رسیدن:  20.03.2014  ؛ نشر : 20.03.2014 

انتشارات بامیان
 

نوروز خوش آیین

 

ز کوی یار می آید نسیم باد نوروزی
ازین باد ار مدد خواهی، چراغ دل بر افروزی

حافظ

بهار هدیه طبیعت است که با لبخند نوروزی خود، پیام زندگی نو و کار و پیکار نو را به جهان و جهانیان ارمغان دارد.

انسان جزء طبیعت است ودر دامان طبیعت زاده و پرورده شده. از بامداد پیدایش، این موجودی که خداوند اشرف مخلوقاتش نامید، با طبیعت سرِ ستیز داشته و از گردش ایام راز زنده گی را آموخته و راه مهار کردن آن را دریافته است. از گردش خورشید و گذر ایام، فصل شادی و تلاش را از روز های سرد و جمود زمستان فرق نهاده و در شمارش روز و شبش پرداخته و دریافته که ستاره گان ثابت اند و سیارات، سیار. و چه تأثیری در طبیعت دارند. موسم بهار را با شادمانی و جش و سرور آغاز کرده و خزان و زمستان را به امید فرارسیدن بهار انتظار کشیده است.

در سرزمین کهن و باستانی ما «آریانا» که گهواره تمدنش نام نهاده اند، باشنده گان آن از همان آوان با زمزمه های خوش طبعیت هم آواز بوده و نکته های مهم و درشت آن را دریافته اند که جزء افتخارات این مردم این مرز و بوم تمدن ساز بوده و است.

یکی از درست اندیشی و نکته سنجی های مردم این سرزمین، همانا ایجاد آیین زیبای نوروزیست که بر حق شاهد دقت و شرف اندیشی باشنده گانش بوده است.

گویند: نوروز یادگار «کیومرث» نخستین شهریار این دیار است و به شهادت تاریخ، همان روزی که دستِ سرد زمستان از سرِ مردمان کوتاه شد و طبیعت باز دامن پرگل خودرا هموار کرد، پا به عرصه وجود گذاشت و آن روز را «نوروز» نامید. ازان پس همه ساله این روز را با شادمانی و جشن تجلیل کردند و به پیشواز بهار رفتند.

«جمشید» شهریار آریانا که هزاران سال پیش در سپیده دم تاریخ، آنگاهی که  [دربلخ بامی] بر اریکه فرمانروایی نشست، آن روز را که خورشید فروردین بر تخت زرینش تابید، نام نوروز کرد.

در آریانای کهن، در خراسان پرشکوه دیروز و بالاخره افغانستان امروزی، در هرجا، در هر شهر و ده و قریه، نوروز را چه در کلبه روستاییان و چه در دربار شاهنشاهان و سلطه جویان، یکسان به عنوان مظهر شگوفانی و بالنده گی و تجدید حیات و آغاز تلاش انسان، در کانون نور و طراوت به تجلیل نشانده اند.

اینجا سخن از گوشه روشن فرهنگ پرجلال مردم ماست که با تمدن آریایی آغاز و تا امروز در رگ و احساس ما عجین شده است.

نوروز تنها نام و یا بزرگداشت ازیک روز و یا یک محفل شادمانی نیست، بلکه آیین نامه ای از مردمیست که افتخار ایجاد تمدن انسانی را با خود دارند. سیر اندیشه دقیق و آفاقی در سنجش گردش خورشید و تعیین مدار نجوم و تفاوت نبردن روز و شب، در انتخاب روز نوروز و بالاخره پی ریزی علوم نجوم، خود حکایتگر عظمت تمدن این سرزمین را می رساند و تا امروز در شمارش سال و ماه و شب و روز، طوری که در آن ایام پایه گذاری شده، نتوانسته اند کم و یا زیاد کنند و بهتر از تقدیم خورشیدی که همه اش با قانون طبعیت همآهنگ است، بهتری بیاورند.

نوروز، این عید باستانی و افتخار عظمت تاریخی از سالیان دراز و از مدت زمانی که تاریخ شهادت می دهد، با افتخار و سربلندی از جیحون تا اندس، تجلیل میگردد. ولی کمتر کسی به ارزش تاریخی و عمر طولانی آن آگاهی داشته و دارند. نیاز به شناخت آن بیشتر از پیش افزونی گرفته و خصوصاً درین روزگارانی که همه ویران شده و رو به نابودی می رود، و هویت ملی ما مورد سووال قرار گرفته است، یکی از ضروریات مبرم جامعه ما افغانها میباشد. و هر افغان با درد و جست و جو گر به شناخت آن نیاز دارد.

«نوروز خوش آیین» اثریست استادانه و دقیق از استاد گرامی زنده یاد، اکادمیسین «داکتر احمد جاوید»، محقق توانای وطن که با زحمات خسته گی ناپذیر خود در ایام غربت این پیام باستانی را به هموطنان به ارمغان گذاشته و گوشه یی از فرهنگ ملی مارا در روشنی قرار داده و به صفحات تاریخ میهن افزوده است،‌ تا باشد که نسل های آینده که بیشک در بازسازی وطن رسالت دارند، این وثیقه را از فرهنگ کهن خود داشته باشد.

انجمن فرهنگ افغانستان – انتشارات بامیان – که محافظت و احیای فرهنگ ملی افغانی مبنای کارش قرار دارد، افتخار دارد که یک گام بیشتر به هدف خود رسیده و با انتشار این رساله زیبا آنچه را که جزء فرهنگ اصیل ملی ما میباشد به هموطنان عزیز عرضه میدارد.

ما در حالی که به روح آن بزرگوار دعا می نماییم که «خداوند بهشت برین را برایش ارزانی داشته، و روح آن به آرامش ابدی برسد که یقیناً با کارهای بزرگی که انجام داده چنین است.
 

عنوان: نوروز خوش آیین
 

مؤلف: اکادمسین دکتور احمد جاوید
 

انجمن فرهنگ افغانستان
انتشارات بامیان
سال نشر: جنوروی 1999 – جدی 1378
قیمت 10 یورو جمع 5 یورو مصرف پستی

www.cultureafghane.org
Email : cultureafghane@free.fr