رسیدن به آسمایی:25.08.2009 ؛ نشر در آسمایی: 25.08.2009
انتخابات - گامی در راه دیموکراسی
گفتگوی حمیرا نکهت دستگیر زاده با دکتور رودهوف استاد تاریخ در موسسه تحصیلات عالی اتریخت هالند
دکتور رودهوف
استاد تاریخ سیاسی در دانشکده ژورنالیزم موسسه تحصیلات عالی اتریخت است- همانجایی
که من کار میکنم . ما روزمره صحبت هایی با هم در باب مسایل مطرح روز داریم . رشته
اختصاصی اش تاریخ سیاسی شرق میانه است. وقتی کنفرانس هالند برای افغانستان تدویر
شد ما فراوان حرف زدیم. همان زمان ازش خواستم نظریاتش را برایم بدهد تا در جایی
نشر کنیم. سرباز زد که اینها حرف های دو دوست اند و ارزش چاپ ندارد. گفتم این حرف
ها و برداشت های یک استاد سیاست کشور اروپایی است که کشورش همین لحظه در
افغانستان اهدافی را دنبال میکند و سرباز و مهمات می فرستد راضی شد و قراری صحبتی
گذاشتم.
قسمتی از صحبت ما در باره کنفرانس هالند درست ثبت نشد. بار دوم که قرار گذاشتیم
همزمان با تدویر انتخابات ریاست جمهوری بود. من به خاطر داغ بودن موصوع انتخابات
بخش دوم را اول و بخش اول را در ختم ترتیب کردم :
- من صمیمانه تشکر میکنم که دعوتم را پذیرفتید
- من خوشحالم که فرصت تان را در اختیارم گذاشتید
- موافقید از انتخابات شروع کنیم؟
- انتخابات شرط موجودیت یک حکومت مشروع است اما در صورتی که پیش از پیش نتیجه
معلوم باشد چه بگویم...
- ما نیز رسما ا ز نتیجه بی خبریم درست مثل یک سیستم انتخابات واقعی! البته حدس
های قوی و باور های در باره آینده وجود دارد اما حدس ملت این است که نتجه از قبل
در بیرون از کشور شکل یافته است . ملت میداند که پول وافری هم برای نمای دقیق
انتخابات به افغانستان توزیع شده است شاید بد نیست از همینجا شروع کنیم اکثرا
افغانها در این فکر اند که رئیس جمهوری از قبل انتخاب شده است یعنی توسط امریکا
وکشور های اروپایی متحدش توافقاتی صورت پذیرفته است که ضامن بقای کرزی در قدرت
برای دور دوم انتخابات است. رسانه های متعدد افغانی از پول فراوانی که برای
انتخابات ارسال شده و مصارف سرسام آور تبلیغاتی هر کاندید پیوسته خبر
میدهند.تشویش مردم این است که آیا انتخابات معنایی هم دارد؟چیزی را پیشهاد میکند؟
رسانه ها ی مخالف پیوسته این سوال را طرح میکنند که آیا لازم است ما هم انتخاباتی
داشته باشیم در حالیکه رئیس جمهور انتسابی قبل از تدویر انتخابات برای 5 سال
اینده آماده گی میگیرد؟
- نمیدانم اما با مردم شما همفکرم که نتیجه معین است اضافه میکنم که انتخابات
افغانستان به طور مثال از انتخابات در هالند فرق دارد از این نگاه ارزش ان نیز
کمتر است . هر چند دقیقا این همان جریانی نباشد که در غرب می شناسیم ،کم نیست که
ملتی به نوعی به ارزش رای خودوتاثیر آن بر آینده پی میبرد ،وارد مباحث قدرت سیاسی
میشود و انتظارات خود را می شناسد . انتخابات در تعین سیمای سیاسی 5 سال اینده
درافغانستان حتی اگر غیر ضروری هم است بهتر از نبودن آن است . با این انتخابات
امریکایی ها میخواهند به قدرت سیاسی مشروعیت ببخشند زیرا آنها در حال حاضر بیش از
هر چیز به ثبات یک سیستم در افغانستان علاقمند اند. برای رسیدن به این ثبات سیاسی
هم به شیوه مشروع اش یعنی انتخابات متوسل میشوند هر چند آن انتخابات خیلی صادقانه
هم نباشد
- یعنی انتخابات در افغانستان صادقانه نیست؟
- هه ...حرف سنگینی است که گفته شوداما میتوان گفت که کاندید های دیگر در برابر
کرزی چانسی ندارند .
