رسیدن: 25.03.2012 ؛ نشر : 26.03.2012
داکتر سخی اشرف زی سید کاغذ
تشنجات سیاسی آینده جهان روی آب استبروز جنگ های خونین و فعالیت های تروریستی آینده در افغانستان روی آب خواهد بود.
ملل متحد دوم مارچ را به حیث روز جهانی آب اعلام کرده است .به اساس راپور ملل متحد نفوس جهان به هفت ملیارد خواهد رسید. بهر انسان برای رفع نیازمندی های خود روزانه به طور اوسط به حد اقل به دو الی چهار لیتر آب نیاز دارد. در حالی که یک تعداد زیاد کشورهای فقیر با کمبود شدید آب مواجه می شوند. مرکز امنیت ملی امریکا نیز راپوری تحقیقاتیی را منتشر ساخته و هوشدار داده است که در ده سال آینده تشنجات بزرگ سیاسی و جنگ ها در کشورهای مناطق مختلف جهان روی آب خواهد بود. این تشنجات سیاسی به خصوص در مناطق شمال افریقا ، شرق میانه و جنوب و جنوبشرق آسیا در اثر کمبود آب بروز خواهند نمود و این مناطق را به کانون بحران و تشنج مبدل خواهد ساخت . آب به حیث یک حربه ی جنگی در مقابل همسایه ها استفاده خواهد شد و پروژه های بزرگ آبیاری مانند بندهای بزرگ ، نهرهای عریض و طویل و دستگاه های بزرگ صنعتی که آب شور رابه آب شیرین مبدل می سازند هدف فعالیت های تروریستی قرار خواهند گرفت.
قبل از این که در مورد مساله توضیحات بیشتر ارایه شود، نخست باید توجه خواننده گان محترم را به نوشتار اینجانب تحت عنوان " کشور قحطی زده سالانه پنجاه میلیارد دالر به ممالک همجوار اهدا میکند"، که قبلا منتشر شده است، معطوف دارم . به ارتباط راپور تحقیقاتی مرکز امنیت ملی امریکا خوف ما از این است کشور جنگ زده ی افغانستان باز به یک بحران سیاسی دیگری که جنگ روی آب با همسایه ها است در گیر نه شود .
بایست یاد آور شد که به اساس سروی های مختلف مقدار آب های سالانه افغانستان به هفتادو پنج ملیارد متر مکعب تخمین شده است. صرف بیست الی سی فیصد این آب - بیست و پنج ملیارد متر مکعب- در بخش زراعت در افغانستان به مصرف می رسد و متباقی پنجاه میلیارد متر مکعب آب که ثروت بیکران ملی ما را تشکیل می دهد از افغانستان خارج و به طور رایگان بصرف سرسبزی و شگوفایی کشورهای همجوار ه می گردد. گرچی قیمت آب در ساحه ی بین المللی در حدود یک و نیم الی دو دالر فی متر مکعب تعین شده است. کشور عراق به کویت آب را به همین قیمت صادر می کند و همچنان ایران نیز آب را به همین قیمت به شیخ نشینان خلیج به فروش می رساند. این در حلی است که ایران طور مجانی از آب های افغانستان استفاده گسترده می کند .
اگر قیمت فی متر مکعب آب افغانستان را یک دالر هم فرض کنیم ، در این صورت ارزش آب های افغانستان که به کشورهای همسایه جاری است، سالانه جمعاً به پنجاه میلیارد دالر می رسد . پنجاه میلیارد متر مکعب آب یک ثروت بزرگ ملی است که ارزش آن نسبت به ذخایر گاز و نفت و مس و هر معدن دیگری که در افغانستان تصور شود، بلند تر است .
راپور تحقیقاتی مرکز امنیت ملی امریکا برای افغانستان هم یک هوشدار جدی است که اگر روزی جنگ به یک شکلی با طالبان خاتمه پیدا کند ، باز هم پاکستان به حیث یک همسایه مخرب نه خواهد گذاشت تا در افغانستان صلح پایدار ایجاد گردد. همه به این باور اند که پاکستان دشمن رشد اقتصادی افغانستان است و سعی به عمل می آورد تا افغانستان را از نگاه سیاسی و اقتصادی ضعیف بسازد. یکی از دلایلی که پاکستان مخالف استقرار سیاسی و اجتماعی در افغانستان است، همانا مساله ی آب دریای کابل است که میلیاردها متر مکعب آب را مجانی در اختیار پاکستان قرار می دهد. این آب از شهر اتک که محل تقاطع دریای کابل و سند است، به سوی جنوب پاکستان جاری گشته و سرزمین ملتان ، علی پور و حیدر آباد را سرسبز می سازد . پاکستان خوب درک کرده که افغانستان قوی از نگاه سیاسی و اداری روزی کار استفاده موثر از آب های خود را روی دست خواهد گرفت. از جمله به همین هدف است ک پاکستان سعی دارد تا در بخش های شرقی افغانستان مشکلات سیاسی ایجاد کند و تشنجات قومی و منطقه یی را راه اندازی نماید. قرار اطلاعات پاکستان از همین اکنون در احداث بند آبی که قرار است روی دریای کنر اعمار شود ، کارشکنی هایی را به راه انداخته و به به شرکتی که قرار است این بند را اعمار کند، هوشدار داده است.
