27.02.2015
مذاکرات صلح - بلی و اما...
نه تنها گزارش های رسانه یی ، بل همچنان اظهارات عالیترین مقامات دولتی حاکی از آن است که «مذاکرات صلح» در روزهای نزدیک آغاز خواهد شد. شکی نیست که حاضر شدن (حاضر ساختن) طالبان برای مذاکرات مستقیم با دولت افغانستان یک تحول مهم است- تحولی که همزمان با امیدواری ها، نگرانی هایی را نیز برانگیخته است.
مردم افغانستان بهای جنگ را میدانند و نتایج و پیامدهای آن را سال ها است که با پوست و گوشت و مغز استخوان خود لمس کرده اند. در این شکی نیست که مردم صلح و امنیت میخواهند- اما صلح و امنیتی که در آن شهروندان از حقوق و آزادی های قانونی مطابق به ایجابات زمان معاصر برخوردار باشند و عملا از این حقوق و آزادی ها استفاده کرده بتوانند. در یک کلام مردم میخواهند صلح و امنیت زمینه ساز حفظ و تدوام دستاوردهای سیزده سال اخیر ، رفع کاستی ها و مخاطرات و تامین افق وسیع و مطمین برای بهروزی جامعه و کشور باشد - نه برگشت به دوره های فاجعه های سیاه و خونین مراحل گذشته ی بحران.
نکته ی دیگر این که پاکستان وعده داده است تا طالبان را بر سر میز مذاکره حاضر کند- همان پاکستانی که به اعتراف پرویز مشرف ، پس از سقوط طالبان دوباره کمر آنان را بست و تا جنگ نیابتی را به خاطر تامین منافع پاکستان به راه بیندازند. مراحل پیشین جنگ اعلام ناشده که هر کدام را زمامداران پاکستان در موقعش انکار میکردند و سپس بر آن ها افتخار میورزیدند، همه به یاد داریم و نیاز به یادآوری از آن ها وجود ندارد. به همین علت شمار کثیری از افغان ها بر صداقت وعده وعید های امروزی مقامات پاکستانی باور ندارند و فکر میکنند که ممکن است گفته ها و اقدامات کنونی آن ها باز هم بازی فریبکارانه و خطرناک دیگری باشد. شمار دیگری نیز این گمانه را مطرح میسازند که مبادا در پس پرده معامله یی صورت گرفته باشد- معامله ی دادن امتیازات مورد نظر نظامیان پاکستان از سوی افغانستان . در این میان سربلند کردن خطر داعش نیز نگرانی های نوی را برانگیخته است که در مورد آن ارزیابی های گوناگون ابراز شده اند.
با توجه به نگرانی های یاد شده ، این بسیار مهم است تا در مساله ی مذاکرات با پاکستان و نیز طالبان شفافیت کامل رعایت گردد. این شفافیت به معنای آن نیست که این مذاکرات روی «ستیژ علنی» برگزار شود. در هیچ کجای دنیا چنین مذاکرات و روندهایی روی «ستیژ علنی» صورت نمیگیرند. و اما در این میان رعایت چند نکته بسیار مهم است :
- مردم باید مطمین شوند که به هیچ قیمتی هیچ امتیازی که در مغایرت با منافع و مصالح افغانستان باشد و استقلال ، حاکمیت ملی و تمامیت ارضی را مخدوش سازد ، به پاکستان داده نخواهد شد. افغانستان و پاکستان باید به حیث دو همتای کاملا برابر وارد مذاکره برای حل مسایل موجود و دستیابی به صلح ، تفاهم و همکاری متقابلا مفید، شوند.
- چهارچوب کلی مذاکرات با طالبان و خطوط سرخ آن باید روشن ساخته شوند. و این چهارچوب و خطوط سرخ آن طوری باشند که برای مردم افغانستان قابل پذیرش باشند و وفاق هرچه وسیعتر را در درون نظام ایجاد کرده بتواند. حکومت باید تضمین کند که در مذاکرات به هیچ نوع و عنوانی از این خطوط سرخ عدول نخواهد کرد.
- با توجه به موضع و سابقه ی برخورد طالبان با زنان ، این مهم است تا حکومت تضمین نماید که حقوق قانونی و دستاوردهای زنان در سه دهه اخیر ، از شمار خطوط سرخ خواهند بود.
- ترکیب هیات مذاکره کننده باید طوری تعین گردد که از بلند ترین سطح اعتبار و اعتماد ملی برخوردار باشد.
هر قدر که حکومت وحدت ملی از استحکام درونی و اعتماد و پشتیبانی گسترده و فعال مردم برخوردار باشد، به همان قدر از موضع مناسبت تری در روند مذاکرات برخوردار خواهد بود.
ارتقای توانایی و سطح آماده گی رزمی قوای مسلح ، موفقیت های قوای مسلح در ایفای وظایف، و بهبود متدوام وضعیت امنیتی ، یکی از مسایل کلیدی برای تقویت موضع دولت افغانستان در مذاکرات است.
حتا کوچکترین چانس ها را باید برای صلح و حل مسایل از طریق مسالمت آمیز آزمود. و اما ، درس های گذشته را نیز حتا یک لحظه نباید فراموش کرد - همزمان با مذاکرات، باید برای هر حالت احتمالی دیگری نیز آماده گی کامل داشت .
در مسایلی مانند روابط با پاکستان و سایر کشورهای منطقه و جهان ، ما باید یاد بگیریم که در کدام موارد و مسایلی همه با یک زبان سخن بگوییم و یکدست عمل کنیم و در چه مواردی و مسایلی و با کی ها ، برای تامین منافع و مصالح همه گانی خویش ، هر یک - حکومت ، اپوزسیون سیاسی و جامعه ی مدنی - نقش های متفاوت را برای تامین عین اهداف ایفا نماییم. مساله ی مذاکرات صلح و مناسبات با پاکستان ، از مسایلی اند که دولت و مجموع نظام و جامعه باید در مورد آن با حد اکثر هماهنگی عمل کنند.
این به هیچ عنوانی منطقی نیست تا ما اجازه بدهیم افغانستان میدان بزکشی منافع بیگانه گان و جنگ های نیابتی آنان باقی بماند. ما باید از هر چانسی برای پایان دادن به این وضع استفاده کنیم - اما آنچنان که با رهایی از یک دام ، پا در دام دیگری نگذاریم.
*
لینک های مرتبط با موضوع :
- مسایل موجود در مناسبات افغانستان و پاکستان