آگهی
نهاد نشراتی "شاهمامه" با چاپ کتب و رساله های
نویسندگان ارجمند ما در غرب همواره کوشیده است تا زمینۀ نشر آثار بیشتر را برای
کتابدوستان و خوانندگان فراهم سازد.
با درک این که زمینۀ چاپ و پخش آثار نشر شده از داخل افغانستان به کشور های غربی
کمتر میسر است، ما در تلاشیم تا زمینه هایی فراهم آوریم که نویسندگان (به شکل
انفرادی) و ناشران داخل افغانستان بتوانند کتب چاپ شدۀ شان را به دسترس خوانندگان و
علاقمندان شان در غرب قرار دهند.
نخستین قدم ما معرفی کتابیست بنام "هم خرما و هم ثواب" نوشتۀ عبدالفتاح ولی (کابل).
این کتاب مجموعۀ تجارب و زحمات کاری بیش از پنجاه شخص نویسنده است که در بر گیرندۀ
تهیۀ انواع و اقسام مربا ها، ترشی ها، چتنی ها و دیگر چاشنی ها، شیرینی ها، تهیۀ
داواهای طبیعی و نکات ارزنده در مورد غذا های وطنی ما میباشد.
ویژگی کار نویسنده در این است که کوشیده است با در نظرداشت اقتصاد مردم ما و دسترسی
به مواد مورد ضرورت، تهیۀ تمام خوراکه ها و دوا ها را با جزئیات آن ارایه دارد.
چندی پیش کوششی صورت گرفت که این کتاب زیور چاپ یابد، مگر بنا به مشکلات مالی آن،
از چاپ باز ماند. کارکنان "شاهمامه" که ارزش و ضرورت نشر چنین کتابی را مهم می
پندارند، میخواهند لستی از درخواست کنندگان این کتاب ترتیب دهند تا مطابق آن
بتوانند به چاپ این کتاب اقدام کنند. نیاز داشتن چنین کتابی برای هر خانوادۀ افغان
ضروری پنداشته می شود. شما با سهمگیری تان در خریدن این کتاب نه تنها خود را کمک
میکنید، بلکه نویسندۀ این کتاب را که در شرایط نادرست اقتصادی در افغانستان به سر
میبرد، نیز کمک میکنید و او را تشویق میکنید که رسالۀ دومش را که بیشتر در رابطه به
ادویه ها و طبابت یونانی است، نیز آمادۀ چاپ سازد.
قیمت فی جلد
در اروپا 10 یورو، در امریکا 12 دالر
در صورتی که بیشتر از 5 جلد فرمایش دهید، برای شما تخفیف در نظر گرفته می شود.
برای ثبت نام جهت بدست آوردن این کتاب به نشانی های زیر تماس گرفته میتوانید:
عبدالفتاح ولی: کابل 93799335053
نهاد نشراتی "شاهمامه"، هالند: 31 341375638 shahmoama@yahoo.com
در صفحۀ بعدی، یادداشت نویسنده و فهرست مندرجات کتاب را میخوانید.
پیشگفتار
خوانندۀ عزیز، همین کتابی را که اکنون مطالعه مینمایید، محصول کار و تجارب شخصی
تقریباً پنجاه ساله خودم و هم قسما دست پختهای مادرمرحومی ام که در ساختن بعضی از
آنها مهارت خاص داشت، میباشد.
اینکه چرا و چطور شد بدین کار شروع کردم، علل و عوامل متعددی دارد. قبل از ساختن
مربا ها، شربتها و ترشی ها به کسب خراطی که پیشۀ پدر مرحومم بود، مهارت داشتم و از
مدرک آن بعضی از حوایج اولیۀ خویش را مرفوع نموده و از همین بابت ماهانه پول اعاشۀ
لیلۀ خویش را که در دارالمعلمین متوسطۀ کابل درس میخواندم، می پرداختم. نسبت تراکم
وقت و تحصیل، از مدرک خراطی گرچه کسب بی مایه و پر درآمدی بود، دیگر نمیتوانستم
مایحتاج خود و خانواده ام را تأمین کنم؛ بنا ءً به ساختن همین مربا ها، ترشی ها، و
... که وقت معین و مشخصی نداشته و صرف در یک گوشۀ خانه و یا آشپزخانه میتوان آن را
ساخت، اقدام کردم و خصوصا ً از طرف شب، رخصتی های جریان سال و فضل زمستان بیشتر
استفاده می کردم. محصولات خویش را در اوایل بیشتر در محل زیست و بعدا ً در جاهای
دور و دورتر سربازار پیدا کردم. از همان روزگار تا حال که تقریبا ً مدت پنجاه سال
می شود، در پهلوی وظیفۀ مقدس معلی در وطن و حتی درین سه سالی که در پاکستان مهاجر
میباشم، از حاصل کار و ساختن آنچه در ین کتاب تذکر یافته، زندگی مادی و معنوی را
پیش برده و بدیگران هم کمکهایی کرده ام که با استفاده از این یادداشتهایم اظهار
خوشی نموده اند و اینک زمینه فراهم آمده است که این تجاربم را به شکل کتابی در خدمت
هموطنانم قرار دهم.