- حتی دکتر اشرف غنی احمد زی؟
- شاید. اما کرزی کسی است که دوباره انتخاب خواهد شد. امریکایی هاشاید کسی دیگری
را هم جاگزین داشته باشند این هم دور از تصور نیست.من فکر میکنم که اکثر افغانها
از روی تعلقات قومی رای خواهند داد به این اساس باید کسی از قوم پشتون باشد و کسی
باشد که برای همه قابل قبول باشد اینکه که کرزی بهترین کاندید است حرف دیگریست من
در آن باب حرف های فراوانی دارم امریکایی ها نیز همه چیز را میدانند اما در حال
حاضربهترین گزینه است.
- اما در سال 2001 وقتی کرزی برای ریاست اداره موقت از سوی امریکا برگزیده شد و
بعدا که برای ابقایش از انتخابات استفاده شد ، او چهره ناشناس برای اکثریت ملت
بود و چهره غیر مطرح برای احزاب و نهاد های سیاسی افغانستان .
- بلی دقیقا دقیقا اما شاید این ناشناسی در آن زمان یک اصل مهم برای گزینشش بود
این یک نکته مثبت برای انتخاب شدنش در آن زمان بود
- برای گریز از انتخاب چهره های شناسا ؟
- بلی دقیقا . و این که او از قوم پشتون بود مهم بود تا بتوانند قبایل پشتون را
داشته باشند.
- بلی اما کرزی نتوانسته است حمایت پشتون ها را کسب کند و تا امروز بیشترین
نارامی ها و درگیری ها در مناطق پشتون هاست حکومت ایجاد شده توسط ائتلاف جهانی از
آغاز تا اکنون توانست در مناطق اقوام دیگر زودتر پا بگیرد و بیشتر گسترش بیابد
نسبت به مناطق پشتون ها . این حقیقت نشان میدهد که قومیت برای ملت ارزشی ندارد
پشتون بودن رئیس جمهور کرزی نه در مناطق پشتون نشین آرامی اورد و نه در مناطق غیر
آن مقاومت خلق کرد.این نظر امریکا در پشتون بودن رئیس جمهور اصل امریکایی است نه
افغانی ،گزینش دوباره اوشاید تداوم همان تلاش اولیه امریکا در راستای نفوذ به
مناطق پشتون نشین باشد.
- - این هم حرف دقیقی است بلی کاملا درست است. این یک واقعیت است . اما اگر تلاش
برای زمینه سازی برای ثبات سیاسی ، ختم خشونت و استقرار آرامش در مناطق پشتون
نشین باشد که این دقیقا همان چیزیست که امریکایی ها میخواهند؛ باید به جستجوی کسی
رفت که پشتون باشد من فکر میکنم که این مهم است که پشتون باشد .یا اشتباه میکنم؟
-
- - این نظریه را در مصاحبه های جنرال های هالندی شاغل در افغانستان هم شنیده ام
. این راهکار است تا نظر.
- - : شاید
- - : عده از کاندید ها تغییراتی را در قانون اساسی و سیستم سیاسی شامل برنامه
های شان کرده اند یکی از آن ها طرح جمهوری فدرالی است . با توجه به ابراز نظر شما
در نقش رئیس جمهور پشتون برا ی استقرار آرامش در مناطق پشتون نشین ،آیا فدرالیزم
در افغانستان میتواند راه حلی باشد اگر هست آیا این چیزی نبود که به ذهن امریکا و
یاران اروپایی اش برسد چرا حکومت ریاستی را برای افغانستان مناسب دانستند ؟ اگر
هر قوم شورشی بر پا کند به تعداد اقوام افغانستان باید رئیس جمهور آماده داشته
باشیم تا عندالضرورت به کرسی ریاست جمهوری بنشیند
- - چه بگویم پاسخ این سوال به آسانی فورموله نمیشود یعنی میخواهم بگویم که اگر
کرزی در روند اول یا دوم برنده شود باید با سایر گروپ های ذیدخل قرار داد های
بندد مثلا عبداله شاید برنده انتخابات نباشد اما در دولت نفوذ حاصل خواهد کرد
انتخابات از نگاه تعین درجه نفوذ و اثر گذاری اشخاص مطرح در سیستم نیز مهم است .