نگارنده به صفت یک کارشناس مسایل اقتصادی از حکومت آقای کرزی و حکومات آینده ی افغانستان جداً تقاضا می کنم که پیش از این که تشنجات با پاکستان و ایران به یک حالت بحرانی برسد باید افغانستان هر چی زودتر موافقتنامه هایی را با کشور های همسایه عقد نماید که منافع و امتیازات اقتصادی را برای افغانستان تامین نماید. اگر در این موضوع حکومت افغانستان غفلت کند شاید روزی برسد که پاکستان با یک نیرنگ جدید حق آبه ی مجانی از دریای کابل را برای خود بدون دادن هیچ امتیاز اقتصادی و جبران پولی به افغانستان، تضمین نماید. این خطر نیز وجود دارد تا پاکستان پروژه های بند و انهاری را که افغانستان روی دریای کنر ، علیشنگ وعلینگار وکابل احداث کند، توسط فعالیت های تروریستی تخریب و منطقه را در یک بحران جدید سیاسی غرق نماید .
افغانستان همین اکنون بایست هوشدار مندرج در راپور امنیت ملی امریکا را که در ده سال آینده در مورد آب تشنجات منطقه یی پدیدار خواهند شد، جدی تلقی نموده و یک ستراتیژی طویل المدت پروژه های آبیاری و آبرسانی را در پلان های انکشافی طرح و تطبیق نماید. افغانستان همچنان باید برای روزی که احتمالا با همسایه ها در مورد آب برایش درگیری هایی پیش خواهند آمد، آماده گی داشته باشد. افغانستان با تاسف با کشورهای همسایه در بخش توزیع و صدور آب کدام موفقه بین المللی نه دارد. افغانستان صرف در سال 1973 قراردادی را با حکومت ایران عقد نمود که به این کشور اجازه می دهد سالانه به مقدار 850 ملیون متر مکعب آب از آب دریای هلمند به طور مجانی دریافت کند. حال موقع آن رسیده که در موافقه نامه ی سال 1973 آب هلمند تجدید نظر شود. همچنان باید یادآور شد که آب هریرود نیز بدون کدام موافقه و جبران پولی به سر زمین های ایران سرازیر می شود .
پاکستان مدت مدیدی است که از راه ترانزیت به حیث یک وسیله فشار اقتصادی علیه افغانستان استفاده می کند و افغانستان را بارها در تنگنای اقتصادی قرارداده است . پاکستان در راستای گسترش روابط تجارتی میان دو کشور نیز مانع تراشی ها کرده و مشکلات بسیاری را برای امتعه تجارتی افغانستان ایجاد نموده است. بین افغانستان و پاکستان داد و ستد متوازن تجارتی وجود نه دارد و این رابطه در طول سال های گذشته تا کنون یک جانبه و به نفع پاکستان بوده است . اگر افغانستان بخواهد که برای همیش تهدید پاکستان را از میان بردارد بایست توسط آب های مهار شده ی رود خانه های خویش و راه ترانزیتی به سمت شمال اقدام بالمثل نماید و با عقد توافقنامه ها درمورد آب با کشور ایران ، پاکستان و کشور های همسایه شمال، امتیازات اقتصادی و مالی در یافت نماید .
موخذ: 1- داکتر سخی اشرف زی سید کاغذ استراتیژی سیاست های سالم اقتصادی ، آرشیف ویب سایت خاوران، آریایی
2- داکتر سخی اشرف زی سید کاغذ ، کشور قحطی زده سالانه پنجاه بلیون دالر به ممالک همجوار اهدا می کند ، آرشیف فردا
3- روزنامه راه نجات " پاکستان دشمن رشد اقتصادی افغانستان 14.11.2009"
4- داکتر سخی اشرف زی سید کاغذ، توسعه بخش زراعت ورفع بیکاری مزمن ، پیام آفتاب ، آریایی ، خاوران