سال گذشته کتابی را بنام "غذا های محلی افغانستان" اثر عبدالله افغانزاده "والا" که
در سال 1353 جایزۀ مطبوعات را گرفته بود، خواندم. کتاب خوبی بود؛ اما این کتاب برای
فامیل های متمول که دارای اقتصاد مرفع و زندگی اشرافی باشند، نوشته شده است. و
خانواده های بی بضاعت و غریب بجز این که از خواندن آن تعجب کرده و رنج ببرند، کدام
استفاده یی نخواهند کرد. مثلا ً در تهیۀ غذا هایی که بنام غذا های افغانی ذکر
گردیده، اکثریت مردم افغانستان که از طبقات و اقشار غریب و بیسواد میباشند، حتی نام
این غذا ها و هوسانه ها را نشنیده اند. دیگر این که اجزای فرعی یک غذای افغانی که
اصطلاح "مصالحه جات" گفته می شود، برای یک فامیل که وضع اقتصاد متوسط داشته باشد،
خیلی گزاف به نظر می رسد.
لذا خواستم تا طرز ساختن و تهیۀ بعض چیز هایی را که برای شما هموطنان عزیز آسانتر،
ارزانتر و مفید تر تمام می شود، بنویسم تا از یکطرف ضروریات روزمرۀ خود را تهیه
بتوانید و از جانب دیگر تولیدات خویش را به بازار عرضه داشته و از مفاد آن زندگی
خود را تأمین ساخته بتوانید.
روی این ملحوظ نام این کتاب را (هم خرما و هم ثواب) گذاشتم، زیرا هم به خود و فامیل
و هم بدیگران مفید واقع خواهید شد. همچنان میتوانید از میوه ها و سبزی ها به شکل
خام و پختۀ آن استفاده کنید.
در ساختن آنچه در این کتاب ذکر گردیده، کدام اسباب و وسایل مخصوص بکار نیست؛ گرچه
وسایل تولید و اسباب کار مدرن در رابطه با ساختن چنین چیز ها وجود دارد، اما اینکه
اقتصاد ما توانمندی تولید و کاربرد آنها را ندارد، پس مجبوریم از همان وسایل
ابتدایی که در خانه در پختن دیگر غذاهای مورد ضرورت خویش کار میگیریم، باید کار
گرفت. چنانچه امروز وسایل کار و نیروها مولده یک دهقان، نجار، بوتدوز و ... وطن ما
مثل نیرو های مولدۀ و وسایل کار ممالک پیشرفته نبوده و بشکل قرون وسطایی و حتی بدوی
میباشد، مگر باز هم کار و تولید وجود دارد.
البته بعضی آلات و اسباب لازمی که شما توانمندی ساختن یا خریدن آن را خواهید داشت،
در این کتاب ذکر شده است.
آنچه از این کتاب مستفید می شوید:
باخواندن این کتاب با موارد ذیل آشنا و از آنها مستفید خواهید شد:
- بدون یخچال و فریزر از دست پخت های خود چون مربا، کمپود ها، شربت ها، ترشیها،
چتنی ها مستفید خواهید شد.
- میتوانید از رُب بادنجان رومی برای پختن دیگها و از رب چاشنی دار آن بالای غذا
استفاده کنید.
- با استفاده از این کتاب میتوانید در هر فصل شربت های طبیعی (خام و پخته) بنوشید.
البته شربت هایی را که خود شما از میوه های خشک و تازه می سازید، معادل چهارم حصۀ
قیمت نوشابه هایی مصنوعی بازار است.