فکرمیکنم امریکا با سیستم پارلمانی در افغانستان آن زمان موافق نبود زیرا احتمال
در گیری رئیس دولت و نخست وزیر میتوانست هر لحظه تمام توافقات را بی اثر کند.آنچه
مهم است استقرار نظم و آرامش در افغانستان است و دور ساختن طالبان از صحنه سیاسی
و اجتماعی مردم.افغانستان برای ساختار سیاسی فدرالیزم با توجه به حضور گروپ های
سیاسی مخاصم نیز در همین لحظه مساعد نیست ... جامعه جهانی برای استقرار ثبات
طرفدار سیستم ریاستی است هم امریکا و هم اروپا خواهان نظام ریاستی مقتدر در
افغانستان اند. ثبات و صلح در افغانستان امریست که جامعه جهانی به آن شدیدا
علاقمند است فکر میکنم جامعه جهانی خواهان نظام فدرالی یا پارلمانی قوی در
افغانستان نباشد .در این شرایط به وسیله یک حکومت مرکزی قدرتمند ورئیس جمهور
مقتدر بیشتر میتوان با تمام نیرو های سیاسی افغانستان قرار های بست و با آنها
وارد معامله های سیاسی شد.
- ثبات در افعانستان به معنی خروج نیروهای نظامی مستقر در افغانستان خواهد بود در
حالیکه کشور های حامی افغانستان مدت طولانی را برای حضور خود در افغانستان در نظر
گرفته اند مثلا انگلستان مدت 40 سال را ذکر کرده است...
- وقتی طالبان شکست بخورند وقتی جنگ در افغانستان تمام شود و صلح حکمفرما گردد
نیرو های خارجی با کمال میل بر میگردند ما نمیخواهیم تا ابد در افغانستان بمانیم
طالبان تهدید بزرگی نه تنها برای ثبات در افغانستان اند که حتی برای جامعه جهانی
اند
- در افغانستان پیوسته این پرسش و این احتمال مطر ح است که طالبان چگونه تمویل
میشوند و شاید این خود غرب باشد که از حضور طالبان بهانه حضور در منطقه ساخته است
....حدس های وجود دارد که امریکا و غرب با تمویل طالبان جنگ را در افغانستان
طولانی می سازند تا خود به راحتی اهداف شانرا دنبال نمایند
- طالبان از طریق قاچاق مواد مخدر از یک سو و کشور های منطقه در راس عربستان
سعودی از سوی دیگر تمویل میشوند. فکر میکنم طالبان از فرمان عربستان به تدریج
خارج میشوند و خود برای عربستان به مشکلی تبدیل شده اند
- - یعنی میخواهید بگوید که طالبان میتوانند بر رخ عربستان بیاستنددر حالیکه از
نگاه فکری تفاوتی از هم ندارند؟
- - بلی مثل القاعده که خود از اندیشه های مروج عربستان شکل گرفت و امروز مخالف و
منتقد نظام و خاندان سلطنتی سعودی است. به این معنی که عربستان فرمان را بر
القاعده از دست داده است.
- -: آیا در تاریخ سیاسی نظام دیگری هم سراغ دارید که در خارج ساخته شده باشد
- - بلی جاپان بعد از جنگ دوم! البته در شرایط بسیار متفاوت از امروز افغانستان.
جاپان برای ساختن یک نظام قانونمند سیاسی از جهان غرب کمک گرفت و به یک دیموکراسی
نیرومند دست یافت
- - با حفظ نظام امپراطوری...
- : بلی با حفظ نظام امپراطوری اش – امپراطوری پارلمانی موفق شد و دیموکراسی شکل
گرفت . اما این مثال، مثال مناسبی برای مقایسه با افغانستان نیست. تجربه دیگر
عراق است اما در عراق دولت سازی به مراتب کند تر است ،میدانید عدم موجودیت یک ملت
واحد مشکلیست که در افغانستان و عراق وجود دارد در کشوری که به جای ملت با گروه
های قومی باید نظام ساخت هر نوع نظامی میتواند شکننده باشد.
- ادامه دارد