رسیدن: 10.07.2012 ؛ نشر : 10.07.2012
گزارشگر: تمیم حمید از کابل
گزارش برنامه انتقال و چالش های فراراه
فشرده ی گزارش
تلویزیون یک
دریافته است که در مصرف بودجه تجهیز و آموزش نیروهای افغان در دو سال اخیر، بی
پروایی صورت گرفته است؛ از همین رو، هیچ کسی در این باره به گونه دقیق حسابده
نیست. این تحقیق همچنان نشان می دهد که بیش از دوصد میلیون دالر از این پول، در
خرید هواپیما هایی به کار رفته است که اکنون در فرودگاه نظامی کابل از استفاده به
دور مانده اند. بر بنیاد این گزارش، برخلاف ادعاها در باره افزایش عملیات های
مستقل از سوی نیروهای ویژه افغان، بخشی از این نیروها در هفته سوم ماه جوزا، تنها
یک عملیات مستقل و بیش از چهل عملیات مشترک داشته اند. این گزارش می رساند که با
بیرون شدن نیروهای خارجی از افغانستان و در صورت مصرف شفاف هزینه های جنگی از سوی
نهاد های افغان، بیش از شصت در صد در این مصارف کاهش به میان خواهد آمد؛ هم اکنون
یک سرباز خارجی در 
افغانستان
در یک روز بیش از دو هزار و هفت صد دالر مصرف دارد؛ در حالی که هزینه یک روزه یک
نظامی افغان، به بیش از چهل دالر می رسد...
در یکی از روز های گرم تابستان، گواه آموزش به کار گیری جنگ افزارهای سبک و سنگین
از سوی نیروهای پولیس در حومه کابل استم؛ حضور زنان نظامی نیز در این محل چشمگیر
است؛ آنان با جنگ افزار های سبک و سنگین و پرتاب موشک، تا اندازه یی آشنایی یافته
اند. این نخستین گام ها به جلو است؛ به یقین که گام های بعدی دشوار تر خواهند
بود؛ این درست همان چیزی است که نیروهای افغان در گرفتن مسوولیت های امنیتی از
نیروهای خارجی در پیش دارند...
تاکنون این نیروها توانسته اند دو مرحله برنامه انتقال را پشست سر بگذرانند و
امنیت نزدیک به یک صد و چهل ولسوالی را به تنهایی تأمین کنند؛ در حالی که با عملی
شدن کامل مرحله سوم که در روز های پیش آغاز شد، یک صد و پانزده ولسوالی دیگر هم
بر این رقم افزوده خواهد شد. در این میان مقام های دخیل در برنامه انتقال بخش
هایی را در ولایت های مرزی کنر، نورستان و بدخشان چالش زا می گویند. از سویی هم
ولسوالی های تگاب و اله سای ولایت کاپیسا نیز مشمول همین بخش ها استند...
تصویر...
در هفته دوم ماه سنبله امسال که برابر می شود با ماه اگست، روند خروج بیست و سه
هزار نظامی امریکایی از افغانستان پایان می یابد. این کاهش نیرو و نیز خروج پنج
صد سرباز بریتانیایی و دوهزار نظامی فرانسه یی با شماری دیگر از کشور ها که تا
پایان امسال صورت خواهد گرفت، رقم نیروهای خارجی را در افغانستان از یک صد و سی
هزار به صد هزار خواهد رسانید. برخی از مقام های افغان نگرانند که این خروج و نیز
جا به جایی نیروها از یک بخش به منطقه دیگر، بخش هایی را در کشور با کمبود نیرو
رو به رو خواهد ساخت که ولایت هایی چون کندهار و ارزگان هم که در سال های اخیر
همواره خشونت بار بوده اند، مشمول آنها استند...
در مقابل شمار نیروهای افغان به سه صد و پنجاه و دوهزار می رسد و نیز تشکیل سی
هزاری پولیس محلی که هم اکنون پانزده هزار سرباز دارد، در بیش از نود ولسوالی
ناامن کشور فعال خواهد بود...
با این حال چگونه گی مصرف کمک های جهان با نیروهای افغان پس از سال دوهزار و
چهارده میلادی همچنان به عنوان نگرانیی بر جاست. این تحقیق آشکار می سازد که بخشی
بزرگ از پولی که در دو سال اخیر در این راستا مصرف شده است، در خریداری هواپیما
ها، موتر های هاموی، زرهی، رنجر و جنگ افزار های سبک و سنگین به کار رفته است. از
جمله پانزده هواپیمای ایتالیایی سی بیست و هفت که خارج از رده شرکت سازنده است.