- شما میتوانید از هر نوع مربا، ترشی، چتنی، شربت و کمپود دست پخت خود تان به شکل
صحی و پاک آن به ویژه در ماه رمضان استفاده کنید.
- با استفاده از این کتاب میتوانید صحت و سلامتی خود و خانوادۀ خود را حفظ و بهبود
بخشید و همچنان اقتصاد خود را تقویه کنید.
- با استفاده از این کتاب میتوانید تولیدات خود را در یک غرفه، دکان و یا مغازه به
فورش برسانید و از عایدات آن زندگی خود را تأمین کنید.
- با استفاده از این کتاب میتوانید به عوض پول نقد و یا جنس دیگر، در سیالی و شریکی
از غذا های و خوراکه های تهیه شدۀ خود تان استفاده کنید.
- با استفاده از این کتاب میتوانید با اقارب، خویشاوندان و همسایگان خود مساعدت
کنید.
- با استفاده از این کتاب همیشه متکی به خود بوده و آرامش روحی خواهید داشت.
... و ده ها نکات ارزنده و نا گفتۀ دیگر که شما بعد از استفادۀ این کتاب در زندگی
عملی خود تجربه خواهید کرد
فهرست مندرجات
فصل اول: مربا ها
- مربای سیب تازه:
طرز تهیه
از چه نوع سیب باید مربا ساخت
به چی پیمانه و یا کمیتی باید مربا ساخت؟
- مربای سیب خشک
از چه نوع سیب خشک باید استفاده کرد؟
طرز تهیۀ مربای سیب خشک
- چرا در مربای و شربتها آب لیمو، سرکه و یا جوهر لیمو (مواد اسیدی) می اندازیم؟
- طرز تهیۀ علمی تحفظ و نگهداری مربا و شربت (کانسرفیشن Consetvation)
- آزمانیش سرپوش مرتبانهای مربا
- داغ و جوش پر کردن مرتبانها چه مفاد داشته و چرا خراب نمیشود؟
- علل اساسی خراب نشدن مربان کانسرف شده
- نوع دیگر کانسرفیشن
- مربای آلوبخارا
مربای آلوبخارای خشک
رب الوبخارای تازه
- سرپوش یا سر کاغذی
- مربای آلوبالو
مربای آلوبالوی تازه
مربای آلوبالوی ماشینی
رب آلوبالو
رب الوبالو از آلوبالوی خشک
خستۀ الوبالو
- مربای بهی
طرز تهیۀ مربای بهی درست
مربای بهی ماشینی
طرز تهیۀ رب بهی
کف مربا، شربت و رب
- مربای نارنج
اشکال مختلف مربای نارنج
طرز ساختن مربای نارنج به شکل درست و زنده
طریقۀ از بین بردن تلخی و تندی نارنج
طرز تهیۀ مربای نارنج
شکل نیم پله یی
طریقۀ ساختم مربای نارنج به شکل قاش ها و یا Slices
ساختن مربای نارنج به دیگر اشکال هندسی
طریقۀ ساختن مربای خلال نارنج
طریقۀ ساختن مربای نارنج ماشینی
طریقۀ ساختن مربای مخلوط خلال نارنج و زردک
طریقۀ ساختن مربای نارنج ماشینی خالص
طریقۀ ساختن مربای ماشینی نارنج با مربای ماشینی زردک
طریقۀ ساختن مربای نارنج ترش
پوست نارنج خشک
ساختن مربای نارنج از پوست نارنج خشک
- مربای زرد آلو و قیسی تازه
طرز بریان کردن خسته ها
مربا از اقسام زرد آلو و قیسی خشک
- مربای انگور و کشمش
- مربای پوست تربوز
مربای پوست تربوز به قسم نرم
مربای پوست تربوز به قسم سخت و ککرک
- مربای کدو
- مربای رواش
- مربای لبلبو
- مربای شاه توت
- مربای زنجفیل (ادرک) Ginger
به قسم خام بدون جوش دادن
به شکل پخته و جوش داده شده
- مربای خربوزه و ناک
- مربای امرود یا امروت
- ساختمان کفگیر مرباپزی
- چلوصاف را از چه نوع فلز و چگونه باید ساخت؟
