به منزل و فرسنگ میزنند

د ریا  دامن توبه د ل چنگ میزنند

*******

کسی معنی بحر فهــمیده باشد

که چون موج برخویش پیچیده باشد

*******

چشمی که برآن جلوه نظر داشته باشد

یارب به چه جرأت مژه برداشته باشد

*******

نبری گمان که یعنی به خدا رسیده باشی

تو ز خود نرفته بیرون به کجا رسیده باشی

وهم چنان به اثرتقاضای حاضرین درهرکنسرتش در روز اول و دوم وهم چنان دراصفهان ، مخمس معروف : ( عرش اگر باشم زمین آسمان بیدلم) را خواند که مورد استقبال بی نظیراشتراک کنندگان کنفرانس قرار گرفت .

درروز دوم کنفرانس :

ــ دکترعبدالرضا مدرس زاده ازکاشان :( آفرینش های هنری درشعر عاشقانه بیدل)

ــ دکتر عبدالحلیم از دانشگاه هند: ( بیدل شاعر ترکیب های نا آشنا )

ــ استاد سمندر وفا محقق ونویسنده زبان پشتو ازافغانستان: ( بیدل وفرقه های معرفتی هند)

ــ دکترمرتضی اخوان کاخی :( بیدل درایران )

ــ دکتربابه جان رحیمی از تاجیکستان : ( رساله خواب بیدل )

ــ خانم زیانگ نگوین ازویتنام : ( اندیشه بودیزم وهندوئیزم درشعر بیدل )

ــ سید خو محمدی ازمشهد : ( تاثیر شعر بیدل درشعر معاصر)

ــ دکترمظفرعلی کشمیری ازدانشگاه اسلام آباد پاکستان : ( بیدل درپاکستان )

ــ استاد محمد رفیع جنید ازافغانستان : ( بیدل ما وحدتیست )

ــ دکترحسین خسروی ازدانشگاه شهر کرد: ( بیدل ورهی معیری )

ــ استاد سید یوسف نیا ازایران : ( یاران نرسیدنر به داد سخن من )

ــ احمد عاطف ازکشورمصر: ( شعرفارسی درهند )

ــ اجرای کنسرت ذریعه آواز خوان ایرانی امیر تفتی ازایران .

ــ پروفیسورنبی هادی ازکراچی پاکستان : (زندگی وشعر بیدل )

ــ دکترابوالقاسم اسمعیل پوراز دانشگاه تهران : ( اسطوره شناسی شعر بیدل )

ــ دکترعبدالغفور آرزوازافغانستان : ( ابهام درشعر بیدل )

ــ پروفیسورتحسین فراغی ازپاکستان : ( بیدل وعلامه اقبال )

ــ دکتر غلام حیدر یگانه از دانشگاه بلغارستان : (شعر، تأمل ووحدت )

ــ دکترمحمدجان قادروف ازبلغارستان : ( فلسفه بیدل )

ــ دکترعبدلعزیزمهجور، فرزند ارشد استاد عبدالحمید اسیرمعروف به قندی آقا ازافغانستان

( سیر تاریخی عرس بیدل )

ــ سید عبدالجواد موسوی ازحوزه هنری تهران :( بیدل وشاعران سبک هندی)

ــ دکتر کاوس حسن لی ازدانشگاه شیراز: ( بیدل وشعر معاصر)

ــ پروفیسورنیازمند صدیق ازدانشگاه جامو.کشمیر: ( غزل سرای سبک هندی )

ــ اجرای کنسرت توسط استاد شریف غزل .

ــ دکترنورعلی نورزاد ازدانشگاه خجند تاجیکستان : ( محافل بیدل خوانیوزمینه های تحول

مکتب طرح نگاری بر بیدل )

ــ دکترعلی اصغرشعر دوست رئیس انجمن پیوند : ( معرفی نسخه چاپ نشده دیوان بیدل .

ــ دکترحسین فقهی از دانشگاه الزهرا: ( ایما ژهای شعربیدل )

ــ دکتر اسداله حبیب ، دانشمنر افغان مقیم آلمان : ( ترکیبات بیدل )

ــ پروفیسورخانم دکتر قمرغفار، از دانشگاه ملی اسلامی هندوستان : ( بیدل شاعر زمانه ها )

ــ استاد خسرواحتشامی ازاصفهان : ( بیدل وبهزاد )

ــ مرتضی امیری ازاسفندقء از تهران : ( مضامین مشترک درشعربیدل وصائب )

ــ پروفیسورافتخارعارف ازاکادمی علوم پاکستان : ( دکلمه شعر)

ــ دکتر محسن علی از هندوستان : ( بیدل وچهارعنصر)

ــ حجت الاسلام سید حسن موّحد ازحوزه علمیه قم : ( بیدل وبن عربی )

ــ دکتر یداله جلالی بندری ازدانشگاه یزد: ( نامه های بیدل )

ــ بصیر احمد حسین زاده از افغانستان : ( بیدل وسراهنگ )

ــ دکترفرهنگ جهان بخش ازتهران : ( بیدل شاعر عصر مدرن .

و درختم کارکنفرانس به اثر تقاضای اشتراک کنندگان باز هم استاد شریف غزل با اجرایی کنسرتی با استقبال پرشورمواجه گردید . بعد از ختم کنسرت ، اشتراک کنندگان به کاخ ریاست جمهوری ايران  رفتند وبا گرمی از جانب رئیس جمهور ايران استقبال گردیدند ، روزبعد مهمانان از شهر تاریخی اصفهان بازدید به عمل آورده و دومین کنگره بین المللی بزرگداشت ابوالمعانی میرزا عبدالقادر بیدل دهلوی نیز پایان یافت .

18.12.2006 هامبورگ