در خرید این هواپیما ها که اکنون به علت یافت نشدن پرزه های شان در فرودگاه نظامی
کابل متوقف مانده اند، بیش از دو صد و هفده میلیون دالر مصرف شده است. برخی از
آمار ها نشان می دهد که در پهلوی دیگر تجهیزات هوایی، در این مدت بیش از بیست
چرخبال ام آی هفده روسی با بهای بیش از سه صد و شصت میلیون دالر، سی و دو
هواپیمای ترانسپورتی با هشتاد و هشت میلیون دالر، شش هواپیمای کوچک با بیست
میلیون دالر و دوازده هواپیمای کشفی، حمایه یی و آموزشی با شانزده میلیون دالر
خریداری شده است. در حدود پنج صد واسطه زرهی پیشرفته ضد ماین نیز با هزینه یی
برابر با شش صد میلیون دالر به ارتش کمک شده است. خرید بیش از دوهزار و پنج صد
موتر هاموی با بهای بیش از دو صد و پنجاه و دو میلیون دالر و نیز ساختن بیش از
دوصد قرارگاه پیشرفته برای پولیس با هزینه شش صد میلیون دالر از جمله این کمک ها
بوده است. در این میان از راه اندازی نزدیک به 400 صد پروژه تجهیز و آموزش برای
پولیس با هزینه بیش از چهار صد میلیون دالر هم می توان یاد کرد. این هم آماری از
برخی تجهیزات که در دو تا سه سال اخیر به ارتش داده شده اند: بیش از صد هزار جنگ
افزار ام 16، بیش از چهل هزار ام 4 و بیش از هشت هزار موتر گونه گون اموی. در حال
حاضر، بهای یک موتر هاموی از شصت و پنج تا یک صد و چهل هزار دالر و بهای جنگ
افزار های ام 16 و ام 4 در حدود 2500 دالر گفته شده است. بهای همه این تجهیزات
سبک و سنگین در حدود چهار میلیارد دالر می شود.
در حالی که هزینه یک سرباز خارجی در یک روز در افغانستان،
به بیش از دوهزار و هفت صد دالر و
در یک سال به یک میلیون دالر می رسد؛ یک سرباز افغان در یک روز بیش از چهل دالر و
در یک سال بیش از پانزده هزار دالر هزینه دارد. با اینهم در باره مصرف کمک های دو
سال اخیر جهان با نیروهای افغان، هیچ نهاد نظامی خارجی و افغان به گونه دقیق
حسابده نیست؛ در حالی که اگر هزینه روزانه نیروهای افغان هم در این دو سال با
پولی یک جا شود که در خرید تجهیزات برای نیروهای افغان مصرف شده است، اینهمه تنها
در حدود پانزده میلیارد دالر را می سازد؛ پولی که پنج میلیارد دالر کمتر از بودجه
بیست میلیارد دالری تجهیز و آموزش نیروهای افغان در دو سال اخیر است...
دامینیک میدلی سخنگوی ملکی ناتو در این باره می گوید:
"آموزش و تجهیز نیروهای امنیتی گزاف است. دو سال اخیر ماموریت آموزشی ناتو در
حدود ده میلیارد دالر در هر سال هزینه داشته است و این البته به خاطر تجهیزات
زیادی بوده است که فراهم شده است"...
با اینهم وزارت دفاع ملی در باره چگونه گی قرارداد های بسته شده از سوی خارجی ها
را در خرید تجهیزات برای نیروهای افغان می گوید: "اولن که سیستم خریداری شان گران
قیمت است؛ ثانین ملاحظات خود را دارند، ملاحظات سیاسی خود را دارند. به گونه مثال
اگر ما می بودیم، طیاره سی بیست و هفت ایتالیا را نمی خریدیم؛ از وقتی که خریدیم
به داخل میدان هوایی به سینه افتاده است. اوایل یک شرکت رنجر های ما را ترمیم می
کرد، قرار داد کرده بود. یک رنجر خوب بود، کدام تصادف عادی کرده بود که به چهار
یا پنج هزار افغانی جور می شد، رنگ می شد. اما می گفت که ببر آن طرف پرس بکنش".