فصل دوم: کمپود ها
- طرز تهیۀ کمپود سیب
- طرز تهیۀ کمپود آلوبالو
فصل چهارم: شربت ها
- شربت آلوبالو
به شکل خام
به قسم شرب جوش داده شده
- شربت سیب
به شکل خام
به قسم شرب جوش داده شده
- شربت لیمو
- شربت انار
- شربت نارنج
شربت نارنج از پوست نارنج
- شربت رواش
- شربتهای مصنوعی
- شربت لیمو
- شربت نارنج
- شربت کیله
- شربت انار
- شربت زنجبیل
فصل چهارم: ترشیها
- سرکه ها
سرکۀ طبیعی
سرکۀ مصنوعی
- تعامل مستقیم و تعامل غیر مستقیم
- مواد ضروری برای ترشی ها
- ظروفی که برای ترشی ها استفاده می شود
- طرز تهیۀ یکنوع مادۀ ملغمه و چسپناک (گــَلگل
- ترشی بادنجان آچاری
- ترشی زردک
- ترشی شلغم
- ترشی تره
- ترشی کدو
- ترشی بادرنگ
- تری شفتالو
- ترشی قیسی و زرد آلو
- ترشی غورۀ زردآلوی امیری
- ترشی غورۀ آلوی کوک سلطان، غوره های آلوچه و آلوبخارا
- ترشی ناک
- ترشی رواش
- ترشی سمارق
- ترشی کرم
- ترشی گلپی
- ترشی سیب تازه
- ترشی لبلبو
- ترشی مرچ دولمه و مرچها
- کدام و چه نوع ترشی را باید خورد؟
فصل پنجم: چتنی ها
- چتنی پوست لیمو
- چتنی غورۀ انگور
- چتنی از میوه های خشک، شیرین و ترش
- چتنی بادنجان رومی
- چتنی چکه رواش
- ترشی اوری
فصل ششم: رب بادنجان رومی برای دیگ
- کچپ بادنجان رومی یا رومی چاشنی دار
- رُب آلو
- ساختن و ترکیب کچپ رومی
- چرا مربا ها و ربها را در یخچال پوپنک می زند
- مربای چاشنی دار
- رب مرچ چاشنی دار
- مربای لبلبو چاشنی دار و رب
- لبلبوی چاشنی دار
- سودیم بنزات مواد تحفظSodium Benzaat
- مادۀ دیگر بنام بنزیک اسید Benzic Acid
فصل هفتم
- ساختن شیرپیره، انواع لوزینه ها
- شیرپیرۀ لوز از شیر پودری
- ساختن لوز زردک
- لوز بهی
فصل هشتم
طرز تهیۀ بعضی از خوراکه های ارزان قیمت
- چپلی کباب مُلی
- شوربا و لعاب قورمۀ مصنوعی
- حلوای نان قاق
- نان قاق و شوربای ترکاری
- شوربای پاچۀ مرغ
- طرز پاک کردن پا یا پاچه مرغ
- یک غذای بسیار مفید برای اطفال شیرخوار و بالاتر از آن
- کباب اشکمبۀ گاو و گوسفند
- استفادۀ سبزی ها به شکل خام و پخته
- سبزی کاسنی
- کریلا
طرز ازبین بردن تلخی کریلا
فصل نهم: بعض یادداشت های مفید جهت صحت و سلامتی شما
- گلقند برگ گلاب
- گلقند از برگ گلاب خشک
- شربت ورد از برگ گلاب
- حریره و یا مغز سری
- پودر دندان
- پودر ذغال چوب بید و خمیر ترش
- تیل گل برای هر نوع پای دردی
- کریم برای لکه های روی و جلد
- خاکشیر برای عادی نمودن نموی اطفال
- چند نوع ادویۀ برای
سالدانه
تقویۀ معده و دفع نفخ و باد آن
ادویۀ بواسیر
گولی گندنه
تیزاب معده
نارمل یا عادی نگهداشتن فشار
پایین آوردن فشار
بیماری شکر
دفع اسهال
ازبین بردن آمیب
- تداوی جرب با تیل شاخل
- چند ادویه برای تکالیف جهاز بولی
- خستۀ خرما برای دفع سنگ مثانه و گرده
- خستۀ آلوبالو برای دفع صفرا و زردی
- ادویۀ کمردردی، معده و پای دردی
- یک تداوی خیلی مجرب برای تداوی بواسیر دکمه ای
- یک نسخۀ مجرب از خود بو علی سینای بلخی برای رفع درد قلنج