بربنیاد این تحقیق، بر خلاف دیدگاه های ارایه شده از سوی مقام های خارجی و افغان
در باره افزایش عملیات های مستقلانه نیروهای افغان، این نظامیان در بخش هایی، در
کار مبارزه با هراس افگنی، کمتر مستقل عمل کرده اند. چنانکه در یک هفته از ماه
جوزای امسال، نظامیان پولیس در بیش از چهل عملیات مشترک ضد هراس افگنی حضور داشته
اند؛ حالانکه شمار عملیات های مستقل شان در این مدت، تنها یک بوده است. در یک بخش
دیگر از این مشکلات فراراه پولیس، دیده می شود که در پرداخت معاش پولیس محلی که
وظیفه اساسی اش مبارزه با شورشیان است، در ولایت سرپل بیش از یک سال تأخیر به
میان آمده بوده است و نیز در بخش های دور دست این ولایت، پولیس با کمبود تشکیل و
نداشتن جنگ افزار های لازم رو به رو بوده است. کمبود جنگ افزار، کمبود افراد
مسکلی و نداشتن ساختمان در ولایت بغلان نیز مشکل ساز بوده است. همچنان شکایت هایی
از مداخله افراد غیر مسوول در کار پولیس در ولسوالی هایی از این ولایت وجود داشته
است.
در این باره از صدیق صدیقی سخنگوی وزارت امور داخله پرسیدم، او گفت:
"هنوز هم مشاوران پولیس ملی افغانستان دوشادوش ظرفیت های افغان کار می کنند؛
منتها تمام تمرکز ما این خواهد بود
تا بتوانیم با بیشتر ساختن این ظرفیت ها از نگاه لوژستیکی، از نگاه حمایه یی و از
نگاه پلان گزاری و تطبیق پلان ها توسط کدر های پولیس افغانستان بتوانیم در یک
موقعیت عالی قرار بگیریم".
30تأمین امنیت شاهراه ها از سوی نیروهای افغان مشمول مرحله سوم روند انتقال است؛
اما هنوز در این باره تضمینی وجود ندارد؛ چنانکه مقام های افغان برای گذشتن از
شاهراه ها به چنین آماده گی ها نیاز دارند...
در روز های خیر من در سفر به شرق کشور، کاروانی از نیروهای امریکایی را دیدم که
در مسیر جاده یی بر آن تیر اندازی شده بود که از شهر جلال آباد به ولایت کنر می
انجامد؛ نیروهای امریکایی اجازه تصویر برداری را به من ندادند...
در شهر اسعد آباد مرکز ولایت کنر هم مثل هر ولایت دیگر ظاهراً از آماده گی ها
برای عملی شدن برنامه انتقال سخن گفته می شود؛ فضل الله والی کنر در این باره می
گوید:
"(نیروهای افغان) توانایی دارند در جایی که استند؛ مگر بدبختی اینست که ما در دو
صد و چهل کیلومتر سرحد که داریم، در این تقریبن بیست و پنج دروازه است که برای
رفت و آمد مردم. در پنج دروازه اش نظامی های ما وجود دارد؛ اما در دیگرش نیست.
یک نظامی افغان و یک باشنده اسعد آباد به من گفتند که نیروهای افغان در کنر، از
گذشته توانا تر شده اند؛ اما مشکلاتی چون کمبود تجهیزات لازم و رسیدن اکمالات به
این نیروها، هنوز برجا استند. این نظامی افغان می افزاید:
"امکانات درست برابر باشد، تجهیزات از هرنوع در اختیار پولیس و اردو باشد، در آن
صورت به گونه صادقانه و با ایمان کامل می توانیم به کشور خدمت کنیم".
از مرد همراه این نظامی پرسیدم:
"اکنون نیروهای افغان در کنر این تجهیزات را ندارند"؟
او چنین پاسخ داد:
"نه، حالا که نیست، حالا مشکلات است، کشور ویران است".
در همسایه گی کنر، در ولایت نورستان نیز کمبود تشکیل
در نیروهای نظامی افغان، بر
همه بخش ها اثر گذاشته است. چنانکه باشنده گان این ولایت می گویند که در ولسوالی
های برگ متال، کامدیش، وایگل و مندول، به استثنای چند بخش مرکزی، گروه های شورشی
حاکمیت دارند. در دیدار با گروهی از باشنده گان نورستان، آنان از ده ها مشکلی
گفتند که با آن دست به گریبان استند، این هم گفته های دو تن از این مردان:
اولی: از منطقه گرم چشمه گرفته تا غازی آباد، تقریبن نود کیلومتر را در بر می گیرد و در این ساحه تمام مناطقی که در خط دیورند موقعیت دارد، آنجا حکومت وجود ندارد.
دومی:
"مکتب ها بند است، همه از علم محرومند، راه همه بند است،
یک کیلو چای تقریبن یک هزار کلدار تا سه هزار کلدار خرید و فروش می شود".
تصویر...
در حال حاضر بیست و پنج هزار نظامی در پولیس مرزی فعالیت دارند؛ این نیروها در
مقایسه با واحد های دیگر پولیس مجهز و ورزیده تر دانسته می شوند. صدیقی صدیقی
سخنگوی وزارت امور داخله می گوید که در کار نیرومند شدن پولیس مرزی بیشتر می
کوشند: "این تلاش ها ادامه خواهد داشت تا ما بتوانیم که
حداقل از مرزهای طویل خود که با کشور های جنجالی که همیشه متاسفانه از او ناحیه
ما آُِسیب پذیر بودیم، بتوانیم از ورود افراد غیرقانونی جلوگیری کنیم".
تصویر...
در کنار این همه مجهز نبودن نیروی هوایی بیشتر از هر چیزی، نظامیان افغان را در
کار گرفتن مسوولیت های امنیتی از نیروهای خارجی به چالش کشیده است.
قرار است تا سال دوهزار و شانزده میلادی، شمار نیروهای هوایی که اکنون در حدود
پنج هزار استند، به هشت هزار افزایش یابد و نیز یک صد و چهل و شش هواپیمای گونه
گون، به شمول جنگنده های بم افگن در این بخش از ارتش افغانستان فعالیت داشته
باشند؛ اما در باره اینکه به افغانستان جنگنده های شکاری هم داده شود، هنوز بحث
ها جریان دارند.
دامینیک میدلی سخنگوی ملی ناتو می گوید که:
" تا سال دوهزار و شانزده، نیروی هوایی یک صد و چهل و شش هواپیما خواهد داشت که
اکنون نود و هشت هواپیما دارد و بیشتر از ص
د
پیلوت در امریکا و اروپا مشغول آموزش استند. تقویت نیروی هوایی یکی از مسایلی است
که به زمان بیشتر نیاز دارد"... اما جنرال ظاهر عظیمی سخنگوی وزارت دفاع ملی بر
مصمم بودن کابل در دست یافتن به جنگنده های بم افگن و شکاری تأکید می ورزد:
"اگر جامعه جهانی کمک نکند، دولت افغانستان مصمم است که از هر امکانات که برایش
مقدور باشد، باز بتواند از لحاظ هوایی تأمین امنیت کند فضای کشور خود را. یا به
گونه دیگر، طیارات شکاری یا شکاری بم افگن باید داشته باشد".
تصویر...
به باور شماری از مقام های دخیل در برنامه انتقال، پیش از بیرون شدن نیروهای
خارجی از افغانستان، نیاز است تا به گونه جدی به مشکلاتی چون آمدن تغییرات بر
بنیاد سلیقه های شخصی در تشکیل ارتش و پولیس، چگونه گی مدیریت، مرکزی بودن صلاحیت
ها و عدم اعتماد در سپردن کار به اهل کار، رسیده گی شود؛ ورنه یک خلای امنیتی به
وجود خواهد آمد. این نگرانی هم برجاست که پس از واگذاری مسوولیت های امنیتی به
نیروهای افغان در بخش های تازه، مخالفان حمله های شان را بر این بخش ها شدت
بخشند. هرچند این تحقیق می رساند که جنرال جان آلن فرمانده کل نیروهای خارجی در
افغانستان تا ماه های اکتوبر و دسمبر امسال، از سوی واشنگتن مجبور نخواهد شد که
در باره چگونه گی حضور شصت و هشت هزار سرباز باقی مانده امریکایی در افغانستان
تصمیم بگیرد؛ چیزی که جنرال آلن با در نظرداشت وضعیت جنگ به آن خواهد پرداخت.
گزارش برنامه انتقال و چالش های فراراه- ویدیو
